Współczynnik przenikania ciepła ściany osłonowej jest głównym czynnikiem decydującym o zrównoważeniu termicznych właściwości przegród zewnętrznych budynku z estetyką projektu.

 

Przeprowadzono badania mające na celu ustalenie możliwości porównania wyników z analizy cyfrowej MES (metoda elementów skończonych) z wynikami otrzymanymi z eksperymentalnej analizy ewaluacyjnej [1].

 

 2020 11 50 1

Strefy klimatyczne w Chinach

 

 

Technika modelowania właściwości termicznych przy użyciu programu Therm 7.4 (LBNL) [2] wykazała wystarczającą dokładność [3] akceptowaną przez normę branżową jako narzędzie projektowe w celu optymalizacji parametrów stolarki budowlanej i oceny we wczesnej fazie projektowania prawdopodobieństwa osiągnięcia rygorystycznego wymagania dotyczącego wartości U w nowych normach i kodeksach/ przepisach energetycznych w USA (ASHRAE 90.1) [4], (IECC) [5] w porównaniu z Chinami (DB11/687-2015) [6] napędzanymi zmianami klimatycznymi.

 

W tym artykule najpierw opiszemy, co odróżnia wytyczne obliczeniowe dotyczące modelowania dwuwymiarowego przewodzenia ciepła opracowane w USA (NFRC-100) [7] i Chinach (JGJ/T151) [8], ale jednocześnie prowadzi do podobnych wyników dla projektu zlokalizowanego w Pekinie.

 

Następnie zostanie zaprezentowane, jak wykorzystać wyniki wielu iteracyjnych numerycznych symulacji właściwości termicznych zespołu okiennego zamontowanego w ścianie osłonowej, przy użyciu interaktywnego, angażującego narzędzia badawczego [9], umożliwiającego projektantom i inżynierom jednoczesne obserwowanie wpływu rozwiązania projektowego na wiele kryteriów wydajności/efektywności energetycznej.

 


Wstęp
W Chinach – największym rozwijającym się kraju na świecie, szybki rozwój przemysłu budowlanego przyniósł szybki wzrost gospodarczy i stał się ważną siłą napędową rosnącego zużycia energii powiązanego z większą emisją gazów cieplarnianych.

 

Z ostatnio przedstawionych danych opublikowanych w literaturze fachowej wynika, że 33% [10] całkowitego zużycia energii pochodzi z budynków budowanych w Chinach, które są największym emitentem dwutlenku węgla. W rezultacie promowanie oszczędzania energii w budynkach stało się narodowym priorytetem, który został dodatkowo wzmocniony przez szczyt klimatyczny COP 21 w Paryżu, znany również jako Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu w 2015 r. [11].

 

Oszczędność energii w budynkach została doceniona w szczególności dzięki chińskiej normie projektowej dotyczącej efektywności energetycznej w budynkach publicznych (GB 50189) wydanej w 2005 r. [12], kiedy Chiny zakończyły dziesiąty plan pięcioletni mający na celu uregulowanie efektywności energetycznej budynków komercyjnych w podobny sposób jak co robi AHSRAE i dalej wzmacniają swoje działalność w zakresie dekarbonizacji i ograniczenia zużycia energii niskiej emisji.

 

Od tego czasu Ministerstwo Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast i Obszarów Wiejskich (MOHURD) wydało w 2015 r. nową, krajową edycję kodeksu energetycznego, zawierającą znacznie bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące fasad budynków w szczególności [13], dzieląc Chiny odpowiednio na 5 stref klimatycznych [rys. 0]. (Gorące lato i ciepła zima, gorące lato i zimna zima, umiarkowany, zimny, bardzo chłodny) na podstawie badań i rzeczywistych parametrów (dotyczących zużywania energii) budynku zbudowanego zgodnie z normą motywowaną ambitnymi krajowymi celami zwiększenia oszczędzania energii o 30% w porównaniu do 2005 r.

 

Podobnie, Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Ogrzewnictwa, Chłodnictwa i Klimatyzacji (ASHRAE) zdefiniowało w normie ASHRAE 90.1 osiem głównych stref klimatycznych [4], z których najgorętsza to strefa klimatyczna 1, a najzimniejsza to strefa klimatyczna 8. Przedrostki literowe A ( wilgotny), B (suchy) i C (morski) są stosowane w celu dokładniejszego określenia poziomu wilgoci.

 

Studium przypadku przedstawione w tym artykule ma miejsce w Pekinie, z głównie zimnym klimatem, dlatego umieszczono je w strefie klimatycznej (CZ) 4A, indeksowanej również na podstawie sumy (w roku) dni z temperaturą wymagającą ogrzewania mieszkań (Heating Degree Days HDD) i dni z temperaturą wymagającą chłodzenia mieszkań (Cooling Degree Days CDD).

 

Chińskie działania ponownie podkreśliły, jak kluczową rolę odgrywają budynki, przyczyniając się do emisji gazów cieplarnianych generujących prawie 40% rocznych emisji gazów cieplarnianych [14], co zostało podkreślone dawno temu w 2003 r. przez Edwarda Mazrię, który określił sektor architektoniczny składający się z budynków komercyjnych, mieszkaniowych, przemysłowych i materiały budowlane stosowane w nich, jako jeden z głównych „bohaterów” działań ograniczających zużycie energii, dający przemysłowi budowlanemu wiodącą rolę w ograniczeniu globalnego ocieplenia.

