Przedmiotem poniższej analizy są szyby zespolone stosowane w przegrodach szklanych, znajdujące zastosowanie w obiektach budowlanych, posiadających dodatkowe własności ochronne. 

 

Wprowadzenie
     Szklana przegroda może występować w postaci samodzielnej szyby zespolonej lub szyby osadzonej w specjalnych profilach, czy też w specjalnej obudowie.

     Szyby zespolone w zastosowaniach ochronnych winny charakteryzować się dodatkowymi cechami jak:
- odporność na włamanie (odporność na przebicie lub rozbicie),
- kuloodporność,
- odporność na detonację,
     a także w wielu przypadkach może dojść także odporność ogniowa.



     W wyrobach tych może występować jedna cecha, kilka jednocześnie lub wszystkie jednocześnie.


     Szyby o dodatkowych cechach, jak odporność na włamanie, kuloodporność czy odporność na detonację mogą występować samodzielnie lub w zestawach zespolonych.



Szyby zespolone o zwiększonej odporności na włamanie (odporne na przebicie lub rozbicie)
     Szyby o zwiększonej odporności na przebicie i rozbicie klasyfikuje się w oparciu o Polską Normę PN-EN 356. W przypadku szyb zespolonych jedna z szyb tworzących zespół musi być szybą o zwiększonej odporności na przebicie i rozbicie.

 

      Norma powyższa zawiera również metodyki badawcze, które stanowią podstawę klasyfikacji. Dzieli ona szyby na osiem klas o narastającej odporności. Każda z klas określa odporność szyby na działanie standardowych czynników niszczących. Klasyfikację szyb zamieszczono w tablicy 1.

 



     Szyby klas od P1A do P5A – miarą odporności jest wytrzymałość na jedno lub wielokrotne uderzenie kuli stalowej o masie 4,1 kg spadającej swobodnie z wysokości od 2,0 do 9,0 m.
     Szyby nie mogą zostać przebite spadającą kulą ani też wyciągnięte z ram.



     Szyby klas od P6B do P8B – miarą odporności jest wytrzymałość na wycinanie otworu o wymiarach 400x400 mm przy użyciu siekiery testowej o masie 2 kg odpowiednią ilością uderzeń.



     Dodatkowo do klasyfikacji, poza wymaganiami normy, wprowadza się dwie dodatkowe klasy O1 i O2, które stanowią uzupełnienie do normy a dotyczą szyb pojedynczych oklejanych folią. Są to najniższe klasy, które wskazują potrzebę instalowania ich w miejscach publicznych, szczególnie w żłobkach, przedszkolach czy szkołach. Są to szyby bezpieczne.



     Miarą odporności tych szyb jest wytrzymałość na jedno lub wielokrotne uderzenie kuli stalowej o masie 4,1 kg spadającej swobodnie z wysokości od 1,2 lub 1,5 m.



     Nie można jednak kwalifikować tych szyb jako szyby o zwiększonej odporności na włamanie. Zapis ten dotyczy także wszystkich tych szyb, które w istniejących budynkach oklejane są tzw. „folią antywłamaniową” Jest to zwykły, nieuczciwy chwyt reklamowy, który nie ma nic wspólnego z odpornością na włamanie rozumianą zapisem w normie PN-EN 356.



     W praktyce wzrasta odporność na rozbicie szyby oklejonej folią w stosunku do zwykłej szyby. Wzrost tej odporności jest na poziomie: „20 razy”, natomiast szyba najniższej klasy odporności na włamanie, tj. PA2 jest „120 razy” mocniejsza od szyby zwykłej. Wartości te mówią same za siebie.

 

     Folie naklejane na szyby spełniają jedynie funkcję gwarantującą bezpieczeństwo dla otoczenia w przypadkach gdy szyba narażona jest z różnych powodów na przypadkowe stłuczenie. Folia chroni wówczas przed tworzeniem się niebezpiecznych
odłamków tłuczonego szkła. Wyjątek stanowi system naklejanych folii No-Bar, stosowany jako ochrona antywłamaniowa. System ten został przebadany i uzyskał klasę wytrzymałości antywłamaniowej P3A i P4A wg normy europejskiej.



     Zalecany zakres zastosowań szyb bezpiecznych budowlanych i szyb o zwiększonej odporności na włamanie zawiera Tablica 3.

 





Zastosowanie szyb zespolonych ochronnych o zwiększonej odporności na włamanie (odporne na przebicie lub rozbicie)

     Przegrody szklane o zwiększonej odporności na włamanie to przede wszystkim przegrody stałe, takie jak stałe okna, witryny oraz przegrody ruchome jak okna czy drzwi. W/w przegrody klasyfikuje się obecnie w oparciu o normę PN-ENV1627:2006.



