Studium współczesnej japońskiej architektury szkła pojęli autorzy w tym piśmie w swoim artykule Kulisy architektury szkła w Japonii [1]. Zostało ono rozwinięte w artykułach: Nowa architektura szkła w Japonii • Budynki komercyjne [2], • Budynki użyteczności publicznej [3], • Stacje kolejowe [4], • Terminale lotnicze [5] oraz • Miejsca obsługi podróżnych na autostradach [6]. Ukazały się ponadto artykuły na temat walorów technicznych nowoczesnego szkła produkowanego w Japonii [7] i szkła w realizacjach firmy Bohlin Cywinski Jackson [8]. Obecny artykuł stanowi dalszy ciąg omówienia walorów estetycznych szkła na przykładzie Japonii. Tematem części 1 było postrzeganie szkła w odniesieniu do rozmiarów obiektów, wizualności, tekstury i przezierności [11]. Niniejsza część 2 omawia aspekty estetyki szkła determinowane teksturą, kolorem i światłem. Części 3 i 4 będą zawierać omówienie materii szkła w krajobrazie i jego zestawienia z innymi materiałami.

 

 

Wstęp

 

Jak zaznaczono w części 1, szkło w architekturze współczesnej jest jednym z wiodących materiałów budowlanych, a jego szerokie zastosowanie wynika m.in. z jego wielu walorów estetycznych [11]. Materiały szklane najnowszej generacji wykorzystuje się nie tylko szyby, ale także na żebra konstrukcyjne, materiały na ściany osłonowe, różnego typu ścianki działowe, balustrady, ciągi komunikacyjne takie jak windy i schody, dachy i zadaszenia, podłogi i posadzki. Architektura współczesna, w tym także japońska, bez wątpienia znalazła się obecnie w „epoce szkła”, w której materiał ten jest dominujący [9]. Zalety estetyczne szkła są tak różnorodne, że powodują iż materiał ten może zarówno stanowić neutralną przezroczystą przegrodę jak i ważny element dominujący w krajobrazie..

 

 

Wpływ szkła na percepcję architektury

 

Estetyka szkła w odniesieniu do tekstury, koloru i światła

 

 

Nie tylko gładkie szkło może mieć teksturę, także płaszczyzny o konstrukcji stalowo-szklanej, złożone z dużej liczby elementów, jak na przykład w przypadku wspomnianego w poprzedniej części „National Museum of Art” w Osace, mogą być postrzegane jako tekstura budynku. Zasadniczo tekstura może zostać nadana dzięki nowoczesnym technologiom, np. szkła warstwowego z nadrukami. Przykładami wysublimowanych elewacji ze szkła warstwowego są m.in. budynki: „Dior Omotesando” (Diōru Omotesandō, fot. 9), zaprojektowany przez duet architektoniczny – Kazuyo Sejimę i Ryue Nishizawę (SANAA; Sejima and Nishizawa and Associates) oraz „Christian Dior Ginza” (Kurisuchan Diōru Ginza), zaprojektowany przez architekta hiszpańskiego Ricarda Bofilla (Ricardo Bofill Taller de Arquitectura, 2004), z fasadą autorstwa młodej japońskiej architekt Kumiko Inui (Kumiko Inui Architects) [2]. Elewacja budynku “Dior Omotesando”, wykonana ze szkła warstwowego, częściowa przezierna, a w większej części nieprzezierna, zarysowuje się delikatnie i niezwykle czysto na tle krajobrazu ulicznego bulwaru Omotesandō. Wieczorem wygląda jak luksusowa latarnia. Ciekawe efekty szkła warstwowego z różnorodnymi płąszczyznami nadającymi kolor i fakturę oraz z nadrukami zostały wykorzystane w projektach sklepów Diora i Louisa Vuittona w Nagoi, Tokio i Osace. Sklep Diora w Nagoi sąsiaduje ze sklepem Louisa Vuittona. Elewacja sklepu „Dior” została zaprojektowana przez Kumiko Inui, a butiku „LV Nagoya Midland Square” przez Carbondale Louis Vuitton Mattelier, H&M i Nagaishi Architecture. Fasada budynku „Midland Square” (Middorando sukuea), oddanego do użytku w 2007 r., ma duże połacie z nieprzezroczystego szkła warstwowego, na którego tle wybijają się loga firmowe (fot. 10).

