Z pośród szeregu parametrów techniczno-użytkowych charakteryzujących drzwi zewnętrzne, jednym z najważniejszych jest ich izolacyjność/przenikalność cieplna, określana współczynnikiem przenikania ciepła U. Obowiązujące w Polsce przepisy narzucają wielkość tego współczynnika, w zależności od miejsca usytuowania drzwi. Na izolacyjność cieplną drzwi zewnętrznych i związane z tym parametry techniczno-użytkowe wpływ mają jeszcze inne czynniki, do których głównie zaliczyć należy wodoszczelność i przepuszczalność powietrza. 

 

 

Przepisy i normy

 

Wymagania techniczno-użytkowe związane m.in. z wyrobami budowlanymi instalowanymi w budynkach, są ujęte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami). W dokumencie tym zagadnienia wymagań izolacyjności cieplnej obejmuje Załącznik Nr 2, gdzie podano wartości współczynnika przenikania ciepła U różnych budowlanych wyrobów otworowych, w tym drzwi zewnętrznych.

 

Dla drzwi usytuowanych w przegrodach zewnętrznych lub w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi, maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła wynosi: 

 

  • od 1.01.2017 r. – U(max) = 1,5 [W/(m²·K)], 
  • od 1.01.2021 r. – U(max) = 1,3 [W/(m²·K)].

 

Dodać należy, że dla drzwi zewnętrznych usytuowanych w przegrodach zewnętrznych pomieszczeń nieogrzewanych, wymagań nie określono.

 

Przedstawiony Załącznik Nr 2 zawiera także wymagania związane z przepuszczalnością powietrza, ujęte w sposób ogólny w p. 2.3. „Szczelność na przenikanie powietrza”.

 

Rozporządzenie odnosi się również do problematyki wodoszczelności przegród zewnętrznych (drzwi zewnętrzne są ruchomą przegrodą), co poruszono w Dziale VIII. „Higiena i zdrowie” – Rozdział 4. „Ochrona przed zawilgoceniem i korozją biologiczną”. Zapisano tam następujące postanowienie:

 

„§318. Rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe przegród zewnętrznych i ich uszczelnienia powinny uniemożliwiać przenikanie wody opadowej do wnętrza budynku”.

 

Problematyka przenikalności cieplnej drzwi zawarta jest także w normie wyrobu PN-EN 14351-1 +A1:2010 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Podano w niej, iż przenikalność cieplną dla drzwi należy wyznaczać z zastosowaniem stosownych tablic lub za pomocą obliczeń według normy PN-EN ISO 10077-1:2007 Cieplne właściwości użytkowe okien, drzwi i żaluzji. Obliczanie współczynnika przenikania ciepła. Część 1: Postanowienia ogólne, albo metodą skrzynki grzejnej, zgodnie z normą PN-EN ISO 12567-1:2010 Cieplne właściwości użytkowe okien i drzwi. Określenie współczynnika przenikania ciepła metodą skrzynki grzejnej. Część 1: Kompletne okna i drzwi.

 

Norma PN-EN 14351-1+A1:2010 formułuje również właściwości oraz wymagania dotyczące wodoszczelności i przepuszczalności powietrza, a także wskazuje związane z tymi czynnikami normy, co szerzej przedstawiono w dalszej części publikacji.

 

 

Czynniki wpływające na izolacyjność cieplną

 

Na parametry techniczno-użytkowe drzwi zewnętrznych, w tym szczególnie na ich izolacyjność cieplną, istotny wpływ mają wodoszczelność oraz przepuszczalność (infiltracja) powietrza. Czynniki te są często zbyt pobieżnie traktowane przez projektantów w dokumentacjach technicznych obiektów. Zaryzykować można przypuszczenie, że wynika to z niskiego poziomu znajomości wymagań technicznych w tym zakresie oraz metodologii badań.

 

Za spełnienie parametrów techniczno-użytkowych związanych z wodoszczelnością i przepuszczalnością powietrza odpowiada nie tylko konstrukcja drzwi oparta o kształtowniki ościeżnicy oraz skrzydła i sposób ich łączenia, ale także elementy wyposażenia. Zaliczyć należy do nich w pierwszej kolejności uszczelki oraz progi.

 

Właściwie dobrana uszczelka ościeżnicowa, wykonana z elastycznego materiału charakteryzującego się stosowną twardością (określając popularnie – miękkością) i z odpowiednio wyprofilowaną wargą, skutecznie ogranicza infiltrację powietrza. Jest to szczególnie istotne w przypadku drzwi zewnętrznych, narażonych na możliwość przenikania zbyt zimnego (zimą) lub gorącego (latem) powietrza atmosferycznego.

