Izolacyjność akustyczna okna a sprawa polska
     Okno stanowi element powłoki budynku, która chroni wnętrze budynku przed wieloma czynnikami środowiskowymi, w tym przed hałasem. Dobrze zaprojektowane okno zostanie dobrze wyprodukowane, a dobrze dobrane spełni swoje funkcje w obiekcie budowlanym. Uporządkowanie platformy wzajemnych relacji między producentami okna, a inwestorami i projektantami, w zakresie akustyki, jawi się aktualnie jako ważne zadanie stojące przed producentami okien. Niejasność prawna jest podstawą dowolności w interpretacji rozporządzeń i norm oraz jest przyczyną merytorycznego konfliktu dotyczącego wymagań parametrów akustycznych okien w prawie budowlanym. Nie ułatwia to dobrego funkcjonowania rynku. Głównie niejasności prawne są przyczyną wielu sposobów formułowania wymagań przy zamówieniach okien. Brak jednej, prostej i jasnej metody stawiania wymagań co do akustyki nie pozwala na dawanie dobrych odpowiedzi, pozwalających na podjęcie prawidłowych decyzji zakupowych. Sytuacja chaosu jest nie tylko szkodliwa dla producentów, ale przede wszystkim szkodzi interesowi inwestorów. Nadmierne rozbieżności informacyjne w ofertach i problemy z porównaniem ofert ze sobą nie pozwalają na podjęcie dobrej decyzji zakupowej i dokonania prawidłowej oceny jakości dostawy.

     Niestety, wiele tych problemów wynika z mało doskonałego prawa budowlanego. Przykładem jest tu rozporządzenie dotyczące zwartości projektu budowlanego, gdzie nie ma wzmianki o konieczności zawarcia informacji o komforcie akustycznym użytkowania obiektu, nie wspominając już o konieczności poprawnego podawania parametrów dla doboru technologii, czy wyrobów budowlanych. Sytuacja z merytorycznym poziomem informacji o parametrach akustycznych okien jest dobra. Istnieją w Polsce procedury badania okien i deklarowania ich parametrów, a ich poziom jest europejski. Gorzej jest jednak z praktycznym zastosowaniem dobrej informacji technicznej, zwłaszcza w projektach budowlanych. W Polsce elementem szczególnie utrudniającym sytuację rynku okien jest funkcjonowanie dwóch zasad doboru parametru izolacyjności akustycznej okna oraz nadmiar przywilejów architektów, czego objawem jest skłonność tej grupy zawodowej do ograniczenia dostępu do zawodu. Niestety w Polsce nie ma woli do zmiany tej sytuacji, co jest ze szkodą dla użytkowników budynków oraz wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego, w tym producentów okien.

Izolacyjność akustyczna okna a szklenia
     Wiele problemów z deklaracją parametrów akustycznych wynika z różnicy pomiędzy interpretacjami norm, według których deklarowane są parametry akustyczne szklanych elementów budynku. Inne stosuje się zasady deklaracji dla producentów szyby, a inne dla producentów okien. Różnice merytoryczne nie są istotne. Jednak problemem jest interpretacja tych norm przez dostawców okien podczas składania ofert na różnie stawiane zapytania o dostawę.

     Deklaracja producenta szyby zespolonej odbywa się według PN-EN 12758 Szkło w budownictwie. Oszklenie i izolacyjność od dźwięków powietrznych. Opisy wyrobu oraz określenie właściwości.

     Producent okna natomiast deklaruje według PN-EN 14351-1:2006 Okna i drzwi – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności.

     Podstawową różnicę tworzy procedura pomiarowa, według której określa się parametr izolacyjności akustycznej. W przypadku producentów szyby zespolonej kontroli pomiarowej poddawana jest tafla o stałych wymiarach dla różnych układów szyb. Dla okien bada się okno w wymiarach, jakie ono posiada jako finalny produkt wraz z elementami składowymi, do których należą: profil, okucie i elementy wentylacji okiennej. Okno jako całości stanowi wyrób budowlany i producent okna składający je z kilku elementów odpowiada za parametry produktu finalnego. 
 
Izolacyjność akustyczna okien w praktyce
     Problemem świadomych inwestorów budujących budynki w obszarach obciążonych hałasem jest deklaracja producenta co do wartości wskaźników izolacyjności akustycznej od oferentów na dostawę okien. Zgodnie z prawem budowlanym producent deklaruje parametry wyrobu budowlanego, czyli okna. Należy jednak podkreślić, że producent okna nie może być odpowiedzialny za parametr, jaki ma przegroda zewnętrzna z oknem zamontowanym w konkretnym obiekcie.

