W pierwszym półroczu 2016 r. w większości obszarów gospodarki utrzymywały się tendencje wzrostowe. W przemyśle i w sprzedaży detalicznej notowano korzystne wskaźniki, produkcja sprzedana przemysłu zwiększyła się o 4,4%, wzrastało przetwórstwo przemysłowe a niższe niż rok temu były wyniki w górnictwie, energetyce, w budownictwie. Zmniejszało się bezrobocie, stopa bezrobocia rejestrowanego wynosiła w czerwcu 8,8%, był to najniższy poziom od 8 lat. W czerwcu br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było wyższe o 3,1% niż rok temu, a miesięczne wynagrodzenie wzrosło o 5,3%. Przy utrzymującej się deflacji umocniła się siła nabywcza płac, wzrastało wynagrodzenie realne. Wyniki finansowe przedsiębiorstw w półroczu 2016 były wyższe niż rok temu.

 

 

Ogólne tendencje w gospodarce

 

Ale były też tendencje niekorzystne: w 2015 r. eksportowano o 8,3% więcej wyrobów, a w pierwszym półroczu 2016 r. eksport (w euro) wzrósł zaledwie o 2,1%. Po 2 latach rosnących inwestycji nakłady wyraźnie maleją. Utrzymuje się niestabilna sytuacja na rynkach finansowych, inwestorzy zagraniczni wycofują się z polskiego rynku, realizacja obietnic wyborczych wywołuje coraz większe wydatki, a przewidywane wpływy do budżetu budzą zastrzeżenia ekspertów. Nieznane są konsekwencje wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Początek trzeciego kwartału br. wskazuje na pogorszenie wyników, niższa niż rok temu była produkcja przemysłu, pogłębia się spadek produkcji budowlanej. Pojawiają się informacje o rewizji „w dół” prognoz wzrostu PKB na bieżący i przyszły rok. Podejmowane decyzje przez rząd mogą wpływać negatywnie na gospodarkę, ale okaże się to po dłuższym okresie.

 

 

2016 09 10 1

 

 

Podstawowe wskaźniki ilustrujące sytuację gospodarczą

2016 09 10 2

 

 

2016 09 10 3

 

 

Budownictwo

 

Oczekiwano, że budownictwo przełamie dekoniunkturę i wejdzie na „ścieżkę wzrostu”. Mimo optymistycznych przewidywań budownictwo było w latach 2014-2015 słabym i niestabilnym sektorem w gospodarce. Przy dużych wahaniach produkcja budowlana osiągała wzrost około 3%, zwiększało się budownictwo remontowe a roboty o charakterze inwestycyjnym malały. Pierwsze półrocze 2016 r. nie przyniosło dobrych informacji o budownictwie. Produkcja budowlano-montażowa, zrealizowana przez przedsiębiorstwa o liczbie pracujących powyżej 9 osób, była o 11,9% niższa niż rok temu, przy malejących wskaźnikach w kolejnych miesiącach półrocza. Jeszcze gorsza sytuacja była w zamówieniach publicznych na roboty budowlane, gdzie w pierwszym półroczu odnotowano spadek o ¼. Wielu firmom grozi bankructwo.

 

Analiza wyników budownictwa wg rodzajów działalności wskazuje, że w pierwszym półroczu 2016 r. najgłębszy regres miał miejsce w przedsiębiorstwach, w których podstawowym rodzajem działalności jest budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej. Znacząco niższa była też produkcja w przedsiębiorstwach zajmujących się głównie robotami specjalistycznymi. Relatywnie mniejszy spadek odnotowano w przedsiębiorstwach budownictwa ogólnego.

 

 

2016 09 10 4

 

 

Na funkcjonowanie i rozwój budownictwa największy wpływ w aktualnej działalności wywiera infrastruktura, budownictwo mieszkaniowe i usługowe. Półrocze 2016 r. było korzystne dla mieszkalnictwa, natomiast w budownictwie niemieszkalnym (usługowym) wyniki były słabsze, mniej niż rok temu wybudowano hoteli, budynków biurowych ale więcej obiektów handlowo-usługowych.

 

(...)

