Oszklenie w kabinach prysznicowych

Szczegóły: Kategoria: Wydanie 10/2007; Opublikowano: 16 listopad 2007

Oszklenie w kabinach prysznicowych

Bogacenie się społeczeństwa, zwiększony popyt na mieszkania i coraz większe wymagania w zakresie ich komfortu i wyposażenia w znaczny sposób przyczyniły się do rozwoju produkcji i sprzedaży kabin prysznicowych.

Są one często montowane w miejsce tradycyjnych wanien, oszczędzając w ten sposób powierzchnię łazienek i poprawiając jakość kąpieli. Trudno sobie dziś wyobrazić nowoczesne i funkcjonalne mieszkanie bez zamontowania w nim kabiny prysznicowej.

Aranżując wnętrze dobiera się wystrój łazienki tak, by był nie tylko funkcjonalny, ale także uwzględniał walory estetyczne i był uzupełnieniem całościowej koncepcji wyposażenia mieszkania.

Materiały oszklenia
     Rynek oferuje wiele rodzajów kabin prysznicowych, od prostych do ekskluzywnych rozwiązań. Nowoczesne kabiny są ergonomiczne, łączą klasyczną elegancję z zaawansowaną techniką. Oprócz zasadniczego zadania, jakim jest mycie, spełniają inne dodatkowe funkcje. Wielofunkcyjne panele prysznicowe wyposażone w termostat, dysze do hydromasażu, urządzenia do wytwarzania pary, regulator kierunku wypływu strumienia wody, a nawet radio sprawiają, że kąpiel leczy, relaksuje i staje się przyjemnością.

     Zasadniczym elementem budowy kabiny prysznicowej jest jej oszklenie. Może nim być szkło hartowane lub materiał organiczny. Istnieje duża różnorodność w stosowaniu szkła hartowanego do kabin. Może to być szkło float bezbarwne i zabarwione: brązowe, grafitowe, niebieskie. Dla zmniejszenia przejrzystości zastępuje się je szkłem walcowanym wzorzystym, zwanym potocznie ornamentowym oraz szkłem matowym.

Szkło ornamentowe wytwarzane w procesie walcowania przepuszcza niewiele mniej światła niż szkło float. Efekt zmatowienia osiągany jest w nim przez odbicie i rozproszenie światła, zależne od wielkości i kształtu wzoru. Wśród najczęściej stosowanych w kabinach prysznicowych szkieł ornamentowych wymienia się szkło o nazwie handlowej Master Carre i Chinchilla (fot. 1 i 2).

Dla zapewnienia większej intymności kąpieli stosowane szkło może być częściowo pokryte emalią ceramiczną, która stanowi dodatkowy element dekoracyjny (fot. 3).

Szkła matowe uzyskuje się w procesie piaskowania i trawienia. Piaskowanie polega na poddaniu tafli szkła działaniu strumienia piasku pod dużym ciśnieniem, trawienie natomiast jest wynikiem oddziaływania kwasu na szkło. W wyniku wypolerowania szkła trawionego uzyskuje się szkło satynowe. Przykładem jest stosowane w kabinach szkło o nazwie handlowej Satinato (fot. 4).

Dla uszlachetnienia i wygładzenia powierzchni szkieł hartowanych stosowanych w kabinach prysznicowych powleka się je powłokami: DP, Anticalc i Art-Clean. Wszystkie te powłoki są warstwami związanymi chemicznie ze szkłem i dzięki nim większe krople wody wraz z zanieczyszczeniami spływają po powierzchni szkła nie pozostawiając osadu, a te mniejsze, które pozostają, tworzą osad, ale jest on łatwo usuwalny za pomocą wilgotnej szmatki. Powłoki te znacznie ułatwiają utrzymanie kabiny w czystości, gdyż na szybie wolniej osadza się brud i kamień.

     Tak wielu możliwości nie dają oszklenia z materiału organicznego – polistyrenu i akrylu. Są to tworzywa o bardzo dużej wytrzymałości, odporne na działanie związków nieorganicznych i czynników atmosferycznych, lekkie, o porównywalnej ze szkłem przepuszczalności światła. Łatwo się je obrabia, tnie bez odprysków, a pękając rozpadają się na odłamki o gładkich krawędziach. Ale wadą oszkleń organicznych jest ich mała odporność na zarysowanie, a także skłonność do żółknięcia pod wpływem oddziaływania promieniowania UV, chociaż przez zmodyfikowanie składu można tę niedogodność ograniczyć. Mimo tak wielu zalet szkła organiczne ciągle jeszcze przegrywają w konkurencji ze szkłem hartowanym, któremu ustępują w swojej różnorodności i urodzie.