 

Projektanci, inżynierowie, decydenci i inni pracownicy budowlani są zatem wzywani do zmiany sposobu myślenia. Potrzeba bowiem „modernizacji” sposobu myślenia wielu osób w tej stale rozwijającej się branży, która poszukuje innowacji na różną skalę, aby zająć się zdrowymi i energooszczędnymi budynkami z pragnieniem osiągnięcia ambitnych celów projektowych o wysokiej efektywności energetycznej.

 

Może to zaczynać się od małej skali, zmiany w przekroju poprzecznym słupa „odpowiedzialnego” za przenoszenie ciepła i obniżanie efektywności energetycznej fasady, badania w celu określenia tego wpływu opisano w niniejszym artykule.

 

Nieodłącznym związkiem, który istnieje między przyczynowością a skutkiem, jest zrozumienie wielkości wpływu decyzji projektowych, które umieszczają ludzki komfort cieplny w centrum zainteresowania. W skali mikro szybkość wymiany ciepła zachodzącej przez przegrodę jest funkcją różnych interakcji warstw materiału połączonych między sobą, aby zapobiec gromadzeniu ciepła lub stratom ciepła powodującym zmianę temperatury w czujniku termostatu, który reguluje poziom zapotrzebowanie na przepływ powietrza do ogrzewania lub chłodzenie w systemie klimatyzacji budynku. Pierwsza zasada termodynamiki przypomina nam o zasadzie zachowania energii, czyli w istocie „to, co wchodzi, musi wychodzić”.

 

Prawdopodobnie zachodzi analogia między projektowanym „wejściem” ciepła (z ogrzewania), a jego nieodłącznym „wyjściem”, co powoduje globalne ocieplenie. Fasada budynku, na styku wnętrza ze środowiskiem zewnętrznym, pełni rolę bufora, należy więc zająć się gradientami temperatury odpowiedzialnymi za zmienne obciążenia budynku, silnie wpływające na zapotrzebowanie na energię, czyli ilość energii pochodzącej z sieci dystrybucji opału/ paliwa, a na wyższym poziomie wielkość produkcji energii ze źródła produkującego energię elektryczną, powodującego emisję gazów cieplarnianych, zwanego zwykle elektrownią.

 

Budowlane standardy efektywności energetycznej oparte na kodeksach/przepisach energetycznych muszą spełniać pewne minimalne wymagania, zwykle aktualizowane w cyklu 3-letnim w Stanach Zjednoczonych, przy czym bardziej rygorystyczne wymagania mają na celu dostosowanie się do dalekosiężnego celu końcowego, jakim jest osiągnięcie „neutralności klimatycznej”.

 

Istniejące metody osiągania zgodności z kodeksami/ przepisami i ich egzekwowanie, to alternatywne ścieżki nakazowe, najczęściej stosowane i oparte na efektywności/energooszczędności. Procedura podejścia opisowego przedstawiona w tym artykule zawiera listę kontrolną wymagań, jakie musi spełniać fasada z punktu widzenia efektywności termicznej. W najbardziej zrównoważonym projekcie integracja, analiza i ocena strategii pasywnej jest pierwszym najważniejszym krokiem do zmniejszenia obciążenia systemu ogrzewania i chłodzenia.

 

Dla porównania, podejście oparte na efektywnościenergetycznej porównuje proponowany numeryczny model projektowy z referencyjnym numerycznym modelem bazowym - poprzez coroczną analizę zapotrzebowania na energię z wykorzystaniem danych klimatycznych i parametrów fasady jako danych wejściowych kontrolowanych przez osoby zajmujące się modelowaniem przewodzenia energii i projektantów.

 

Taka metoda jest bardziej elastyczna, wykracza poza ramy i zachęca branżę do projektowania z dokonywaniem strategicznych wyborów. Często zgodność z wymaganiami określonymi w przepisach jest wyrażana w oszczędnościach „ o klika % lepszych” niż porównywany system.

 

Pod presją aktualnych trendów architektonicznych w budownictwie – stawiających na maksymalizację powierzchnię przeszklenia na fasadach, wielkie powierzchnie przeszklone od podłogi do sufitu stały się obecnie celem dla projektantów szukającym optymalnej wartości estetycznej, projektując ikoniczne rzeźbione budynki w kształcie diamentu odbijającego światło.

 

Ku zadowoleniu „nastawionych na zysk” klientów deweloperów pobudza również apetyt na wynajmowanie lub dzierżawę po wyższej cenie, mając na uwadze efekt „wow” wpływający na najemców i użytkowników powierzchni.

 

Jednak pomimo tego, że przejrzystość ma swoją zaletę, ponieważ pozwala na wykorzystanie światła dziennego, unikając problemów z oślepianiem i przegrzewanie w lecie, szerokie zastosowanie energooszczędnego „ciepłego” szkła jest obecnie kompromisem, aby poradzić sobie z nowymi zmienionymi kodeksami/przepisami energetycznymi (dotyczącymi zmniejszania zużycia energii).

 

Aby osiągnąć określony poziom efektywności cieplnej, zwłaszcza w zimnym klimacie, projektanci muszą zrównoważyć powierzchnie nieprzezroczyste z przezroczystymi. Przeszklona ściana osłonowa składa się bowiem z różnych warstw funkcjonalnych, o różnym składzie i charakteryzujących się różną przewodnością termiczną.

 

Ściana osłonowa [rys. 1] jest złożonym trójwymiarowym zespołem zaprojektowanym tak, aby wytrzymać obciążenia projektowe – głownie wiatrem i ciężarem własnym, w których są często używane aluminium i stal, jako materiały konstrukcyjne, będące jednocześnie doskonałymi przewodnikami ciepła.