 

Podstawowe wielkości w budownictwie

2016 09 12 1

 

 

2016 09 12 2

 

 

W okresie styczeń-czerwiec br. do użytkowania oddano, dzięki aktywności developerów, 73,7 tys. mieszkań (o 15% więcej niż przed rokiem). W lipcu br. zmniejszyło się wysokie tempo budowanych mieszkań (oddano mieszkań o 3,4% mniej). Nadal w Polsce występuje deficyt mieszkań, a obecnie buduje się mniej mieszkań niż w 2008 r. W poprzednich latach było wiele koncepcji rozwoju budownictwa mieszkaniowego ale żadna nie przyniosła oczekiwanych sukcesów. Wszystkie koncepcje ukierunkowane były na pomoc w zakupie mieszkania na własność, pomijano pomoc w wynajmowaniu mieszkań. Trwają prace nad Narodowym Programem Budownictwa Mieszkaniowego. Jednym z celów programu będzie zwiększenie dostępności tanich mieszkań na wynajem. Zaproponowana przez rząd oferta „mieszkanie+” skierowana będzie do osób o niższych dochodach. Tanie mieszkania na wynajem po cenach preferencyjnych są potrzebne, oczekiwane i koncepcja taka powinna być jak najszybciej wprowadzona w życie. Ale na razie są to hasła. Wątpliwości budzi realność zapowiadanego bardzo niskiego kosztu budowy mieszkań. O niskiej cenie mieszkania ma decydować relatywnie skromny standard mieszkań i „bezpłatne” działki z zasobów państwowych. Już teraz eksperci sygnalizują, że niewielkie są możliwości uzyskania działek na terenach uzbrojonych, a uzbrojenie działek podwyższy koszty. Kolejny problem: mieszkania na wynajem powinny być budowane w pobliżu rynków pracy, bowiem lokalizacja mieszkań na wynajem dostosowana do popytu na pracowników zwiększa mobilność poszukujących zatrudnienia.

 

 

2016 09 12 3

 

 

W budownictwie infrastrukturalnym dziedziną preferowaną była budowa autostrad i dróg ekspresowych. Program ten, współfinansowany środkami unijnymi, realizowany jest od wielu lat, niestety z licznymi opóźnieniami, przekraczane były też koszty budowy. Według obecnych planów (wielokrotnie zmienianych) długość dróg szybkiego ruchu docelowo liczyć będzie 7650 km, na co złoży się 2000 km autostrad i 5650 km dróg ekspresowych. Dotychczas (dane z 1 lipca 2016 r.) wykonano około 40% założeń docelowych. Po zrealizowaniu programu (obejmującego odcinki gotowe, w realizacji i zgłoszone do przetargu) długość autostrad i dróg szybkiego ruchu wynosiłaby 4835 km (prawie 2/3 długości docelowej). 

 

 

2016 09 12 4

 

 

Program i realizacja autostrad i dróg ekspresowych

2016 09 12 5

 

 

Istotnym wyzwaniem jest ustabilizowanie wahań w działalności budownictwa. Rok 2016 nie przyniesie przełomu, budownictwo może osiągnąć liczący się wzrost w perspektywie kilku lat (jeżeli nie pojawią się nowe przeszkody). Na realizację oczekują opóźnione zadania infrastrukturalne, inwestycje kolejowe, projekty rozbudowy i modernizacji energetyki.

 

 

Przemysł

 

W 2015 r. produkcja sprzedana przemysłu zwiększyła się o 4,9%, również w pierwszym półroczu 2016 r. utrzymywał się względnie stabilny wzrost (4,4%). Niższa niż rok temu była produkcja górnictwa i energetyki, ale wzrastało przetwórstwo przemysłowe. Najwyższy wzrost odnotowały te dziedziny, które znaczną część swojej produkcji przeznaczały na eksport, np. producenci mebli, sprzętu transportowego, urządzeń elektrycznych, wyrobów z metali, artykułów gospodarstwa domowego, tworzyw sztucznych. Popyt krajowy na materiały mineralne stosowane w budownictwie w pierwszym półroczu 2016 r. nie wzrastał ale dzięki eksportowi wielu wyrobów utrzymywały się korzystne wyniki w produkcji. Ilościowy wzrost produkcji był w pierwszym półroczu 2016 r. zróżnicowany. Niższa niż rok temu była produkcja wyrobów stosowanych do stanu surowego i nie przeznaczanych na eksport (np. cegły, pustaki, bloki z betonu lekkiego, wyroby izolacji termicznej), natomiast zwiększała się produkcja niektórych wyrobów rynkowych i kierowanych na eksport (np. wyroby ze szkła, zestawy stołowe i naczynia z porcelany), wzrastała produkcja elementów otworowych (okna, drzwi) z tworzyw sztucznych i z aluminium.