 

 

2016 4 17 1

Fot. 9. Tokio – “Dior Omotesando”, 2003

 

2016 4 17 2

Fot. 10. Nagoja – „Midland Square”, 2007

 

 

Mistrzem w uzyskiwaniu efektów wynikających ze specjalnie zaprojektowanych szklanych ścian warstwowych jest architekt japoński Jun Aoki (Jun Aoki & Associates), który różne rodzaje takich ścian zastosował w swoich kilkunastu butikach Louisa Vuittona, np. w „Louis Vuitton Nagoya Sakae” (Rui Vuiton Nagoya Sakae, 1999), „Louis Vuitton Omotesando” w Tokio (Rui Vuiton Omotesandō, 2002), „Louis Vuitton Ginza Namiki” w Tokio (Rui Vuiton Ginza Namiki, 2004), „Louis Vuitton Fukuoka Tenjin” (Rui Vuiton Fukuoka Tenjin, 2011), oraz w butiku „Louis Vuitton” w domu towarowym „Matsuya” na Ginzie. W butiku Louisa Vuittona w Nagoi ściany zewnętrzne wykonane są z podwójnej warstwy szkła, z których każda ma wzór w kratkę Vuittona, dzięki czemu ściana ma ciekawą trójwymiarową głębię (fot. 11) [2]. Cofnięte wejście i okna wystawowe wykorzystują 1,1-metrową głębokość podwójnej ściany osłonowej. W budynku „Louis Vuitton” (Ruivuiton) w domu towarowym „Matsuya” Jun Aoki zaprojektował podczas jego przebudowy w 2013 r. nową elewację, a autorem wnętrz jest Peter Marino (Peter Marino Architect PLLC). Inspiracją dla elewacji był tradycyjny motyw geometryczny Edo-komon, architektura Art Deco popularna na Ginzie oraz symboliczny motyw monogramu “Louis Vuitton Damier”. Nowy motyw ścian osłonowych został skontrastowany ze szklanymi połaciami, które akcentują wejście oraz okna wystawowe (fot. 12). Szyby w oknach wystawowych mają zainstalowane częściowo ekrany, stanowiące tło wystawowe (fot. 13). Po zachodzie słońca wbudowane oświetlenie iluminuje krawędzie motywu „Damiera”. Podczas przebudowy sklep został powiększony o trzecią kondygnację a nowa elewacja Vuittona sięga do ósmej kondygnacji sprawiając wrażenie, że stanowi on osobny budynek. W rzeczywistości jest to fragment domu towarowego „Matsuya Ginza”, pochodzącego oryginalnie z 1925 r., który został całkowicie odnowiony w 2013 r. (fot. 14). Szklana elewacja z 2002 r. została także wymieniona w 2013 r. Ściana osłonowa ze szkła warstwowego, mająca białe tło i teksturę w kropki, zaprojektowana przez Kenya Hara (Hara Design Institute), odzwierciedla nowoczesny „brand design” korporacji, która promuje modę i styl życia [11]. Szklana fasada z atrakcyjnym graficznym wzorem jest podświetlana światłem LED, które się bezustannie zmienia (fot. 15). Kolorowe pasy stanowią wzór na białej elewacji.

 

 

2016 4 18 1

Fot. 11. Nagoya – „Louis Vuitton”, 1999

 

2016 4 18 2

Fot. 12. Tokio – „Louis Vuitton”, 2013

 

2016 4 18 3

Fot. 13. „Louis Vuitton” – detal okna

 

2016 4 18 4

Fot. 14. Tokio – „Matsuya Ginza”, 2013

 

2016 4 18 8

Fot. 15. „Matsuya Ginza” – detal elewacji



(...)