 

Podczas gdy nieprzezroczyste elementy ściany są znacznie lepiej izolowane termicznie, stosowanie przezroczystych przeszkleń w systemach okiennych umieszczonych na fasadzie jest kompromisem (z oczekiwaniami estetycznymi i funkcjonalnymi), z czym trzeba sobie poradzić z punktu widzenia efektywności termicznej.

 

Zwykle stosowane na elewacjach budynków komercyjnych, nieprzezroczyste przeszklenia występujące na poziomie spandreli (pasów międzykondygnacyjnych) istnieją z kilku powodów, jednym z nich jest wymóg oddzielenia przeciwpożarowego poszczególnych kondygnacji, więc zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi (2015 IBC sekcja 705.8.5) nie powinny mieć mniejszej wysokości niż 3 stopy (914 mm).

 

Czasami szerokość ich jest wydłużana do 5 stóp (1524 mm), co pomaga ukryć warstwy podłogi, w których przebiegają różne przewody instalacji technicznych np. kanały wentylacyjne.

 

Nowsze badania przeprowadzone przez czołowe firmy przemysłowe [15] wykazały zalety stosowania niekonwencjonalnych elementów izolacyjnych w spandrelu, takich jak próżniowe panele izolacyjne, aby zapewnić lepszą efektywność energetyczną nieprzezroczystej części ściany osłonowej w celu zrównoważenia z oszkleniem przezroczystym i znalezienia konsensusu nadal spełniającego wymagania kodeksów/ przepisów dotyczące efektywności energetycznej budynku.

 

 2020 11 50 2

Rys. 1. Wykonanie typowej fasady (ściany osłonowej)

 


Studium przypadku
Klimat i kontekst
Badania opisane w niniejszym artykule skupiają się na właściwościach cieplnych modułowego systemu ścian osłonowych w wysokiej klasy komercyjnym budynku biurowym w Pekinie, klasa B zdefiniowana przez chińską normę projektową DB11/687- 2015 dotyczącą efektywności energetycznej budynków publicznych [6], składający się z izolowanego elementu nieprzezroczystego, zwanego również spandrelem w terminologii architektonicznej, oraz systemu okiennego wykonanego z ram i szkła przezroczystego.

 

Aby określić rozpiętość/wielkość „naturalnej surowości” klimatu, w podręczniku ASHRAE wyszczególniono ilość dni wymagających ogrzewania (heating degree day HDD) jako miarę projektową do ilościowego określenia zapotrzebowania na energię potrzebną do ogrzania budynku, czyli chodzi o liczbę dni gdy średnia dzienna temperatura jest niższa niż 18°C (65°F), przy której budynek musi być ogrzewany.

 

Ta reguła ma również zastosowanie w przypadku liczby dni wymagających chłodzenia. Raport z Międzynarodowej Stacji Pogodowej w Pekinie 545110 [16] wskazuje trzy razy większy wskaźnik dotyczący ogrzewania niż wskaźnik dotyczących chłodzenia (HDD18 (2845) vs. CDD18 (871)), co stanowi wyraźny wskaźnik zimnego klimatu z głównym wymogiem dotyczącym ogrzewania, a więc i odpowiedniej izolacji termicznej aby w ten sposób zmniejszyć straty ciepła.

 

Można podejrzewać, że w budynku biurowym chłodzenie będzie głównym obciążeniem, biorąc pod uwagę wewnętrzne zyski ciepła generowane w szczególności przez urządzenia elektryczne i oświetlenie - uwzględniając aktywności pracowników biurowych, ale strefy obwodowe (zewnętrzne) w budynku będą doświadczać większych wahań temperatury, gdy znajdują się bliżej ściany zewnętrznej (fasady) narażonej na oddziaływanie chłodniejszego środowiska zewnętrznego.

 

Wyższy parametr izolacyjności termicznej elewacji poprawi również komfort mieszkańców/pracowników znajdujących się w strefie obwodowej poprzez zwiększenie temperatury wewnętrznej powierzchni ściany osłonowej sąsiadującej z przestrzenią wnętrza pomieszczeń, z bezpośrednim efektem podwyższenia średniej temperatury promieniowania, zmniejszając promieniowanie cieplne wychodzące z ludzkiego ciała . W kontekście projektu takie badanie również zostało przeanalizowane, ale ten temat zasługujący na głębszą analizę i nie jest celowo opisywany w niniejszym artykule.

 

 

Wymiana ciepła przez ścianę zewnętrzną
Mówiąc ogólnie, przenoszenie ciepła jest indukowane przez materiał/zestaw materiałów, który oddziela dwie strefy o różnicy temperatur – od strefy wyższej temperatury do strefy o temperaturze niższej. Gdy ciepło przechodzi ze strefy wyższego stanu energetycznego (ts2) do strefy niższego stanu (ts1), szybkość wymiany ciepła (q) jest proporcjonalna do różnicy temperatur i zależy od impedancji materiału przewodzącego ciepło, opór opisujemy jako wartość R lub L/k jak to przedstawiono schematycznie [15] [rys. 2].

 

Gdy zachodzi konwekcja, opór konwekcji opisany jako (1/h) reprezentuje przenoszenie ciepła z płynu/ gazu na powierzchnię, gdy płyn/gaz jest w ruchu wywołanym np. siłą zewnętrzną, taką jak wiatr. Wartość R oznacza zatem opór cieplny i reprezentatywną dla materiału cechą jest oporność na przepływ ciepła. Im wyższa wartość R, tym większa wartość izolacji termicznej. Powszechnie stosowana analogia odnosi się do obwodu elektrycznego, w którym rezystory/oporniki umieszczone szeregowo lub równolegle, co można w uproszczeniu przedstawić jako pojedynczy równoważny rezystor w sieci oddzielającej różne węzły.