 

Początek trzeciego kwartału 2016 r. charakteryzował się malejącą produkcją (produkcja sprzedana zmniejszyła się o 3,4%). W większości branż osiągano słabe wyniki, najniższe wskaźniki notowano w produkcji samochodów, maszyn i urządzeń, metali, wyrobów chemicznych, wyrobów elektronicznych, produktów rafinacji ropy naftowej. Za wcześnie jeszcze na oceny, czy jest to tendencja trwała, ale może być sygnałem zagrożenia dla utrzymania dobrej koniunktury w roku 2016.

 

 

2016 09 14 1

 

 

Na tle zróżnicowanych tendencji w przetwórstwie przemysłu, należy podkreślić, że do dziedzin o najwyższych wskaźnikach w produkcji zalicza się przemysł szklarski. Zarówno w 2015 r., jak też w pierwszym półroczu 2016 r. produkcja przemysłu szklarskiego dynamicznie wzrastała. Udział szkła i wyrobów ze szkła w przemyśle mineralnych materiałów wynosi ponad ¼ i powoli, ale systematycznie wzrasta. Wzrastała też produkcja najważniejszych wyrobów ze szkła. Wprawdzie na rynku pojawiają się wyroby z różnych materiałów (np. tworzywa sztuczne), które mogłyby zastąpić szkło w wielu zastosowaniach, jednak szkło jest wyrobem najwyżej cenionym przez odbiorców, a szczególnie preferowane są nowoczesne wyroby ze szkła.

 

Zmniejsza się produkcja ze szkła lanego i walcowanego, wzrasta produkcja szkła „float”, szyb zespolonych jedno- i wielokomorowych, szkła bezpiecznego wielowarstwowego o wymiarach i kształtach odpowiednich do wbudowania. 

 

W strukturze produkcji przemysłu szklarskiego największy udział (około 55%) ma szkło płaskie profilowane i poddawane dalszej obróbce, tradycyjne szkło lane i walcowane nie przekracza 10%, udział szkła gospodarczego (szklanki, kieliszki, butelki, wyroby stołowe lub kuchenne) w wartości całej produkcji branży wynosi ponad ¼, pozostałe rodzaje szkła to: włókna szklane, szkło techniczne, laboratoryjne, dla farmacji.

 

W ocenie zmian strukturalnych należy zwrócić uwagę, że wzrost produkcji sprzedanej szkła i wyrobów ze szkła był wyższy niż mineralnych materiałów budowlanych, dotyczy to nie tylko 2015 r. ale też pierwszego półrocza 2016 r., kiedy wartość produkcji sprzedanej szkła i wyrobów ze szkła wzrosła 5,8%, przy 4,7% tempie wzrostu mineralnych materiałów na cele budowlane i rynkowe. Istotnym czynnikiem, wpływającym na zmiany strukturalne i zapewniającym wzrost produkcji, jest wysoki udział eksportu w produkcji sprzedanej przemysłu szklarskiego.

 

Przemysł szklarski charakteryzuje się wysokim wzrostem, kondycja finansowa jest dobra i stabilna, a trwałość powiązań eksportowych jest zabezpieczeniem przed wahaniami popytu krajowego.

 

 

Produkcja materiałów budowlanych i wyrobów szklarskich

2016 09 14 2

 

 

2016 09 14 3

 

 

Zarówno przemysł materiałów budowlanych, jak też przemysł szklarski należą do dziedzin o wysokiej rentowności. Rentowność w przemyśle szklarskim utrzymuje się od wielu lat na wysokim poziomie (wynosiła 8,6% w pierwszych miesiącach 2016 r.). Główne czynniki wpływające na rentowność przedsiębiorstw wytwarzających szkło i wyroby ze szkła to wolumen i opłacalność eksportu. Wpływ mają też ceny na rynku krajowym oraz obniżające się koszty. 

 

 

2016 09 14 4

 

 

Eksport

 

Polski eksport ogółem w 2015 r. wynosił 179,6 mld euro i był wyższy o 8,3% w porównaniu z rokiem poprzednim. Eksport do krajów UE był wyższy o 11%, a do krajów Europy Środkowo-Wschodniej zmniejszył się o ponad 20%. Najważniejszymi kontrahentami Polski w eksporcie są Niemcy (ponad ¼ całego eksportu) oraz Wielka Brytania, Czechy, Francja (łącznie na te trzy kraje przypadało w 2015 r. prawie 20% eksportu). W pierwszym półroczu 2016 r. wzrost eksportu wynosił 2,1%, tempo wzrostu eksportu było słabsze niż rok temu, ale więcej eksportowano do krajów Europy Środkowo-Wschodniej (o 4,5%). W strukturze asortymentowej odnotowano wyższy od średniego wskaźnika wzrost eksportu mebli, wyrobów przemysłu lekkiego, wyrobów ceramicznych; wyrobów przemysłu chemicznego, drzewno-papierniczego, wyrobów elektromaszynowych. Wolniej niż przeciętnie wzrósł eksport artykułów rolno-spożywczych, a spadki nastąpiły m.in. w eksporcie wyrobów metalurgicznych oraz produktów mineralnych.