     Klasyfikację tych wyrobów określa się w 6 klasach odporności na włamanie, zależnych od zachowań wyrobu pod wpływem obciążeń statycznych, dynamicznych i destrukcyjnych.



     Klasyfikację odporności statycznej na włamanie ocenia się na podstawie wyników badań osiągniętych podczas badań dopuszczalnych odkształceń, przy coraz większych naciskach w odpowiednich punktach. Naciski na poziomie 3 kN – dla 1 i 2 klasy odporności na włamanie, 6 kN dla klasy 3, 10 kN dla klasy 4 oraz 15 kN dla klasy 5 i 6. – Przy takich parametrach dopuszczalne odkształcenie nie może przekroczyć wartości 10 mm. Jak można zauważyć, obciążenia dla skrajnych klas są takie same – tutaj klasyfikacji wyrobów do klas 1 i 2 oraz 5 i 6 dokonuje się na podstawie wyników badań destrukcyjnych.



     Norma ta również w swojej klasyfikacji uwzględnia wyroby z szybami i odpowiednio się do tego odnosi.
      Szyba zespolona ochronna jest tak montowana w oknie lub w innej ramie, że szyba o zwiększonej odporności na włamanie znajduje się od strony ewentualnego ataku. W przypadku tzw. szyb refleksyjnych montaż szyby zespolonej musi być odwrócony. Możliwość odwrócenia takiego zespołu jest tylko wtedy możliwa, jeżeli wcześniej będzie to potwierdzone odpowiednimi badaniami, wynikającymi z zapisów w normie PN-ENV 1627. W tych przypadkach należy opracować specjalny sposób mocowania szyb.



     Wymagania stawiane tym wyrobom wg PN-ENV 1627 w przypadku próby włamania są zawarte w tabeli 4 i tabeli 5.

 



Klasyfikacja wyrobów kuloodpornych
     Kuloodporność jest cechą szczególną i występuje w tych przypadkach, gdzie do czynienia mamy z zagrożeniem życia ludzkiego. Termin „kuloodporność” odnosi się wyłącznie do wyrobów odpornych na przestrzał z broni palnej i występuje w połączeniu z perforacją.



     Perforacja jest to przebijanie próbki przez pocisk lub fragmenty pocisku i/lub utworzenie otworu od strony atakowanej do strony tylnej.



     Wyroby kuloodporne scharakteryzowane są w następujących normach:
- PN-EN 1522 – Okna, drzwi, żaluzje i zasłony. Kuloodporność. Wymagania i klasyfikacja,
- PN-EN 1523 – Okna, drzwi, żaluzje i zasłony. Kuloodporność. Metody badań,
- PN-EN 1063 – Szyby. Kuloodporność. Wymagania i klasyfikacja. Metody badań.



     Powyższe normy określają wymagania dla szyb i wyrobów odpornych na atak strzelaniem, z użyciem ręcznej broni palnej, w tym z karabinów i broni myśliwskiej, do przegród stałych i ruchomych, także z wypełnieniem szklanym, łącznie z ich ramami i wypełnieniami, użytkowane wewnątrz i na zewnątrz budynków.



     Norma PN-EN 1522 określa wymagania w odniesieniu do ram okien, drzwi, żaluzji i zasłon, ich wypełnień i połączeń między wypełnieniami i ramami.



     Norma PN-EN 1523 określa procedurę badawczą pozwalającą na klasyfikację kuloodporności okien, drzwi, żaluzji i zasłon (wraz z ich wypełnieniami).



      Norma PN-EN 1523 nie ma zastosowania do badań wypełnień ze szkła. W odniesieniu do badania wypełnień szklanych wykorzystuje się normę PN-EN 1063. Klasyfikacja wyrobów kuloodpornych jest formą umowną i odnosi się do wybranych rodzajów broni oraz amunicji do niej stosowanej.



     Klasyfikacja dla szyb zawarta jest w poniższych tabelach 6 i 7.

 

 



     Klasy BR1 do BR7 z tabeli 6 podane są w kolejności wzrastającej odporności na perforację Klasa BR1 oznacza najniższą kuloodporność, a klasa BR7 - najwyższą kuloodporność, np.: BR4 spełnia jednocześnie wymagania BR3, BR2, BR1 i tam gdzie jest to konieczne, dla potwierdzenia tego, jednostka przeprowadzająca badania przeprowadza dodatkowe  badania w zakresie klas niższych.



     Próbki, które nie spełniają wymagań Klasy BR1 nie mogą być określane jako kuloodporne.



     Szyby powinny być klasyfikowane przez dodanie przyrostka „S” lub „NS” w zależności od tego, czy występują lub czy nie występują odpryski.


     Przykładowe oznaczenie może być następujące: BR1(S), BR1(NS), itd.


     W tabelach 6 i 7 przedstawiona jest najbardziej powszechnie używana amunicja dostępna na rynku europejskim. Z tego względu do badań zostały stworzone podstawy klasyfikacji kuloodporności a w normie europejskiej zostały wybrane typy i kalibry amunicji.