 

Wspomniana powyżej norma PN-EN 14351-1 +A1:2010 zawiera postanowienie, iż badanie przepuszczalności powietrza drzwi należy przeprowadzać zgodnie z metodologią podaną w normie PN-EN 1026:2001 Okna i drzwi. Przepuszczalność powietrza. Metoda badania. Jest to tradycyjna metoda, określająca przepuszczalność wyrobów wykonanych z dowolnych materiałów, poddanych dodatnim lub ujemnym ciśnieniom próbnym. Pod uwagę jest brana ilość powietrza przedostająca się przez wszystkie nieszczelności pod stosownym ciśnieniem. Im więc mniejsza ilość traconego pod odpowiednio wysokim ciśnieniem powietrza, tym wyższa klasa szczelności drzwi. Wynik badania i klasyfikacja powinny być wyrażone według normy PN-EN 12207:2001 Okna i drzwi. Przepuszczalność powietrza. Klasyfikacja. Sama klasyfikacja jest oparta o porównanie przepuszczalności powietrza badanych drzwi w odniesieniu do powierzchni całkowitej oraz do szczelin otworu.

 

Zgodnie z tymi stwierdzeniami, odpowiednie znaczenie w szczelności drzwi ma również ich uszczelnienie w obszarze części progowej. Najczęściej stosuje się jedno z poniżej przedstawionych podstawowych rozwiązań progów drzwi: 

 

  • uszczelnienie dolnej szczeliny drzwi poprzez zainstalowanie odpowiednio wysokiego kształtownika (profilu) progowego z uszczelką, co przedstawiono na rys. 1. Jest to rozwiązanie zapewniające największą szczelność, lecz ma ograniczone zastosowanie, gdyż zgodnie z „Warunkami technicznymi” próg nie może przekraczać wysokości 20 mm, co wyklucza ze stosowania w drzwiach na drogach ewakuacyjnych.
  • w dolnej poziomej krawędzi skrzydła drzwiowego zainstalowana jest uszczelka z odpowiednio ukształtowaną wargą, co pokazano na rys. 2. Mankamentem tego rozwiązania jest tarcie uszczelką po podłodze, co z czasem prowadzi do wycierania się powierzchni w obszarze ruchu skrzydła, a także utrudnia otwieranie drzwi.
  • zainstalowanie w dolnej poziomej krawędzi skrzydła tzw. uszczelki opadającej, co zilustrowano rys. 3. Uszczelka jest wyposażona w część ruchomą opadającą w momencie domykania skrzydła i unoszącą się z chwilą otwarcia drzwi, nie zapewnia jednak aż tak wysokiego poziomu szczelności, jak zastosowanie kształtownika progowego.

 

 

(...)

 

2018 03 17 1

Rys. 1. Kształtownik progowy z uszczelką

 

 

2018 03 18 1

Rys. 2. Uszczelka z wargą

 

 

2018 03 18 2

Rys. 3. Uszczelka opadająca

 

 

W uzupełnieniu do zaprezentowanych trzech typowych rozwiązań uszczelnień progów dodać można, że istnieją alternatywne, szczególnie w odniesieniu do sytuacji przedstawionej na rys. 1, konstrukcje spełniające wymagania wynikające z „Warunków technicznych”. Jednym z nich są drzwi serii Thermo Plus np. typu MZ-Thermo lub ThermoSafe firmy Hörmann, w których wysokość kształtownika progowego wraz z uszczelką nie przekracza 20 mm, a jego ukształtowanie eliminuje możliwość potknięcia, co obrazują fot. 1 i fot. 2. Dodać można, że drzwi te charakteryzują się bardzo korzystnym współczynnikiem przenikania ciepła U wynoszącym tylko 1,3 [W/(m²·K)].

 

 

2018 03 18 3

Fot. 1.  Kształtownik progowy z uszczelką w drzwiach MZ– Thermo

 

 

2018 03 18 4

Fot. 2. Kształtownik progowy z uszczelką w drzwiachThermoSafe

 

 

Innym ważnym elementem wyposażenia drzwi zewnętrznych, mającym szczególny wpływ na wodoszczelność jest odpowiednia ich górna osłona. Producenci proponują różne rozwiązania systemowe, zazwyczaj w postaci tzw. okapnika. Korzystnym rozwiązaniem może być także niewielkie zadaszenie stosowną obróbką blacharską, lub wręcz oddzielna konstrukcja daszka albo zadaszenia. Przykładowy stalowo-szklany daszek polecany przez firmę Hörmann przedstawiono na fot. 3.

 

 

2018 03 18 5

Fot. 3. Daszek nad drzwiami

 

 

Drzwi zewnętrzne otwierają się w większości przypadków na zewnątrz budynków. Wynika to z faktu, iż drzwi zewnętrzne w budynkach użyteczności publicznej są wyrobami otworowymi stosowanymi na drogach ewakuacyjnych, które obligatoryjnie powinny otwierać się na zewnątrz. Konsekwencją tego jest zewnętrzne usytuowanie przylgi skrzydła.

 

Przy braku odpowiedniej górnej osłony, drzwi są narażone na utratę szczelności na wodę opadową, szczególnie podczas dużych opadów atmosferycznych połączonych z silnym wiatrem. Potwierdza to konieczność stosowania zadaszenia, co ma także istotny wpływ na uzyskaną klasę tzw. szczelności na wodę opadową.