W okolicy znajduje się także wiele innych budynków ze szklanymi elewacjami, które tworzą luksusowy krajobraz uliczny typowy dla Ginzy. Usytuowany na przeciwko butik „Chanel Ginza” (Shaneru Ginza, 2004), zaprojektowany przez amerykańskiego architekta Petera Marino (Peter Marino Architect), posiada czarną szklano-stalową chanelowską elewację ze szkła warstwowego. Za warstwą szarego szkła znajduje się warstwa emitującego światło inteligentnego materiału – szkła elektrooptycznego Priva-Lite, która składa się z paneli szkła laminowanego umieszczonego na horyzotalnie rozmieszczonych szynach i zespolonego z podwójnymi rzędami lampek LED [2]. Nastawiona w ciągu dnia opcja przeroczysta jest tłem dla odbijających się elewacji innych budynków (fot. 16). O zmroku wyświetlane są obrazy nieruchome oraz prezentacje video. Szklana elewacja stanowi więc ekran świetnie widzialny z ulicy.

 

 

2016 4 18 6

Fot. 16 Tokio – „Chanel Ginza”, 2004

 

 

Wracając do realizacji architekta Juna Aoki, to w elewacji sklepu „Louis Vuitton Roppongi Hills” (Rui Vuiton robbongi hiruzu, 2004) zastosował on z kolei bloczki szklane w postaci geometrycznej walców o średnicy 10 cm i długości 30 cm, które nadają jej atrakcyjną trójwymiarową formę [13], [2]. Pojedyńcze tafle szklane też mogą mieć różnorodną teksturę nadaną przez producenta, dzięki czemu architekt jest w stanie wydobyć ze szkła pożądany efekt.

 

Wspomniana wcześciej architekt Kumiko Inui zaprojektowała także fasadę sklepu „Louis Vuitton Osaka Hilton Plaza” (Rui Vuiton Ōsaka Hiruton puraza) mieszczący się w budynku „Hilton Plaza West Office Tower” (Hiruton puraza uesuto ofisu tawā, 2004, fot. 17). Widać w niej wyraźnie walory przestrzenne szkła warstwowego oraz zalety koloru. Podświetlona na złoty kolor fasada wygląda, jakby została wykonana z koronki w geometryczne wzory (fot. 18). Szklana ściana budynku rozświetla i wzbogaca krajobraz uliczny w piękny, luksusowy detal. Przyjemne doznania estetyczne są osiągalne nawet bez wchodzenia do sklepów.

 

 

2016 4 18 6

Fot. 17. Osaka – „Louis Vuitton Osaka Hilton Plaza”, 2004

 

2016 4 18 7

 

Fot. 18. Rozświetlona ściana

 

 

Percepcja koloru zależy od otoczenia, od kolorystyki szkła oraz od warunków, w jakich oglądamy dany obiekt. Duży wpływ mają zatem: światło dzienne, sztuczne, iluminacja, nadruki, projekcje filmowe i okazjonalne „3D projection mapping illumination” obiektów architektonicznych. W ciągu dnia zwykłe szkło bezbarwne jawi się w odcieniach szarości i zieleni. Spoglądając na otaczający krajobraz z wnętrza piramidy „Hidamari” w parku „Moeneruma Park” (Moerenuma kōen, 2005) w Sapporo, szklana ściana wydaje się zapożyczać barwę otoczenia i staje się zielonkawo- szara (fot. 19). Ten interesujący park został zaprojektowany na podstawie planu znanego rzeźbiarza Osamu Noguchiego, który zrealizował swoją ideę „parku, jako skończonej rzeźby” [3]. Podobnie można postrzegać budynek “Hitachi Station” (Hitachi-eki, 2011) ze 139-metrowym korytarzem łączącym, zaprojektowany przez Kazuyo Sejima i JR East Architects, Co. Ltd. [14]. Fasada korytarza wyniesionego 8 m ponad poziom terenu została pokryta 550 arkuszami szkła. Projekt sprawił, że stacja stała się jednym budynkiem położonym po obu stronach linii kolejowej. Korytarz wyprowadzony w kierunku oceanu wygląda jak szklane pudełko unoszące się nad stromym brzegiem. Dzięki szklanej elewacji łącznik ten stał się delikatną bryłą zapewniającą nie tylko zespolenie funkcjonalne, ale także krajobrazowe architektury z otoczeniem [15]. Szklane ściany osłonowe są całkowicie przejrzyste i razem z otaczającym krajobrazem stanowią niekończącą się przestrzeń otwartą na ocean i na linię kolejową. Z uwagi na te panoramiczne i krajobrazowe walory projekt „Hitachi Station and Free-Corridor” otrzymał nagrodę „Good Design Award” w 2012 r. Na przykładzie takiej przejrzystej szklanej ściany osłonowej widać też, że transparentne szkło nabiera odcieni, np. zieleni i szarości, w zależności od kolorytu otoczenia (fot. 20).