     Szkła organiczne stosowane w kabinach prysznicowych są przeważnie bezbarwne, chociaż mogą być też zabarwione. Wyglądem przypominają najczęściej szkła ornamentowe (fot. 5)

Ocena przydatności oszklenia
     Duża podaż kabin prysznicowych na rynku wymusza na producentach dbałość o dobrą jakość swoich wyrobów. Wynika ona również z obowiązku deklarowania jakości i obligatoryjności oznakowywania wyrobów budowlanych. W Polsce, w związku z brakiem stosownego rozporządzenia, istnieje wybór miedzy znakiem budowlanym B obowiązującym na rynku polskim, a znakiem CE wynikającym z przynależności Polski do Unii Europejskiej. Dokumentem odniesienia dla kabin prysznicowych w obydwu przypadkach jest – powstała w wyniku przetłumaczenia normy europejskiej – norma polska PN-EN 14428 Kabiny prysznicowe – wymagania funkcjonalne i metody badania. Norma ta dotyczy kabin jako całości, ale zawiera również wymagania i badania dla stosowanych w nich oszkleń.

     Najbardziej istotnym parametrem w ocenie jakości oszklenia jest spełnienie przez niego wymogów w zakresie bezpieczeństwa, ponieważ pod tym względem właśnie oszklenie jest najsłabszym ogniwem w kabinie prysznicowej. Dla oszkleń szklanych ważna jest też wytrzymałość na zginanie, odporność termiczna i sposób pękania szkła po rozbiciu przy przekroczeniu jego wytrzymałości.

Występujące w nich zniekształcenie optyczne i anizotropia są cechą charakterystyczną szkła hartowanego, wynikająca ze specyfiki procesu wytwórczego. Zarówno zniekształcenia optycznego, objawiającego się falistością szkła, widoczną szczególnie w świetle odbitym, jak i efektu dwójłomności związanego z charakterystycznym dla szkła hartowanego układem naprężeń, obserwowanego w świetle spolaryzowanym, nie traktuje się jako wady, dyskwalifikującej zastosowanie szkła zgodnie z jego przeznaczeniem. O jakości oszklenia szklanego i z materiału organicznego decyduje też jego odporność na oddziaływanie środowiska chemikaliów, wody i wilgoci w szczególności.

     Przydatność oszklenia do zastosowania w kabinie można ocenić dokonując badań zgodnie z procedurami zawartymi w normie PN-EN 14428 jak również w normie w niej powołanej PN-EN 12150-1 Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicje i opis.

     Oceny oszklenia pod kątem jego bezpieczeństwa dokonuje się przez uderzenie go workiem lub oponami, stanowiącymi końcówkę wahadła. Badanie wahadłem odtwarza rzeczywistą sytuację przypadkowego zderzenia człowieka z szybą. Przeprowadza się go na stanowisku badawczym (fot. 6), którego zasadniczą część stanowi rama metalowa i zawieszone na linie dwie opony na trzpieniu metalowym, napełnione powietrzem o ciśnieniu 0,35 MPa (gdy badamy szkło) lub rama drewniana i wiszący na linie, wypełniony śrutem worek (gdy badaniom poddajemy materiał organiczny). Masa opon wraz z metalowym rdzeniem wynosi 50 kg, a masa worka ze śrutem 45 kg. Badaną szybę mocuje się w ramie i uderza wahadłem spadającym z trzech różnych wysokości tak, by opony lub worek uderzyły w środek geometryczny próbki. Aby oszklenie uznać za bezpieczne 4 badane próbki powinny nie pękać lub pękać bezpiecznie.

O pękaniu bezpiecznym mówimy wtedy, gdy próbka :
- ze szkła hartowanego rozpada się na drobne nieostre kawałki, a 10 największych z nich, wolnych od pęknięć, uwięzionych w ramie, wybranych po upływie 3 min od uderzenia, posiada łączną masę nie większą niż masa odpowiadająca 65 cm² badanej próbki;
- z materiału organicznego rozbija się na kilka kawałków, powstają pęknięcia i szczeliny, ale żaden otwór nie jest tak duży, aby swobodnie przechodziła przez niego kula o średnicy 76 mm.