 

W literaturze zostało opisane, że rezystor równoważny można zdefiniować jako sumę rezystorów zainstalowanych szeregowo, podczas gdy równoważny rezystor zainstalowanych równolegle rezystorów jest definiowany przez sumę odwrotności poszczególnych rezystorów.

 

Wartość U, dobrze ugruntowana w branży architektury i inżynierii, jest odwrotnością wartości R (oporu cieplnego) i oznacza współczynnik przenikania ciepła, reprezentatywny dla zdolności materiału do przewodzenia ciepła.

 

Im niższa wartość U, tym mniejsza zdolność przewodzenia ciepła. Wartość U jest wynikiem obliczenia, które łączy wartości przewodnictwa wielu materiałów w produkcie okiennym lub ściennym. Oceniając ogólne właściwości termiczne zespołu, normy i przepisy/ kodeksy budowlane preferują stosowanie wartości U jako liczbowego progu – granicy, która nie powinna być przekraczana.

 

Rosnące wymagania dotyczące oszczędzania energii spowodowały, że w większym stopniu uwzględnia się wpływ okien na ogólne straty ciepła ściany zewnętrznej.

 

Wprowadzona wcześniej metoda normatywna dotyczy wartości U dla systemu okiennego (szyba + rama). W przypadku przegród zewnętrznych zamieszczone w normie DB11/687-2015 Obudowa budynku tabele: tabela 3.2.2-2 (stolarka okienna) i tabela 3.2.2-1 (ściana zewnętrznych) dotyczące budynków klasy B [6], określają dopuszczalne maksymalne współczynniki U dla ścian zewnętrznych i okien oraz potrzebę określenia wskaźnika WWR (window-to-wall ratio), który określa powierzchnię okien z przezroczystym oszkleniem do powierzchni całej fasady.

 

2020 11 50 3

Rys. 2. Procesy wymiany ciepła: przewodzenie (A) i konwekcja (B)

 

2020 11 50 4

Rys. 3. Graniczna wartość współczynnika przenikania ciepła okna zewnętrznego U [W/m²K] (Btu/hr.ft².°F)



Ta „niezwykłość” w porównaniu do ASHRAE 90.1 ustanawia dodatkowy poziom surowości i „piętnuje” ściany osłonowe o większej powierzchni przeszklenia w stosunku do powierzchni danej ściany. Im wyższy stosunek wielkości przeszklonych okien do całej ściany, tym niższa powinna być wartość U systemu okiennego. Przy 40% stosunku okna do ściany wartość U nie powinna być większa niż 2,2 W/m²K.

 

Nakazując takie wymagania, norma DB11/687- 2015 ustaliła dolną linię dla podejścia „kompromisowego”, podczas gdy ASHRAE 90.1 2007 nadal oferuje większą elastyczność i mniej rygorystyczne wymagania, niezależnie od zaprojektowanego stosunku okna do ściany [rys. 3], jeśli się zdecyduje w przypadku podejścia opartego na wynikach, uwzględniających całkowite roczne zużycie energii w budynku. Jednak normowa ścieżka ASHRAE 90.1 2007 nadal nie zaleca przekraczania 40% stosunku okien do ścian i wartości 2,84 W/m²K (0,5 btu/hr.ft2.°F).

 

2020 11 50 5

Rys. 4. Interpretacja/odtwarzanie izometryczne, elewacja pionowa i strefy z różnym oporem cieplnym wg ISO

 

Pomimo ich różnicy oba systemy (ASHRAE) i (DB11) rozróżniają nieprzezroczyste elementy ścienne od systemu okiennego z przezroczystym oszkleniem, ponieważ są one oceniane niezależnie z wartościami U, które są mniej trudne do osiągnięcia, przyznając punkty za ilość izolacji umieszczonej za płytą okładzinową. W odniesieniu do zmian klimatycznych takie podejście branży postrzegana jest jako zmiana w procesie projektowania. W przeszłości, czyli zaledwie kilka lat temu, konsultant ds. ścian osłonowych informował interesariuszy projektu o efektywności/ izolacyjności termicznej ściany osłonowej, zwykle na późnym etapie projektowania, np. w dokumentacji konstrukcyjnej.

 

Obecnie zmieniono proces projektowania i nakazano wykonywanie badań, które należy przeprowadzić na wczesnym etapie projektowania, aby mieć pewność, że kompromisy projektowe są rozumiane jako ograniczające, ponieważ konieczność przeprojektowania w późniejszej fazie oznacza wyższy koszt budynku. Obowiązkiem analityka/specjalisty ds. efektywności energetycznej budynku stało się podzielenie się tymi „przemyśleniami” w celu podjęcia opłacalnych decyzji projektowych.

 

Celem tego artykułu w następnych częściach nie jest opisanie, w jaki sposób spełnić wymagania przepisów/ kodeksów poprzez różne iteracje projektowe, udoskonalając parametry cieplne ramy i dobór szkła, aby spełnić wymagania dotyczące właściwości termicznych powłoki (ściany zewnętrznej i okien), ale raczej ustanowienie porównania symulacji numerycznych między systemem amerykańskim określony przez procedurę NFRC 100 i chińską procedurę obliczeniową JGJ/T151, obie ustanowione na podstawie wytycznych Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO 15099) [17].

 

 

Definicja zespołu fizycznego
Jeśli chodzi o geometrię, ściana osłonowa składa się z obszaru spandreli (o lepszej izolacji termicznej) i obszaru okiennego, składającego się ze nieotwieranego oszklenia przeziernego (vision glass) i otwieranego okna (operable window).