 

 

2016 4 19 1

Fot. 19. Sapporo – Moerenuma Park, 2005

 

2016 4 19 2

 

Fot. 20. Pref. Ibaraki – „Hitachi Station”, 2011

 

 

Wieczorem szkło także przejmuje barwy otoczenia. Jeśli jest podświetlone lub oświetlone, pojawia się dodatkowo efekt kontrastu pomiędzy elementami ciemnymi i oświetlonymi. Jak atrakcyjnie to wygląda, widać na przykładzie wejścia do stacji metra „Tenjin Minami” (linia Nanakuma) w Fukuoce, zaprojektowanego przez Yō Shōei (Shoei Yoh + Architects). Szklana konstrukcja ze szkła przeziernego stanowi zadaszone wejście oraz uliczny parking rowerowy. Siatka białych stalowych rur delikatnie dotyka wiszącej konstrukcji szklanego dachu (fot. 21). Rury stanowią, oprócz kabli, część ustroju nośnego zadaszonego korytarza, o długości 40 m i szerokości 4 m. Dach składa się z płaszczyzn samoczyszczącego się szkła laminowanego. Walory wizualne szkła sprawiają, że dość duży kubaturowo obiekt nie blokuje chodnika, nie jest opresyjnym budynkiem w krajobrazie ulicznym, ale wprost przeciwnie – krajobraz ten wzbogaca. Yō Shōei zaprojektował także tzw. „glass station” – oryginalny dach membranowy o konstrukcji betonowo-szklanej nad stacją paliw w Oguni (prefektura Kumamoto, 1993).

 

 

2016 4 19 3

Fot. 21. Fukuoka – stacja „Tenjin Minami”, 2005

 

 

Szkło może być też iluminowane i dzięki temu przybierać różne barwy. Przykładem iluminacji ścian są kioski w nowo przebudowanym kompleksie dworca „Osaka Station City” (Ōsaka sutēshon shiti, 2011). Poświetlone ściany, wykonane ze szkła warstwowego z panelami we wzór, zmieniają swoje barwy w zależności od koloru światła LED (fot. 22, 23).

 

 

2016 4 19 4

Fot. 22. Osaka – „Osaka Station City”, 2011

 

2016 4 20 1

 

Fot. 23. „Osaka Station City” – kiosk

 

 