     Poszczególne kraje mogą być zagrożone użyciem amunicji innych typów i kalibrów i z tego względu mogą wymagać przeprowadzenia badań inną amunicją niż podaną w powyższych tabelach.



      W tabeli 8 zestawiono niektóre typy i kalibry takiej amunicji wraz z kryteriami interpretowania wyników badań.

 

 

     Każde z badań powinno być przeprowadzone zgodnie z PNEN 1063, lecz nie jest dozwolona klasyfikacja według norm europejskich.


     Zaleca się, aby porównywać wyniki takich badań z klasami odporności od BR1 do BR7 i SG2.




Klasyfikacja szyb odpornych na detonację

     Zastosowanie szyb odpornych na ciśnienie fali detonacyjnej dotyczy przede wszystkim tych miejsc, gdzie występuje zagrożenie wybuchem i to nie tylko związanym z przypadkowym działaniem (jak np. wybuch instalacji gazowej) ale również związanym z zamierzonym działaniem (np. zamach terrorystyczny czy atak na placówkę bankową).



     Mogą również wystąpić przypadki związane z kataklizem pogodowym, np. silne huraganowe wiatry.


      Klasyfikację wyrobów prowadzi się w oparciu o wymagania zawarte w Polskie Normie PN-EN 13541. Klasyfikacja podana jest w tabeli 9:

 

 

Zakończenie
     Szyby zespolone z funkcją ochronną mają szerokie zastosowanie w większości obiektów budowlanych, zarówno w oknach, witrynach jak i w drzwiach wejściowych, szczególnie w miejscach w których istnieje duże zagrożenie napadu z bronią palną w ręku, czy też napadu w celu włamania.



     Szyby kuloodporne oprócz tego, że posiadają odpowiednią cechę kuloodporności, spełniają też wymagania dla szyb odpornych na przebicie i rozbicie, co powinno być potwierdzone dodatkowymi badaniami.


     W praktyce np. szyby kuloodporne charakteryzują się znacznie większą wytrzymałością niż szyby odporne na przebicie i rozbicie.



     Podobnie sprawa wygląda z szybami odpornymi na ciśnienie fali detonacyjnej.



     Szyby specjalne mogą również być zespalane w zestawy szyb przeciwpożarowych. Przegroda szklana o specjalnym przeznaczeniu może w pierwszej kolejności chronić życie ludzkie lub wartości które za nią się znajdują, stąd dokładność i jakość wykonywanych produktów jest tak ważna. Każdy dostawca deklarując klasę danego wyrobu powinien mieć świadomość, że spoczywa na nim duża odpowiedzialność Dlatego odpowiedzialny dostawca winien w każdym przypadku korzystać z usług wyspecjalizowanych jednostek dla oceny swoich wyrobów.



     Szyby zespolone i szyby ochronne, stosowane w przegrodach, powinny być trwale oznakowane w widocznym miejscu od wewnątrz. Oznaczenie powinno zawierać co najmniej: znak producenta, nr certyfikatu oraz znak lub nazwę zakładu montującego, a także informację na temat rodzaju szkła i jego klasy. Te ostatnie informacje powinny być wprowadzane w sposób ustalony pomiędzy użytkownikiem a producentem (dostawcą) tak, aby nie były do odczytania przez osobę nie upoważnioną. Jednocześnie właściwa informacja na temat rodzaju szkła jest bardzo istotona w przypadkach różnego rodzaju zagrożeń.

 

Wojciech Dąbrowski
Instytut Mechaniki Precyzyjnej
 

artykuły tego autora:

- Szyby zespolone w zastosowaniach specjalnych , Wojciech Dąbrowski, Świat Szkła 2/2008

- Okna, drzwi, żaluzje, zasłony i inne zamknięcia kuloodporne, Część 2 , Wojciech Dąbrowski, Świat Szkła 3/2006

- Okna, drzwi, żaluzje, zasłony i inne zamknięcia kuloodporne, Część 1 , Wojciech Dąbrowski, Świat Szkła 2/2006

 

patrz też:

Szyby antywłamaniowe – czy istnieją? , Świat Szkła - portal 

- Parametry techniczne nowoczesnych przegród szklanych. Część 4 , Zbigniew Respondek, Świat Szkła 1/2008  

-  Szkła budowlane o podwyższonej wytrzymałości  , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 11/2007

 

oraz:

- Produkcja, wymagania i badania szkła warstwowego , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła 9/2008

- Technologia wytwarzania oraz badania szkła hartowanego i laminowanego Część 2 , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła 5/2005

- Technologia wytwarzania oraz badania szkła hartowanego i laminowanego Część 1 , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła 4/2005



więcej informacji: Świat Szkła 2/2008 

 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.