     Zalecanym kryterium doboru izolacyjności akustycznej przegrody jest nieprzekroczenie dopuszczalnej wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniu, zgodnie z normą PN-87/B-02151/02 Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Stosowanie tej normy jest zalecane ze względu to, iż druga norma PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania w przypadku zewnętrznego hałasu chwilowego nie pozwala na spełnienie wymagań nieprzekroczenia dopuszczalnej wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniu. W praktyce oznacza to dobranie takiego wskaźnika, aby nastąpiło zminimalizowanie poziomu hałasów środowiskowych do poziomu akceptowanego przez użytkowników. Inwestor chcąc zapewnić warunki akustyczne musi kupić okno o odpowiednim parametrze dostosowanym do warunków inwestycji.

Parametry obciążenia hałasem
     Hałas środowiskowy to hałas zewnętrzny, pochodzący od każdego źródła poza obiektem. Do tych źródeł należą również instalacje znajdujące się na zewnątrz, które są przymocowane do obiektu np. centrala wentylacyjna na dachu. Hałas środowiskowy obciąża budynek szkodliwą energią akustyczną, ciśnieniem dynamicznym i w kategoriach obciążenia należy go oceniać na etapie projektu budowlanego podobnie jak obciążenie wiatrem (ciśnienie - parcie wiatru). Ocena uciążliwości źródła hałasu nie jest związana tylko z poziomem dźwięku, lecz również z jego charakterystyką częstotliwościową. Dla dobrego doboru powłoki budynku, w której jest okno, konieczna jest znajomość wielkości emisji źródeł oraz informacja, jak w stosunku do źródła jest zlokalizowany obiekt.

Przykładowe poziomy emisji hałasu z kilku źródeł
● Samochód ciężarowy – przejazd 85 dB
● Samochód osobowy – przejazd 79 dB
● Samolot pasażerski mały 74 dB
● Samolot transportowy 92 dB
● Karetka na sygnale 106 dB

Określenie zapotrzebowania na parametr wyrobu
     Określenie wskaźnika izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych całej przegrody zewnętrznej odbywa się według następującego wzoru:

R’A2 = Lobc – Lwym [dB]
 
R’A2 – wymagana wartość wskaźnika izolacyjności akustycznej powłoki budynku
Lobc – hałas obciążający, prognozowany poziom dźwięku [dB]
Lwym – dopuszczalny poziom dźwięku w pomieszczeniu według jego przeznaczenia [dB]
 
     Należy wybierać warunki skrajne, jak np. maksymalny poziom chwilowy przelotu samolotu w połączeniu z minimalnym, dopuszczalnym poziomem hałasu w pomieszczeniu. Takim przykładem jest przelot odrzutowca nad budynkami mieszkalnymi w porze nocnej, kiedy hałas obciążający wynosi ok. 96 dBA, a dopuszczalna wartość poziomu dźwięku w pomieszczeniu w porze nocnej wynosi 25 dBA.

Uwzględnienie warunków obiektu – deklarowanie parametru okna
     Przyjmując założenie, że izolacyjność akustyczna okna i części nieprzeszklonej muszą być równe (założenie prawdziwe dla okien, których powierzchnia przekracza 20% powierzchni przegrody zewnętrznej), wartość, jaką deklaruje dostawca można oszacować następująco:

RA2 = Rw + Ctr = R’A2 + Pm

RA2 – wymagana wartość wskaźnika deklarowana przez producenta okna
R’A2 – wymagana wartość wskaźnika izolacyjności akustycznej
Pm – wpływ obiektu / montażu, od 2 do 8 [dB]

     Wartość wskaźnika korekcji warunków montażu Pm określa architekt. Producent dokonuje prostego obliczenia wskaźnika izolacyjności akustycznej z karty pomiarowej z badań, aby zadeklarować wartość RA2 Wpływ powierzchni okna na izolacyjność powłoki budynku określa projektant na etapie projektu budowlanego. Optymalizacja powierzchni okna o wyższym wskaźniku izolacyjności akustycznej pod kątem potrzeb doświetlenia pozwala zoptymalizować koszty budowy obiektu. Odpowiednie deklarowanie parametru izolacyjności akustycznej okien to głównie zwiększenie szansy sprzedaży. Przedstawiając np. generalnemu wykonawcy dane w sposób zawikłany i niejednoznaczny w interpretacji, dostawca powoduje zwiększenie zainteresowania ofertą konkurencji.

Określenie parametru szyby zespolonej
     Określenie wskaźnika izolacyjności akustycznej szyby zespolonej wymaga uwzględnienia wpływu rodzaju profilu i układu zamknięcia oraz zastosowania nawiewnika.