Szkło jest kolorowe, kiedy posiada nadruki lub jest w produkcji barwione. Na dworcu „Osaka Abenobashi” (Ōsaka abenobashi) na linii Kintetsu w Osace można napotkać ściany ze szkła warstwowego z nadrukiem (fot. 24). Nadruki nie tylko wpływają na kolorystykę i ją wzbogacają, ale także pełnią funkcje informacyjne i artystyczne. W kompleksie dworcowym „JR Hakata City” (JR Hakata shiti, 2011) budynek wejściowy na parking rowerowy ma ściany z cieniowanego szkła mlecznego pokryte wzorem w płatki kwiatów wiśni (fot. 25). Kolumny znajdujące się w holu dworca, pokryte białymi kaflami ceramicznymi w niebieskie wzory, są również w szklanych osłonach (fot. 26). Szkło jest więc materiałem, który może służyć zarówno za tło, jak i za obudowę. Może stać się bardziej atrakcyjne, jeśli pokryje się je rysunkiem czy wzorem. Zwykłe szkło płaskie lub zbrojone, zastosowane na tle szarego betonu we wnętrzu muzeum „Kanazawa 21st Century Museum” (Kanazawa 21 seiki bijutsukan, 2004), zaprojektowanym przez Kazuyo Sejima i Ryūe Nishizawa, kontrastuje kolorystycznie i materiałowo (fot. 27). Akcentem krajobrazowym stają się z kolei kolorowe, okrągłe ekrany umieszczone w muzealnym parku (fot. 28).

 

 

2016 4 20 2

Fot. 24. Osaka – „Osaka Abenobashi”, 2010

 

2016 4 20 3

Fot. 25. Fukuoka – „JR Hakata City”, 2011

 

2016 4 20 4

Fot. 26. „JR Hakata City” – kolumny

 

2016 4 20 5

Fot. 27. Kanazawa – „Kanazawa 21st Century Museum”, 2004

 

2016 4 20 6

Fot. 28. „Kanazawa 21st Century Museum” – kolory

 

Otaczający krajobraz zyskuje, kiedy szkło w elewacjach czy detalach staje się bardziej barwne, wyrafinowane i oryginalne. Kolorowe elewacje szklane inaczej wyglądają przy świetle dziennym i inaczej o zmroku, kiedy przepuszczają światło z wnętrza, lub są też dodatkowo iluminowane. Nowy budynek dworca JR Nara Station (Nara-eki) posiada taką elewację. W ciągu dnia ściany osłonowe, złożone z elementów pionowych, mienią się wszystkimi kolorami tęczy (fot. 29), a o zmroku, podświetlone, są bardziej stonowane i pięknie kontrastują z wykończonym drewnem wnętrzem holu (fot. 30). Budynek kompleksu komercyjnego w dzielnicy Aoyama w Tokio – „Ao Building” (Ao biru, 2009) zaprojektowany przez Nihon Sekkei, z wnętrzami wg. projektu Naoki Iijima, składa się z kilku części o zróżnicowanej wysokości, a najwyższa posiada kształ klina. U góry, na dachu zwieńczona jest ogrodem. Fasady budynku pokryte są ścianą osłonową ze szkła i płyt. Jest ona częściowo przezierna, a częściowo nie i odbija malowniczo sąsiednie budynki (fot. 31). Szkło ma odcień niebieskawy, a o zmroku jest iluminowane. Iluminacja zaprojektowana przez Masanobu Takeishi zdobyła nagrodę „International Illumination Design Award”. Rozczłonkowana fasada budynku, która sprawia wrażenie jakby była pokryta mozaiką, zmienia się w zależności od kąta patrzenia, kąta padania światła i warunków atmosferycznych (fot. 32). Ze względu na bogactwo odczuć wizualnych, jakich dostarcza, „Ao Building” stał się charakterystycznym landmarkiem w Aoyamie.

 

 

2016 4 20 7

Fot. 29. Nara – „JR Nara Station”, 2010

 

 

2016 4 20 8

Fot. 30. „JR Nara Station” – oświetlona

 

 

2016 4 21 1

Fot. 31. Tokio – „Ao Building”, 2009

 

 

2016 4 21 2

Fot. 31. Tokio – „Ao Building”, 2009

 

 

Postrzeganie formy i przezierność szkła

 