 

Ogólne wymiary poszczególnych elementów rozpatrywanej ściany odsłonowej są następujące: wysokość od podłogi do podłogi: 4350 mm (14,3 stopy), szerokość całkowita: 1500 mm (4,9 stopy), wysokość spandrela: 1090 mm (3,6 stopy), wysokość szkła przeziernego (oszklenie zamocowane na stałe – nieotwierane): 2370 mm (7,8 stopy), wysokość okna otwieranego: 890 mm (2,9 stopy). Obszarem zainteresowania jest w szczególności system okienny składający się z ramy i oszklenia [rys. 4].

 

Szczegółowe rysunki CAD pokazujące połączenie między elementami ramy ze stałym oszkleniem i nieprzezroczystą częścią ściany, ponumerowane odpowiednio - jako szczegóły 01, 02, 03, 06, 08 i 09 są opisane w następnym akapicie.

 


Procedury wg ISO 15099
Wytyczne modelowania/projektowe NFRC opracowane na podstawie normy ISO 15099 zakładają, że powierzchnię ściany osłonowej można podzielić na 9 pojedynczych elementów o wyraźnym oporze cieplnym, na które składają się odpowiednio oporność odpowiadająca środkowi powierzchni szyby, cztery oporności ram – odpowiednio ramy dolnej (parapetowej), górnej (nadprożowej), lewej i prawej (ościeżowych) oraz oporów wzdłuż krawędzi ram wynikających z połączeń elementów i związanych z istnieniem nierównoległych izoterm wywołanych metalową przekładką (ramką dystansową) na krawędzi szyby zespolonej (IGU), powodując większy przepływ ciepła wzdłuż powierzchni na obwodzie oszklenia w porównaniu do środka przeszklenia.

 

Chociaż nie uwzględniono ich w tej analizie, dodatkowe przegrody byłyby również reprezentowane indywidualnie i traktowane jako odrębne opory cieplne. Suma wszystkich powierzchni składowych równa się całkowitej projektowanej powierzchni produktów okiennych.

 

Przenikanie ciepła zachodzi w sposób wyraźny przez każdy z elementów przedstawionych schematycznie (nie w skali) [rys. 4] i przepływa prostopadle do płaszczyzny elementu ściennego: spandrel (nieprzezroczystą ścianę), stałe przeszklenie (element przezroczysty) i otwierane okno (element przezroczysty) - poprzez tryb przewodzenia i konwekcji zależne od różnicy temperatur między powietrzem zewnętrznym i wewnętrznym.

 

W tej uproszczonej formie, przy braku światła słonecznego, infiltracji powietrza, przepływ energii przez okno (Q) wyrażony w W (Btu/hr), do którego odwołuje się podręcznik ASHRAE [16], można zapisać za pomocą wzoru [rys. 5], gdzie (U ) jest odwrotnością całkowitej wartości rezystancji równoważnej R, (Apf ) całkowitej rozpatrywanej powierzchni oddzielającej strefy o temperaturze zewnętrznej (tout) i wewnętrzne (tin).

 

 

 

W bardziej złożonych obliczeniach dodaje się dodatkowe parametry, takie jak promieniowanie cieplne w zależności od kąta padania światła słonecznego i rozkładu widmowego spowodowanego promieniowaniem słonecznym i pominiętym wcześniej „wyciekiem powietrza”(infiltracją powietrza zewnętrznego).

 

2020 11 50 6

Rys. 5. Przenikanie ciepła wynika z różnicy temperatur po obu stronach okna

 

Rozważając tryb przewodzenia ciepła, system oszklenia i ramy jest rozważany jako ścieżki wymiany ciepła przewodzące ciepło przy różnych współczynnikach przewodzenia.

 

Ocena całkowitej wartości U dla systemu okiennego różni się w metodologii chińskiej i amerykańskiej, biorąc pod uwagę odpowiednio w pierwszym przypadku metodę ważoną liniowo (po długości), a w drugim metodę ważoną powierzchniowo.

 

W rozdziale podręcznika ASHRAE (Handbook of Fundamentals Fenestration) [16] omówiono zgłoszone rozbieżności liczbowe przeanalizowane w badaniach Curcija (2005) i van Dijka (2003) pokazujące, że różnice między ISO i NFRC w współczynniku U oszklenia wynoszą nawet 0,3 W/m²K.

 

Kolejną dodatkową uwagę zwrócił Peta-Gaye (2014) [18], który szczegółowo omówił te dwie procedury, porównując wyniki we wszystkich 8 strefach klimatycznych w USA. Te analizy pokazały, że im wyższa efektywność/izolacyjność termiczna szyby zespolonej, tym mniejsze różnice w ogólnej wartości U systemuokiennego między metodami NFRC i CEN.

 

Przeprowadzając opisane poniżej studium przypadku, takie wnioski są podobne do tego, które przyniosła analiza przeprowadzona w tym artykule. Peta-Gaye (2014) podał również, że okna o niższych parametrach wykazywałyby większe różnice między obiema metodami ze względu na większy wpływ temperatury zewnętrznej na wypełnienie gazem szyby o gorszej izolacyjności.

 

W celu zachowania zgodności z przepisami w Stanach Zjednoczonych preferowana jest metoda powierzchni ważonej. Podejście to jest opisane jako jedna z dwóch różnych opcji z normy ISO 15099 2003 [17].