Rtr = RA2 + Pppo

Rtr – wymagana wartość wskaźnika szyby
RA2 – wymagana wartość wskaźnika izolacyjności akustycznej okna – deklaracja producenta
Pppo – negatywny wpływ układu otwarcia, profilu, okucia i nawiewnika, od 2 do 12 [dB]

     Znajomość wskaźnika Pppo stanowi o przewadze rynkowej producenta okien. Pamiętać należy, że największy wpływ na spadek izolacyjności akustycznej okna w stosunku do szyby ma nawiewnik.

Konflikt potrzeb informacji
     Konflikt potrzeb deklaracji parametrów kolejnych uczestników procesu inwestycyjnego jest jedną z przyczyn powstawania błędów przy oferowaniu dostawy okien. Patrząc od strony projektu budowlanego stanowiącego podstawę zamówienia okien, istnieje konflikt potrzeb, wynikający z różnic pozycji oraz obowiązków prawnych. Kolejni uczestnicy mają inne potrzeby, z czego wynika inny sposób podawania informacji w celu zaspokojenia potrzeby.

     Klient niepłacący (użytkownik) – potrzeba ciszy w budynku uzyskana dzięki odpowiedniemu oknu.
     Klient płacący (inwestor) – potrzeba kupienia okna gwarantującego spełnienie wymagań przepisów prawa budowlanego w budowanym obiekcie.
     Producent okna – potrzeba pozyskania zamówienia i finalizacji sprzedaży, potrzeba sprzedaży bez obsługi gwarancyjnej.

     Prawidłowa deklaracja parametru akustycznego, jakim jest izolacyjność akustyczna, już na etapie projektu budowlanego zwiększa szanse zaspokojenia potrzeb użytkowników budynków.

Wartości wskaźnika dla szyb zespolonych
     Wartości wskaźnika szyb zespolonych są różne w ofertach producentów. Dla ułatwienia parametry akustyczne niektórych szkleń podano w normie.


Dobre praktyki
     Wnioskiem, jaki się nasuwa po seminarium, jest konieczność rozpoczęcia szerokich działań edukacyjnych w środowisku konsumentów okien. Prowadzenie ogólnej edukacji z zakresu akustyki w architekturze w kontekście produktu, wśród ludzi niezwiązanych z branżą okienną poprawi warunki współpracy. Stworzenie jednej platformy wiedzy, jednoznacznej i zrozumiałej nomenklatury, którą posługują się klienci oraz specjaliści w obrocie produktem, da w efekcie zwiększenie obrotu rynkowego markowych producentów. Takim pierwszym działaniem mogłoby być opracowanie dobrych praktyk akustycznych projektowania okien w budynkach dla architektów. Promocja tych praktyk wśród projektantów i inwestorów po pewnym czasie poprawi funkcjonowanie branży okiennej w obszarze akustyki w architekturze. Jednak takie działanie wymaga konsolidacji branży. Same deklaracje i pojedyncze działania z ograniczeniami nastawionymi na blokowanie rozwoju konkurencji nie zmienią sytuacji. Konsolidacja branży w zakresie kreacji świadomości konsumpcji produktu jest koniecznością rynkową i dla nadrzędnego celu, jakim jest całkowity wzrost rynku, warto schować wszelkie animozje i emocje. Wdrożenie programu dobrych praktyk w środowisku projektantów budynków będzie w dużej mierze zależało od skłonności pokrycia kosztów tych działań promocyjnych przez szerszą grupę producentów okien. Dzisiaj widać oczekiwanie rozwiązania problemów branży bez jej udziału, w szczególności finansowego. Postawa roszczeniowa, jaką dało się odczuć w kilku rozmowach na grudniowym seminarium, nie jest w gospodarce rynkowej dobrą filozofią na rozwój i wzrost zysków fimy. Chcąc coś zmienić, trzeba się zaangażować, a nie tylko sarkać. W kwestii akustyki branża okienna może nadal funkcjonować na zasadzie “o nas bez nas”. Jest to wygodne, ale czy przyniesie markowym producentom korzyści w dłuższym okresie czasu? Producenci szklenia określili parametry akustyczne swoich produktów, jednak profil okienny jest ciągle najmniej określonym elementem okna. Bardzo często marka profilu okiennego jest wykorzystywana do poświadczenia dobrej jakości okna. Producent okien nie stworzy silnej pozycji rynkowej chwaląc się tylko marką producenta zastosowanego profilu, czy szklenia. Producenta okien w budowaniu świadomości własnej marki nikt nie wyręczy.
     Największe szanse na zbudowanie dobrej marki okien w sektorze akustyki mają producenci okien drewnianych. Firmy te posiadając własny park maszynowy do produkcji profili mogą sprawnie określić wpływ profilu na produkt, a co za tym idzie, szybko zwiększyć świadomość marki w sektorze.

Jacek Danielewski
FABRYKA CISZY
www.akustyka.pl

więcej informacji: Świat Szkła 1/2008

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.