Postrzeganie formy danego obiektu budowlanego zależy od rodzaju szkła, jego koloru, a także od jego atrybutów – przede wszystkim od przezierności. Szkło, w zależności od swojej przezierności, może oferować różne stopnie „widzialności” bryły budowlanej – od dobrze zarysowującej się sylwetki w krajobrazie do formy zupełnie stapiającej się z otoczeniem. W artykule [3] został przytoczony przykład wydźwięku krajobrazowego, jaki stwarza „Inujima Art House Project” (Inujima ie purojekuto, 2010). W ramach tego projektu architektka Kazuyo Sejima zaprojektowała na wyspie Inujima w prefekturze Okayama nowe obiekty oraz zrewaloryzowała stare budynki, które zostały przeznaczone na przestrzeń publiczną. Budynek „S-Art House” (S-tei) wykonany z całkowicie przeroczystego szkła (fot. 33) i wykorzystujący efekty zainstalowanych w środku instalacji artystycznych, zmieniających się sezonowo (np. szkieł optycznych), staje się z jednej strony „niewidzialny”, a z drugiej swoją prostą i zdecydowaną formą wzbogaca otoczenie (fot. 34).

 

 

2016 4 21 3

Fot. 33. Inujima – „S-Art House”, 2010

 

 

2016 4 21 4

Fot. 34. „S-Art House” – szkło i instalacja

 

 

Podobnie całkowicie przezroczystą elewację ma galeria innego obiektu na wyspie Inujima – „Inujima Seirensho Art Museum” (Inujima Seirensho bijutsukan, 2008), zaprojektowanego przez architekta Hiroshiego Sambuichi (Sambuichi Architects) na miejscu byłego obiektu uzyskiwania miedzi. Architektura przy użyciu transparentnego szkła łączy dziedzictwo industrialne Japonii z osiągnięciami nowoczesnej techniki i technologii (fot. 35) [16]. Architektura taka jest bardzo wyrazista i ekspresyjna. Żaden inny materiał nie umożliwia prezentacji na wielu planach, a także dozowania przezierności. Obiekty wykonane ze szkła nieprzeziernego wyraźniej się odcinają od otaczającego krajobrazu. Przykładem tutaj może być mauzoleum „Nagasaki National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims” (Kokuritsu Nagasaki genbaku shibotsusha tsuitō heiwa kinenkan, 2002), zaprojektowane przez architekta Akirę Kuryū (Akira Kuryu Architect & Associates). Zasadnicza część muzeum – Remembrance Hall z symbolicznymi szklanymi filarami – znajduje się pod ziemią, a na powierzchni widać głównie basen wodny i elementy szklane, w tym prostopadłościany z nieprzeroczystego szkła (fot. 36). Zastosowanie szkła pozwala zatem, w zależności od koncepcji, na stopienie obiektu z krajobrazem lub na jego wyeksponowanie bez nadmiernego poczucia dominacji.

 

 

2016 4 21 5

Fot. 35. Inujima – „Inujima Seirensho Art Museum”, 2008

 

 

2016 4 21 6

Fot. 36. Nagasaki – „Nagasaki National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims”, 2002

 

 

Szkło w kontekście – odniesienie do miejsca

 

Przykłady realizacji z zastosowaniem szkła na wyspie Inujima odnoszą się także do problematyki architektury szkła w kontekście, czyli odniesieniu do miejsca realizacji, jego tradycji, walorów krajobrazowych i znaczenia. Podobnym przykładem jest też mauzoleum w Nagasaki, gdzie prostota formy i materiału – szkła – ma wydźwięk symboliczny, bo żadne bogactwo materiałów nie wyraziłoby ogromu ludzkich cierpień. Z kolei na przykładzie “Hitachi Station” widać, że odpowiednio zastosowane materiały szklane umożliwiają zharmonizowanie obiektu z otoczeniem oraz „zapożyczenie” krajobrazu, czyli włączenie piękna krajobrazu w percepcję danego miejsca. Technika „pożyczonej scenerii” (shakkei) stosowana była w tradycyjnych ogrodach japońskich. Polegała na wkomponowywaniu tła w kompozycje ogrodu i podlegała określonym zasadom, takim jak możliwie wierne odtwarzanie natury, planowanie zgodnie z topografią i utrzymanie lokalnej atmosfery. 