     Kawałki, które pozostały w ramie, nie powinny być ostre i każdy ich wierzchołek powinien spełnić wymaganie, że długość cięciwy między punktami B i C powstałymi przez przecięcie łuku o promieniu 25 mm, zatoczonego z niego z najbliższymi jego krawędziami nie była większa od 25 mm (rys. 1).

     W zależności od wyniku badania szkła hartowane można zaliczyć do jednej z klas wytrzymałości na uderzenie wahadłem z oponami. Zestawiono je w tabeli 1.

     Obok wytrzymałości szkła hartowanego na uderzenie oponami, drugim kryterium oceny jego przydatności do zastosowania jako materiału bezpiecznego, jest sprawdzenie charakteru siatki spękań. Charakter siatki spękań jest parametrem opisującym sposób pękania szkła po jego rozbiciu, decydującym o stopniu zagrożenia w obcowaniu użytkownika ze szkłem.

Charakterystyczne dla szkła hartowanego pękanie na drobne, nieostre kawałki ogranicza do minimum ryzyko zranienia człowieka. Charakter siatki spękań ocenia się rozbijając próbkę szkła, przez uderzenie jej w punkcie znajdującym się na środku dłuższego boku, w odległości 13 mm od krawędzi szyby. Używa się do tego celu młotka o masie 75 g, punktaka uruchamianego siłą sprężyny, lub innego urządzenia o utwardzanym ostrzu. Zaleca się, by promień krzywizny ostrza wynosił w przybliżeniu 0,2 mm. Obraz siatki spękań ocenia się zliczając wolne od spękań odłamki, w dowolnie wybranym kwadracie o boku 50 mm. Kwadrat ten rysuje się na szkle przy pomocy szablonu w miejscu największych odłamków i określa się ich liczbę w wyznaczonym przez niego obszarze. Przy zliczaniu przyjmuje się zasadę, że odłamki znajdujące się wewnątrz kwadratu liczy się jako całe, natomiast przecięte przez boki kwadratu jako pół. Przy ocenie siatki spękań nie uwzględnia się pasa brzegowego o szerokości 25 mm i obszaru wewnątrz okręgu, o promieniu 100 mm wokół punktu uderzenia. Za bezpiecznie uważa się szkło, dla którego w obszarze zliczania odłamków ich ilość nie jest mniejsza od 40.

     Obok zasadniczego wymogu jakim jest spełnienie kryteriów bezpieczeństwa od szkła stosowanego do szklenia kabin prysznicowych wymaga się odpowiedniej wytrzymałości na czteropunktowe zginanie. Określenie jej pozwala ocenić przydatność szkła do zastosowania go w miejscach, gdzie narażone jest na tego rodzaju oddziaływanie. Badanie wytrzymałości przeprowadza się na urządzeniu wytrzymałościowym – prasie (fot. 7), gdzie umieszcza się próbkę na podporze z dwoma wyłożonymi gumą metalowymi wałkami o średnicy 50 mm, położonymi w odległości 1000 mm względem siebie. Takimi samymi dwoma wałkami, odległymi od siebie o 200 mm, próbka naciskana jest od góry. Próbka zginana jest z szybkością 2 (±0,4) N/mm².

     Zginanie prowadzi się aż do jej zniszczenia. Z wartości odczytanej siły niszczącej oblicza się wytrzymałość szkła na zginanie. Każdemu użytemu w kabinie szkłu odpowiada, jak to zestawiono w tabeli 2, inna wartość wymaganej wytrzymałości na czteropunktowe zginanie. Musi ją uzyskać każda z 10 badanych próbek szkła.

     Oceniając przydatność szkła i materiału organicznego do zastosowania w charakterze oszklenia kabiny prysznicowej, obok niezwykle ważnych parametrów wytrzymałościowych i decydujących o bezpieczeństwie stosowania, należy również uwzględnić inne cechy użytkowe związane z ich odpornością na oddziaływanie czynników środowiska.

     Szkło hartowane charakteryzuje się dość dużą odpornością na szoki temperaturowe. Sytuację wpływu nagłych zmian temperatury na zachowanie szkła można odtworzyć stosując procedurę badawczą, zgodnie z którą szkło ogrzewa się w piecu do takiej temperatury, by różnica w stosunku do temperatury kąpieli wodnej, gdzie będzie gwałtownie chłodzone, wynosiła 200^oC. Za wynik pozytywny uważa się sytuację, gdy szkło poddane szokowi termicznemu nie ulega zniszczeniu.