 

Wartość U oblicza się za pomocą równania [rys. 6], gdzie (U) oznacza całkowity współczynnik przenikania ciepła wyrażony w W/m²K (Btu/hr.ft2.°F), (cg) środek szkła , (eg) krawędź szyby, (f ) ościeżnica, (pf ) całkowita rozpatrywana powierzchnia okna wyrażona w m² (ft²).

 

2020 11 50 7

Rys. 6. Współczynnik przenikania ciepła U (ważony powierzchniowo)

 

Współczynnik przenikania ciepła (Ueg) służy do scharakteryzowania powierzchni przy krawędzi szyby równej 63,5 mm (2”) mierzonej od wewnętrznej strony ramy w kierunku środka szyby prostopadle do krawędzi pakietu szybowego.

 

Odległość ta obejmuje efekt przenikania ciepła przez przekładkę (ramkę dystansową) na obwodzie szyby, przedstawioną wizualnie przez nierównoległe linie izotermy, które przekładają się na inny współczynnik przenikania ciepła niż ten ze środka oszklenia, który jest przyjmowany/uważany za jednolity na całej powierzchni.

 

System stolarki otworowej może stać się znacznie bardziej złożony, jeśli uwzględni się jeszcze inne przegrody, co spowoduje konieczność uwzględnienia dodatkowego, innego obszaru. Dodatkowy stopień złożoności jest dobrze obsługiwany przez programy „Therm” i „Window” z Lawrence Berkeley National Lab (LBNL) [19], użyte w następnych rozdziałach.

 

W przypadku potwierdzania zgodności z normami/ przepisami stosowanego w Chinach i innych częściach świata, np. w Europie, wartość U jest obliczana inaczej, wykorzystując drugą opcję uwzględniania wpływu krawędź szkła przewidzianą w normach ISO 15099 [17], zamiast polegać na obszarze brzegowym (krawędziowym) szkła (jak to jest w metodologii amerykańskiej).

 

Metoda ta, zwana metodą „ważoną liniowo (po długości)”, wprowadza zmienną psi (Ψ) definiowaną jako liniowy współczynnik przenikania ciepła występujący na styku szyby lub panelu nieprzezroczystego z systemem obramowania. Opisuje dodatkowy przepływ ciepła spowodowany interakcją ramy i krawędzi szyby, w tym wpływ ramki dystansowej wewnątrz szyby zespolonej.

 

2020 11 50 8

 Rys. 7. Współczynnik przenikania ciepła U (ważony liniowo/ długością)

Wynikowe równanie [rys. 7] jest prawie podobne do równania ważonego powierzchniowo, w którym zastąpiono składnik (Ueg.Aeg) przez (Ψg.lg) wyrażone w całości w W (Btu/hr), gdzie (Ψg) jest wyrażone w (W/mK) lub (Btu/hr.ft.°F), (lg) długość obwodu całej tafli szkła wyrażona w (m) lub (ft), a gdzie (pf ) całkowita rozpatrywana powierzchnia okna wyrażona w (m²) lub (ft²).

 

Wyznaczanie wartości (Ψ) wyjaśniono w dalszej części rozdziału. W odniesieniu do nieprzezroczystego obszaru spandreli (pole nieprzezroczyste) opisanego w akapicie 2.3 System spandreli, zastosowano prosty model 1-wymiarowy wymiany ciepła, dodając szeregowo rezystancje materiałów, aby określić całkowity równoważny opór wartości R w środku panelu.

 


Właściwości termofizyczne materiałów
W odniesieniu do właściwości termofizycznych materiałów różnych montowanych elementów, wartości przewodnictwa (k) jednorodnych elementów zostały wyprowadzone z biblioteki materiałów NFRC 101, z wyjątkiem kilku z nich wziętych bezpośrednio z informacji technicznych wykonawcy ściany osłonowej.

 

Elementy nieciągłe, takie jak uszczelki, śruby, wkręty itp. Zostały wyprowadzone niezależnie z literatury online i wcześniejszych baz danych. W przypadku przestrzeni gazowych wyznaczenie równoważnej wartości R powietrza szczeliny powietrznej (między taflami szkła w szybie zespolonej) zostało wyprowadzone z jej efektywnej przewodności zgodnie z metodologią określoną w normie ISO 15099 rozdział 6 uwzględniającą stałą gęstość powietrza, lepkość, przewodność, rozszerzalność, pojemność i siłę ciężkości.

 

2020 11 50 9

Rys. 8. Przekrój spandrela – obszar/detal szczegółowy 06


System spandreli
Spandrel składa się z aluminiowego panelu wykończeniowego (umieszczonego z tyłu), połączonego z izolacją z wełny mineralnej szer. 200 mm (6”), szczeliny powietrznej szerokości 50 mm (2”) i z szyby izolacyjnej (IGU) szer. 46 mm (1,8”) na powierzchni zewnętrznej.

 

Szczegóły przedstawiono schematycznie [rys. 8], pokazując ich charakterystyczne elementy o określonej rezystancji umieszczone szeregowo, uwzględniając współczynniki konwekcyjne warstwy powietrza wewnątrz i na zewnątrz.

 

Ze względu na wysokie właściwości przewodności i nieodłączną niską wartość rezystancji aluminiowy panel wykończeniowy został celowo pominięty w obliczeniach i wykresie, z którego nie można było dostrzec tej grubości w skali rysunku.