 

Polska od lat była i jest nadal liczącym się w Europie eksporterem wyrobów ze szkła. W okresach dekoniunktury, kiedy spadał popyt krajowy, zwiększała się aktywność przedsiębiorstw w poszukiwaniu zagranicznych rynków zbytu. Dobra pozycja polskich eksporterów na rynkach europejskich jest „zabezpieczeniem” przed wahaniami popytu krajowego. W 2015 r. wartość wyeksportowanych wyrobów szkła płaskiego i wyrobów ze szkła wynosiła 1550 mln euro, było to o prawie 6% więcej niż rok temu. W pierwszym kwartale 2016 r. eksport szkła i wyrobów ze szkła w tonach zmniejszył się, ale wzrastała wartość eksportu. Eksportujemy wyroby droższe, na co wskazuje rosnąca średnia cena uzyskiwana za wyroby eksportowane; ceny szkła płaskiego wzrastały od 953 euro/ tonę w 2012 r. do 1480 euro w 2015 r. i 1647 euro w pierwszych miesiącach 2016 r. Ceny wyrobów ze szkła były w latach 2012-2015 stabilne, z niewielką tendencją spadkową, a na początku 2016 r. wzrosły do 1279 euro.

 

 

Eksport w latach 2013–2016

2016 09 16 1

 

 

2016 09 16 2

 

 

W krajach Unii Europejskiej sprzedajemy ok. 85% eksportowanych wyrobów przemysłu szklarskiego, natomiast zmniejsza się eksport szkła na rynki Europy Środkowej i Wschodniej. Podkreślić też trzeba, że eksport bardzo silnie oddziałuje na produkcję przemysłu szklarskiego, wartość eksportu wyrobów przemysłu szklarskiego wzrasta szybciej od produkcji.

 

 

Podsumowanie

 

Nie potwierdziły się oceny, że po wyborach nowy rząd zastał Polskę w ruinie. W 2015 r. osiągnięto w większości obszarów gospodarki korzystne wyniki. Polska z 3,6% wzrostem PKB znajdowała się wśród krajów UE o najwyższym wzroście. Wzrastały inwestycje, mimo ograniczeń w obrotach w handlu zagranicznym z Rosją i Ukrainą osiągnięto nadwyżkę eksportu nad importem, a rosnący eksport korzystnie wpływał na wyniki w przemyśle. Lepsza niż w poprzednich latach była kondycja finansowa przedsiębiorstw. Zapoczątkowane w 2014 r. zmiany na rynku pracy zaczęły przynosić efekty, obniżało się bezrobocie. Najsłabszym i niestabilnym sektorem w gospodarce było budownictwo, chociaż uzyskuje wiele unijnych środków pomocowych.

 

W pierwszym półroczu 2016 r. w sferze realnej gospodarki przeważały tendencje wzrostowe ale wyniki były słabsze niż w poprzednim okresie, ponadto coraz częściej pojawiały się sygnały niepokojące. Utrzymuje się niestabilna sytuacja na rynkach finansowych, niższy jest eksport, odnotowano regres w inwestycjach, który wynika m.in. z malejącego zaufania przedsiębiorstw do trwałości koniunktury i wycofywania się inwestorów zagranicznych z polskiego rynku.

 

Początek trzeciego kwartału br. przyniósł obniżenie tempa wzrostu gospodarczego, zmniejszyła się produkcja przemysłowa, odnotowano dalszy spadek produkcji budowlanej, mniej mieszkań oddano do użytku. Oczekiwania, że na wzrost konsumpcji i większe obroty w handlu detalicznym wpłynie program „500+” jeszcze się nie potwierdziły. Za wcześnie też na oceny, czy tendencje, które wystąpiły w lipcu i sierpniu br. będą miały charakter trwały. Nie wiadomo jakie będą skutki „rozrzutnej” (realizującej obietnice wyborcze) polityki rządu. Podejmowane decyzje przez rząd mogą wpływać negatywnie na gospodarkę ale ich skutki są „odłożone w czasie”.

 

 

Prof. dr Zofia Bolkowska

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 09/2016

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.