     Zarówno szkło jak i materiał organiczny, stosowane w kabinach prysznicowych, narażone są na oddziaływanie środków chemicznych. Aby sprawdzić, jak reagują one na ich obecność w środowisku, przeprowadza się badanie odporności na chemikalia i zaplamienia. Norma przedmiotowa PN-EN 14428 podaje wykaz odczynników chemicznych do których wymaganie odporności się odnosi. Pokazuje go tabela 3. Sprawdzenia wpływu odczynników chemicznych na jakość szkła dokonuje się przez naniesienie na wcześniej umytą próbkę szkła o powierzchni co najmniej 100 cm², po kropli odczynnika, każdego w inne miejsce, oraz nakrycie jej szkiełkiem zegarowym, ułożonym stroną wklęsłą w dół. Tak powstały układ przetrzymuje się w miejscu nie nasłonecznionym, w temperaturze 23 (±5)^oC, przez okres 2 godzin. Po upływie tego czasu szkło spłukuje się wodą destylowaną i sprawdza czy nie nastąpiły zmiany w jego wyglądzie. Jeżeli zaobserwuje się takie zmiany próbuje się je usunąć za pomocą urządzenia, którego zasadniczą część stanowi głowica czyszcząca w postaci pierścienia, o średnicy 75 mm i grubości ściany 15 mm, wykonana z gąbki. Głowica umocowana jest z jednomilimetrowym luzem na kwadratowej osi dzięki czemu może wykonywać ruch obrotowy wokół niej. Waga urządzenia powinna wynosić 1000 (±50) g. Głowicę czyszczącą zanurza się w wodzie destylowanej i umieszcza na szkle w miejscu, gdzie ma być czyszczone. Urządzenie czyszczące wprawia się w ruch z szybkością 60 obrotów na minutę i wykonuje 30 obrotów. Dokonuje się oględzin szkła po uprzednim opłukaniu go wodą destylowaną. Gdy zmiany w wyglądzie utrzymują się, czyszczenie jest powtarzane z zastosowaniem dodatkowo materiału ściernego – tlenku glinu. Brak efektu w usuwaniu plam i uszkodzeń powierzchni szkła kwalifikuje wyrób jako nie spełniający wymogów normy w zakresie odporności na chemikalia i zaplamienia.

     Oszklenie zainstalowane w kabinie prysznicowej narażone jest na częsty kontakt z wodą i wilgocią. O jego przydatności do takich zastosowań decyduje pozytywny wynik badania odporności na cykle zwilżania i suszenia. Zgodnie z procedurą wykonywania tego badania próbki szkła o wymiarach 100x100 mm umieszcza się w otwartym zbiorniku, na stojaku, tak, by nie stykały się ze sobą. Zalewa się je 2 litrami wody o temperaturze 85^oC, by były całkowicie zanurzone. Zalane wodą próbki przetrzymuje się w tej kąpieli przez 8 godzin, aż do wystygnięcia wody do temperatury pokojowej. Po wyjęciu z wody próbki umieszcza w suszarce o temperaturze 50^oC na 16 godzin. Opisany cykl oddziaływania wody na szkło powtarza się na tych samych próbkach 20 razy. Po przeprowadzeniu 20 cykli, próbki szkła przeciera się szmatką zwilżoną roztworem eozyny o stężeniu 100g/litr wody, zmieszanej z 1 cm³ detergentu, rozcieńczonego litrem wody. Roztwór pozostawia się na szkle przez okres 5 minut, po czym usuwa się go przez przetarcie miękką, czystą, wilgotną szmatką. Dokonuje się oględzin próbki pod kątem występowania zmian w wyglądzie i obecności zabarwionej eozyny. Aby wykluczyć wpływ cięcia szkła na badany parametr oględzinom nie poddaje się obszaru brzegowego wzdłuż krawędzi o szerokości 3 mm. Brak zmian w wyglądzie i wyługowania alkalii świadczy o odporności oszklenia na cykle zwilżania i suszenia.

     Dobra jakość oszklenia, spełnienie wymogów w zakresie bezpieczeństwa, wytrzymałości jak również odporności na oddziaływanie środowiska wpływa na jakość całej kabiny. Dobra jej jakość przy zagwarantowaniu niezbyt wygórowanej ceny to droga do sukcesu w jej sprzedaży.