 


System oszklenia
System oszklenia składający się z dwóch paneli wykonanych z dwukomorowego (trzy tafle szkła) izolacyjnego pakietu szybowego z powłoką niskoemisyjną, został dostarczony przez producenta i złożony w następujący sposób o całkowitej grubości 48 mm (1,8”) i współczynniku U (NFRC zima) 0,90 W/m²K (0.16 Btu/hr.ft².°F):
- Zewnętrzna tafla szkła: 8 mm Solarban 90, powłoka Starphire # 2 / Gaz: wypełniona powietrzem szczelina 12 mm.
- Środkowa tafla szkła: 8 mm Solarban 60, powłoka Starphire # 4 / Gaz: wypełniona powietrzem szczelina 12 mm.
- Wewnętrzna tafla szkła: 8 mm Starphire PPG.
- Ramka dystansowa i uszczelnienie krawędzi szyby: 6,45 mm x 12 mm, środek osuszający – wypełnienie żelem krzemionkowym, anodowany stop aluminium, uszczelnienie pierwotne: butyl, uszczelnienie wtórne: silikon.

 

2020 11 50 10

Rys. 9. Szczegółowy rysunek CAD całego systemu okiennego

 

(...) 


System ramowy
System ramowy składa się z ekstrudowanych profili aluminiowych, izolowanych/separowanych termicznie (z przekładką termiczną). Wymiary fizyczne wahały się od 100 mm szerokości dla pionowych ościeży dla oszklenia stałego (nieotwieranego), 200 mm szerokości dla pionowych ościeżnic okna otwieranego, do 275 mm dla obramowania szczeliny dylatacyjnej koniecznej ze względów sejsmicznych. Szczegóły systemu ramowego przedstawiono poniżej [rys. 9].

 

Tabela 1. Podsumowanie różnic w odniesieniu do warunków brzegowych (jednostki SI i IP)

2020 11 50 11


Modele numeryczne
Różnice w odniesieniu do warunkówbrzegowych – NFRC vs JGJ /T151
Podstawowe różnice w odniesieniu do warunków brzegowych i innych parametrów między procedurami z norm NFRC i JGJ/T151 służącymi do obliczania wartości współczynnika U okna przedstawiono [Tabela 1].

 

Najważniejsze warunki brzegowe to temperatura wewnętrzna i zewnętrzna, prędkość wiatru, parametry promieni słonecznych i współczynniki przejmowania ciepła (po wewnętrznej i zewnętrznej stronie szyby zespolonej).

 

Chociaż w obu wytycznych zastosowano różne warunki brzegowe opisane poniżej, to, co odróżnia głównie NFRC od procedury JGJ, polega na dodaniu kolejnych kroków do uruchomienia drugiego modelu Therm zgodnie z wytycznymi ISO.

 

2020 11 50 12 

Rys. 10. Szczegóły przekrojów w modelu Therm

 

Tabela 2. NFRC Model numeryczny Therm - obliczone wartości U - jednostki z układu SI (jednostki IP)

2020 11 50 13

 

Tabela 3. JGJ/T151 Model numeryczny Therm - obliczone wartości U - jednostki z układu SI (jednostki IP)

2020 11 50 14

 

Rys. 11. Obliczenia numeryczne pakietu dwukomorowego (NFRC 100) z wykorzystaniem programu Window 7.4 (LBNL)

 2020 11 50 15

 

Procedura amerykańska – wg NFRC
Złożony geometrycznie trójwymiarowy (3D) system okienny można zamodelować za pomocą programu Therm 7.4 [2] z LBNL: oprogramowania numerycznego wprowadzającego dwuwymiarowy (2D) model do obliczania przewodzenia ciepła w stanie ustabilizowanym z wykorzystaniem metody elementów skończonych.

 

Funkcjonalnością/zdolnością wykorzystywaną przez oprogramowanie do modelowania złożonych szczegółów architektonicznych jest możliwość wyświetlania kolorowych diagramów obszarów, które ilustrują przestrzenne zmiany temperatury i strumienia ciepła w całym zespole za pomocą kolorowych gradientów (zróżnicowań).

 

Reprezentatywne przekroje słupów przedstawione przez zespół projektantów technicznych SOM są modelowane numerycznie, aby przedstawić typowe przekroje poprzeczne profili aluminiowych umieszczonych wzdłuż obwodu systemu okiennego, w tym sposób montażu materiałów wraz z ich nieciągłymi elementami (np. uszczelkami, śrubami, itp.).

 

[Rys. 10] pokazuje gradienty temperatury przy użyciu warunków brzegowych NFRC i wytycznych opisujących zmiany temperatury od wewnątrz na zewnątrz, scharakteryzowane jako strumień ciepła („ucieczka” ciepła) przechodzący od obszaru ciepłego do zimnego. Im bliżej skokowych zmian temperatury,  tym bardziej izolujące materiały powinny być użyte w zespole okiennym.

 

Dlatego też można zauważyć, że krzywe izotermy ujawniają ciągłą barierę izolacyjną oraz miejsca, w których znajdują się materiały o większej rezystancji, takie jak przekładki termiczne złożone z materiałów o niskiej przewodności, takich jak polichlorek winylu (PVC) i kauczuk butylowy.

 

Im cieplejszy kolor po wewnętrznej stronie przestrzeni, tym bardziej termicznie „goły” jest system ramy (bez przekładek termicznych), zwykle jest to bezpośrednia konsekwencja ciągłej linii izolacyjnej przechodzącej z bliższej wewnętrznej przestrzeni powietrznej szyby zespolonej w kierunku przekładek termicznych i przestrzeni powietrznych ramy. Wyniki porównujące NRFC z chińskimi wytycznymi JGJ/T151 dotyczącymi wartości liczbowych U zostały podsumowane w [Tabela 2 i 3] z podziałem na różne komponenty.