 

Badanie wodoszczelności powinno być przeprowadzone w oparciu o procedurę przedstawioną w normie PN-EN 1027:2001 Okna i drzwi. Wodoszczelność. Metoda badania. Badania należy przeprowadzać na kompletnych zespołach drzwiowych w najbardziej niekorzystnych warunkach. Z kolei wyniki badań i wynikającą z nich klasyfikację powinno się wyrażać według zapisów w normie PN-EN 12208:2001 Okna i drzwi. Wodoszczelność. Klasyfikacja. Norma podaje, że klasyfikacja oznacza granicę wodoszczelności drzwi wykonanych z dowolnego materiału i kompletnie zmontowanych.

 

 

Oszklenie i samozamykanie

 

Przeszklenie skrzydła oraz zdolność do skutecznego zamykania drzwi zewnętrznych ma także znaczny wpływ na jakość ich parametrów technicznoużytkowych.

 

W odniesieniu do przeszklenia ważną sprawą jest odpowiedni jego dobór, przy czym ze względu na wymagania związane z izolacyjnością cieplną drzwi (szczególnie w świetle wymagań obowiązujących od 01.01.2021 r.), najkorzystniejsze będzie zastosowanie szyby zespolonej dwukomorowej. Budowę takiego trzyszybowego przeszklenia, składającego się z tafli szkła bezpiecznego, w tym jednej ze szkła ornamentowego, każdej o grubości 8 mm i zespolonych krawędziowo tzw. ciepłą ramką, przedstawiono na rys. 4. Wprowadzenie szkła ornamentowego, a także szkła lustrzanego ma na celu „rozmycie” widoczności wewnątrz pomieszczeń. Podnosi to walory estetyczne wejścia oraz gwarantuje anonimowość, co jest ważnym aspektem w drzwiach budynków jednorodzinnych, rezydencji itp.

 

 

2018 03 19 1

Rys. 4. Szyba zespolona dwukomorowa

 

 

W przypadku przeszklonych drzwi przeciwpożarowych, stosowanych jednak w mniejszym zakresie na zewnątrz budynków, zachodzi konieczność ich wyposażenia w warstwę folii PVB, zapobiegającej utlenianiu się żelu stosowanego pomiędzy poszczególnymi taflami szyb zestawu ognioodpornego. Nieuwzględnienie tego zabezpieczenia powoduje szybkie tzw. mlecznienie szyb, polegającego na zmianie koloru utleniającego się w promieniach UV żelu łączącego poszczególne szyby.

 

Ostatnim problemem związanym z izolacyjnością i szczelnością drzwi zewnętrznych jest sposób usytuowania urządzeń do ich zamykania z regulacją jego przebiegu, zwanych popularnie samozamykaczami. Najczęściej w drzwiach zewnętrznych stosowane są samozamykacze górne montowane po stronie zawiasowej, a więc zazwyczaj na zewnątrz budynku. Ze względu na panujące w naszym kraju warunki atmosferyczne, zwłaszcza w okresie zimowym, występuje możliwość zamarzania, a w najlepszym przypadku gęstnienia płynu hydraulicznego, co utrudnia lub wręcz nie pozwala na otwarcie drzwi. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem byłoby instalowanie głowicy samozamykacza wewnątrz pomieszczeń, co jednak rodzi dwa problemy natury konstrukcyjnej.

 

Pierwszym problemem jest uwzględnienie już na etapie konstruowania drzwi odpowiedniej powierzchni mocowania głowicy samozamykacza na skrzydle (przeciwnej do standardowo stosowanej). W procesie produkcji należy wyposażyć skrzydło drzwiowe w odpowiednie wzmocnienia w miejscach instalowania zazwyczaj nitonakrętek mocujących głowicę samozamykacza od wewnątrz. Przykładowy górny samozamykacz z szyną ślizgową GEZE TS 5000 zamocowany po stronie wewnętrznej drzwi, pokazano na fot. 4.

 

 

2018 03 19 2

Fot. 4. Górny samozamykacz GEZE TS 5000

 

 

Drugim problemem występującym przy instalowaniu samozamykacza wewnątrz pomieszczeń jest wynoszące nawet kilkadziesiąt milimetrów zmniejszenie wysokości drzwi w świetle ościeżnicy. Tą niedogodność z technicznego punktu widzenia, definiowanego np. w „Warunkach technicznych” w odniesieniu do wysokości, należy brać już pod uwagę przy projektowaniu wyrobów otworowych, a potem przy zamawianiu drzwi o większej niż standardowa wysokości.

 

 

 

inż. Zbigniew Czajka

 

Dariusz Potrzebski
Hörmann-Polska

 

 

 

Literatura

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r.

Normy: PN-EN 14351-1+A1:2010, PN-EN 1026:2001, PN-EN 12207:2001, PN-EN 1027:2001, PN-EN 12208:2001, PN-EN ISO 10077-1:2007, PN-EN ISO 12567-1:2010

Materiały informacyjne firm: Hörmann-Polska, GEZE

 

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 03/2018
 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.