 

Szkło jest więc materiałem, który stosuje się z uwagi na kontekst określonego miejsca. W budynku „Pola Museum of Art” (Pōra Bijutsukan, 2002), zaprojektowanego przez Nikken Sekkei, który znajduje się w Parku Narodowym Fuji-Hakone- Izu, w prefekturze Kanagawa, zastosowano szkło w celu zminimalizowania ingerencji człowieka w naturalne środowisko. Obiekt został umieszczony na skarpie tak, aby maksymalnie dopasować go do terenu. Szklane wejście, do którego wiedzie most, stapia się z krajobrazem naturalnym (fot. 37). Światło przenika do wnętrz dzięki niebanalnemu zastosowaniu szkła. Innym przykładem może być dworzec „Asahikawa Station” (Asahikawa-eki, 2011). Budynek zaprojektowany przez Hiroshi Naitō (Naito Architects & Associates) jest zlokalizowany nad rzeką Chūbetsu-gawa. W projekcie zastosowano szklane ściany osłonowe w obu elewacjach frontowych, dzięki czemu z budynku dworca widać rzekę i park (fot. 38). W ten sposób nie tylko wizualnie nawiązano do charakteru miejsca, ale sam dworzec z widokiem i otwarciem na rzekę stał się bardziej atrakcyjny. 

 

 

2016 4 22 1

Fot. 37. Pref. Kanagawa – „Pola Museum of Art”, 2002

 

 

2016 4 22 2

Fot. 38. Asahikawa – „Asahikawa Station” 2011

 

 

dr Ewa Maria Kido
CTI Engineering Co., Ltd., Tokio;
Tokyo City University, Tokio

prof. Zbigniew Cywiński
Politechnika Gdańska

 

 

Bibliografia

[1] Cywiński Z., Kido E.M.: Kulisy architektury szkła w Japonii. „Świat Szkła” 4/2012.

[2] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Budynki komercyjne. „Świat Szkła”: 6/2012 – Część 1 i 7-8/2012 – Część 2.

[3] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Budynki użyteczności publicznej. „Świat Szkła”: 11/2012 – Część 1 i 12/2012 – Część 2.

[4] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Stacje kolejowe. „Świat Szkła”: 5/2013 – Część 1 i 11/2013 – Część 2.

[5] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Terminale lotnicze. „Świat Szkła” 12/2013.

[6] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Miejsca obsługi podróżnych na autostradach. „Świat Szkła”: 6/2014 – Część 1 i 7-8/2014 – Część 2.

[7] Kido E.M., Cywiński Z.: O nowych gatunkach szkła w Japonii. „Świat Szkła”: 10/2014 – Część 1, 12/2014 – Część 2 i 5/2015 – Część 3.

[8] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Architektura kreowana szkłem w realizacjach firmy Bohlin Cywinski Jackson dla Apple Inc. „Świat Szkła” 9/2015. 

[9] Kido E.M.: Nowa architektura japońska. The New Japanese architecture. „Studia z zakresu architektury nowoczesnej”, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011.

[10] Holgate A.: Aesthetics of built form. Oxford University Press, New York, 1992.

[11] Kido E.M., Cywiński Z.: Nowa architektura szkła w Japonii. Szkło w krajobrazie i jego walory estetyczne. Część 1. „Świat Szkła”...........

[12] http://www.ndc.co.jp/hara/works/2014/08/matsuyaginza.html (25.01.2016)

[13] http://www.aokijun.com/ja/works/038/ (25.01.2016)

[14] Nishimaki Y. (ed.): Hitachi Station and Free Corridor. “The Japan Architect”, 88/2013.

[15] http://www.g-mark.org/award/describe/39400?token=v6phVYhdoY&locale=ja (25.01.2016)

[16] http://www.arcspace.com/features/sambuichi-architects/inujima-seirensho-art-museum/ (25.01.2016)

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 04/2016

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.