Emocjonalne, odważne i bezkompromisowe zaangażowanie Grety Thunberg w jej inicjatywę „Fridays for Future” uruchomiło ruch, który uwidacznia wadliwą politykę klimatyczną i słabości asertywności „klasycznej” polityki i zmusza grupy ludzkie do działania. „Okno na przyszłość – piątki na przyszłość“. To podobieństwo słynnego hasła do motta Konferencji Fenstertage 2019 jest zamierzone, ponieważ również konferencja organizowana przez ift Rosenheim zamierza odpowiedzieć na obecne trendy i wymagania, otwarcie rozwiązywać problemy i zaoferować rozwiązania na przyszłość.
Rys. 1. Najważniejsze trendy na okładkach skryptów z ostatnich Konferencji ITF Rosenheim
Środowisko biznesowe dla branży okiennej i budowlanej staje się coraz bardziej nieprzewidywalne. Musimy działać znacznie szybciej i być może bardziej intuicyjnie, aby nadążać za zmianami społecznymi związanymi z naszymi produktami i odpowiednio zaplanować rozwój produktów. Spojrzenie wstecz na ostatnie 15 lat pokazuje, że na konferencjach ift Rosenheim trendy i ich wpływ na branżę zostały poprawnie rozpoznane i omówione, a tym samym ustalone zostały bodźce do projektowania przyszłości.
Pokazują to przykładowe motta konferencji z różnych lat:
2004: Sukces dzięki jakości i technologii
2007: Okna i fasady wobec zmiany klimatu
2009: Twój pakiet bodźców ekonomicznych – efektywność energetyczna, wygoda, komfort
2010: Zielone okna – zrównoważony budynek z oknami i fasadami
2011: Co przyniesie 2020? Nowa polityka energetyczna i jej konsekwencje
2014: Praktyczny – innowacyjny – międzynarodowy
2016: 50 lat w służbie branży
2017: Planowanie przyszłości w dobie cyfryzacji
2018: Nieograniczone możliwości – konstrukcje, rynki, technologie
Wszystkie te tematy były zgodne z duchem czasu i zmieniły naszą branżę w sposób zrównoważony. Pokazuje również, że dużymi zadaniami, takimi jak zmiana klimatu, można zarządzać tylko długofalowo. W 2016 r. wydawało się, że odrobiliśmy „pracę domową” na temat transformacji energii i możemy poświęcić się innym tematom, ale przesłania IPCC (Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu), fale upałów i wezwania działaczy „Fridays for Future” spowodowały że politycy i opinia publiczna umieszczają tematy związane z oszczędzaniem energii i produkcją energii odnawialnej na pierwszym miejscu.
Rys. 2. Wskaźnik ochrony klimatu (Klimaschutz-Index KSI) co roku ocenia działania w zakresie ochrony klimatu największych światowych producentów CO2. Niemcy zajmują przedostatnie miejsce w Europie (źródło: Germanwatch.org).
Dlatego zaleca się przedstawicielom przemysłu okien i fasad, aby rozwijali swoje produkty w tym zakresie, kształtując ich innowacyjne cechy, tak aby wykorzystać warunki ramowe, takie jak ustawa o energetyce budowlanej, ale także możliwości uwzględniania innowacyjności (postępu) wyrobów w amortyzacji podatkowej (w Niemczech). Ponieważ jesteśmy daleko od dwóch ważnych celów budownictwa neutralnego dla klimatu i stopy remontowej wynoszącej 2%. Na przykład nadal istnieje około 21 milionów okien z pojedynczymi szybami, co odpowiada średniej rocznej wydajności około 10 miliardów kilowatogodzin dla średniej elektrowni jądrowej. Gdyby wszystkie niemieckie budynki mieszkalne zostały wyremontowane do poziomu rozporządzenia o oszczędzaniu energii z 2009 r., zużycie energii na ogrzewanie można by zmniejszyć o 357 miliardów kilowatogodzin [1].
Ze względu na strach polityków przed kosztami pchnięcia fundamentalnych zmian we właściwym kierunku i udaną pracę lobbystów, Niemcy spadły z pozycji pioniera i wzorowego studenta (we wdrażaniu środków przeciwdziałających zmianom klimatu) na niższy poziom. Rozporządzenie w sprawie oszczędzania energii (w przyszłości Ustawa o energetyce budowlanej) również opiera się na wersji 2014/2016 i nie opisuje już stanu technologii okien i fasad – a na pewno nie pokazuje możliwości technicznych.
Rys. 3. Środki przyjęte przez Gabinet Ochrony Klimatu nie będą wystarczające, aby osiągnąć niezbędną redukcję CO2 w sektorze budowlanym do 2030 r. Należy się spodziewać ponownej korekty (źródło: BDEW Bundesverband der Energie- und Wasserwirtschaft e.V.)
Wymóg dla okien referencyjnych wynosi 1,3 W / [m²K] dla wartości współczynnika Uw, co osiąga się w przypadku okien z jednokomorowymi szybami zespolonymi (tzw. szyby podwójne) i szkła termoizolacyjnego. Odpowiadało to sytuacji z początku lat 90. Obecnie potrójne szyby są najnowocześniejsze, a konstrukcja ramy również uległa poprawie. Zatem wartości Uw poniżej 1,0 W / [m²K] są łatwo osiągalne.