 

Teraz mamy na celu jedynie graficzne przedstawienie wyników wg wytycznych NFRC, aby wyjaśnienie było zwięzłe. Podobne gradienty temperatur byłyby dokładnie widoczne w wynikach otrzymanych przy użyciu modeli JGJ.

 

Podobnie jak system obramowania, system oszklenia jest modelowany numerycznie z wykorzystaniem danych wejściowych producenta oszklenia zgodnie ze standardową procedurą testową NFRC.

 

Model jest tworzony w oprogramowaniu Window 7.4 [2] z LBNL w celu obliczenia wartości U w środku tafli szkła (Center-Of-Glass COG). Wyniki są obliczane zgodnie z wytycznymi NFRC Simulation Manual z wykorzystaniem publicznie dostępnej bazy IGDB (International Glazing Database), podającej dane spektralne oszklenia i ogólną wartość U 0,9 W/m²K (0,16 Btu/hr.ft².°F) odpowiednio w zależności od producenta szklenia i po obliczeniu numerycznym [rys. 11] jest importowane do modelu Therm.

 

(...)

 

Olivier C. Brouard

 


Artykuł został oparty na wykładzie zaprezentowanym na Konferencji GLASS PERFORMANCE DAYS 2019, która odbyła się w dniach 26-28 czerwca 2019 r. Tampere w Finlandii


Bibliografia

1. Finite element method, two-dimensional (2D) Heat Transfer Analysis, Window & Daylighting, Berkeley Lab, US Department of Energy, https://windows.lbl.gov/tools/ knowledge-base/articles/thermcomponents viewed on April 29th, 2019

2. Therm 7.4 Lawrence Berkeley National Laboratory, https://windows.lbl.gov/software/therm, Released December 19,2016 viewed on April 29th, 2019

3. Bettenhausen, D.W., Carbary, L.D., Boswell, K.C., Brouard, O.C., Casper, J.R., Yee, S., Fukutome, M.M., A comparison of the thermal transmittance of curtain wall spandrel areas employing mineral wool and vacuum insultation panels by numerical modeling and experimental evaluation, Glass Performance Days Conference, Tempere, Finland, June 2015, www.gpd.fi

4. ASHRAE 90.1 2007. ANSI/ASHRAE Standard 90.1 Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential Buildings, Atlanta GA: American Society of Heating, Refrigerating and Air Conditioning Engineers Inc.

5. International Energy Conservation Code (IECC), International Code Council http://publicecodes.cyberregs.com/icod/iecc/2012/, ISBN 978-1-60983- 058-8 viewed on April 29th, 2019

6. DB11/687-2015, Beijing Design Standard for Energy Efficiency of Public Buildings, 2015/11/01

7. NFRC 100-2004 Procedure for Determining Fenestration U Factors, National Fenestration Rating Council Inc.

8. JGJ/T151-2008, Calculation Specification for Thermal Performance of Windows, Doors and Glass Curtain-walls, 2009-05-01, www.bzfxw.com

9. JavaScript library, D3.js, Data-Driven Documents https://syntagmatic.github.io/parallel-coordinates/

10. Xueliang, Y., Zhang, X., Liang, J.,Wang, Q.,Zuo, J., The Development of Building Energy Conservation in China: A Review and Critical Assessment from the Perspective of Policy and Institutional System, Sustainability 2017 Journal, September 18th 2017, https://www.mdpi.com/journal/ sustainability viewed on April 29th.

11. 2015 United Nations Climate Change Conference, Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/2015_United_Nations_ Climate_Change_Conference. viewed on April 29th, 2019

12. Hong, T., Cheng, L., Da, Y., Updates to the China Design Standard for Energy Efficiency in Public Buildings, Environmental Technologies Area, Energy Orlande Lawrence Berkeley National Laboratory, September 2015, https://escholarship.org/uc/item/5d81j9vv viewed on April 29th, 2019

13. GB50189-2015, Design Standard for Energy Efficiency of Public Buildings, National Standard of the People’s Republic of China, 2015/10/01

14. It’s the Architecture, Stupid! Who really holds the key to the global thermostat? The answer might surprise you., Solar Today Magazine, Edward Mazria, May/June 2003

15. Krag, M., Hayez, V., Next-generation curtain walling with vacuum insulation panels – Energy performance and design freedom, Glass Performance Days Conference, Tempere, Finland, June 2013, www.gpd.fi

16. ASHRAE Handbook 2017—Fundamentals, American Society of Heating, Refrigerating, and Air- Conditioning Engineers: Atlanta, GA, 2009. www.astm.org

17. ISO 15099 International Organization for Standardization. Thermal Performance of Windows, Doors and Shading Devices – Detailed Calculations, ISO/FDIS 15099, ISO TC163

18. Peta-Gaye M. Ebanks, A Comparison of the NFRC and CEN Thermal Transmittance Calculation Methods in North America’s Eight Climate Zones, Ryerson University, 2014

19. Therm 7 / Window 7, NFRC Simulation Manual, National Fenestration Rating Council Inc., Publication version: July 2017 https://windows.lbl.gov/sites/default/files/Downloads/ NFRCSim7-July2017.pdf viewed on April 29th, 2019

20. International: ES ISO 10077-2 “Thermal Performance of Windows, Doors and Shutters – Calculation of thermal transmittance”, 2012

21. Inselberg, Alfred (1985). „The Plane with Parallel Coordinates”, The Visual Computer, 1:69-91, International Journal of Computer Graphics.

22. Seduced by the view: A closer look at all-glass buildings, Urban Green, U.S. Green Building Council Chapter, December 2013

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji:  Świat Szkła 11/2020 
  

 

2020 10 48 11

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.