Specjalne zastosowania, takie jak projekty antywłamaniowe lub kuloodporne, można (jak poprzednio) uwzględnić w drodze odstępstw. Dzięki tej politycznej „ostrożności” grozi Niemcom – byłemu pionierowi – miliard euro grzywny, jeśli nie osiągną wymaganego standardu domów energooszczędnych europejskiej dyrektywy w sprawie efektywności budynków w 2021 r. Oszczędności energii i zrównoważone wykorzystanie zasobów są zatem niezbędne, aby zapewnić przyszły sukces producentów okien.
Technologia daje nadzieję
W ostatnich latach ważne technologie osiągnęły dojrzałość użytkową i są teraz dostępne do powszechnego użytku. Należą do nich szkło próżniowe, które jest obecnie produkowane na skalę przemysłową w Europie, wielowarstwowe szkło izolacyjne, adaptowalne i przełączane systemy szyb przeciwsłonecznych, a także zaawansowane materiały i technologie do ram okiennych i okuć, takie jak selektywnie odbijające powłoki lub trwałe systemy mechatroniczne gotowe do montażu inteligentnego sterowania („Smart Home Ready”).
Ogromny postęp technologiczny wynika z możliwości cyfryzacji w zakresie planowania, produkcji, konserwacji i napraw, a także recyklingu i demontażu z dużym wykorzystaniem demontowanych materiałów. Może to zaoszczędzić znaczne zasoby, ponieważ popyt i podaż są jeszcze ściślej powiązane i nie trzeba już magazynować ani produkować tak dużej ilości materiałów, co wcześniej, jako zapasów. Obsługują to cyfrowe narzędzia planowania (BIM) lub rozwiązania RFID, dzięki którym wszystkie dane techniczne, aż do rodzaju i ilości materiału są przechowywane w produkcie, a także informacje dotyczące konserwacji, naprawy i demontażu.
Rys. 4. Wykorzystując chipy RFID można łatwo odczytać za pomocą smartfona informacje o działaniu, konserwacji danego wyrobu lub jego recyklingu.
Egzoszkielety i inteligentne roboty przemysłowe ułatwiają również mozolną pracę przy montażu i produkcji w naszej branży. W pełni zautomatyzowana, sterowana komputerowo produkcja reagująca w mgnieniu oka, aplikacje dla logistyki, konserwacji i serwisu, projektowania fizyki budowli i właściwości mechanicznych oraz wiele więcej elementów może zmniejszyć niezbędne zużycie materiałów i energii, jeśli ustalimy odpowiednie warunki brzegowe i nie będziemy już wykazywać „mentalności jednorazowego użytku”. Dlatego kwestie etyczne i zasady są równie ważne jak możliwości techniczne, ponieważ zasadniczo zmienią nasze społeczeństwo.
Przyszłość okna staje się kolorowa
Trendy projektowania nowoczesnej architektury, ale także zmiany społeczne, wymagają szerokiej gamy okien. Budynki o podwyższonym komforcie i prestiżu, ale także niedrogie mieszkania, kompaktowe konstrukcje w dużych miastach i „naturalne“ wykorzystywanie cyfrowych pomocników – wszystko to wymaga specjalnych rozwiązań okiennych. Oczywiście, chodzi tu nie tylko o różnorodne powierzchnie i kolory, ale także o specjalne konstrukcje i właściwości. Podczas gdy w latach 80. okno IV68 spełniało już prawie wszystkie wymagania, teraz każdy producent musi mieć wiele konstrukcji okiennych w programie produkcyjnym.
Zintegrowane okna, okna kompozytowe, okna skrzynkowe w szerokiej gamie kombinacji materiałów drewno-plastik, drewno-metal, stal, ale także nowe kombinacje materiałów, takich jak szkło-drewno, szkło-metal, szkło-plastik, tworzywo-metal – to tylko kilka przykładów. Po raz pierwszy opisywalismy te trendy już w 1990 roku.
Oto zasadnicza teza, aby optymalnie wykorzystać zalety wszystkich materiałów do zbudowania najlepszego okna:
- haptyka drewna (naturalne i przyjemne w dotyku),
- odporność aluminium na warunki atmosferyczne,
- niska przewodność cieplna i łatwa obróbka tworzyw sztucznych,
- przezroczystość, wytrzymałość i odporność szkła na warunki pogodowe,
- doskonałe właściwości wytrzymałościowe stali.
Rys. 5. Modułowa konstrukcja okien pozwala na łatwiejszą specjalizację i dostosowanie okien do różnych wymagań
(...)
Artykuł powstał na podstawie wystąpienia na konferencji ift Rosenheim, Fenstertage 2019
Przedstawicielem Instytutu ift Rosenheim w Polsce jest Andrzej Wicha:
prof. Ulrich Sieberath
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacji: Świat Szkła 11/2019