23 czerwca 2021 roku jury, złożone ze światowej sławy architektów, wyłoniło głównych zwycięzców konkursu International VELUX Award 2020. Wśród nich znalazł się projekt „Teatr światła” młodych architektów z Politechniki Śląskiej. To ogromy sukces polskich studentów, których projekt wygrał rywalizację z blisko 600 pracami z całego świata.

W ubiegłym tygodniu dziesięciu regionalnych zwycięzców konkursu International VELUX Award 2020 dla studentów architektury zaprezentowało swoje projekty online przed międzynarodowym jury, które następnie wyłoniło laureatów nagród Grand Prix w dwóch kategoriach. W pierwszej „Badania nad światłem naturalnym” zwyciężył projekt „Teatr światła” Julii Giżewskiej, Dominika Kowalskiego i Pawła Białasa – studentów architektury z Politechniki Śląskiej. Ich opiekunem naukowym był dr inż. arch. Jerzy Wojewódka. Natomiast w drugiej „Światło naturalne w budynkach” laureatem został projekt „Solar Desalination Skylight” (Świetlik odsalający na energię słoneczną) autorstwa Henry’ego Glogau – studenta architektury z Duńskiej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego opiekunem naukowym był David Garcia.

 Teatr Światła - Nagrodzony projekt polskich studentów - IVA 2020

W 2020 roku do konkursu International VELUX Award 2020 zgłoszono 579 projektów na temat światła naturalnego, z 250 różnych uczelni architektonicznych z 60 krajów. Członkowie jury podkreślali, że w tej edycji autorzy projektów położyli wyjątkowy nacisk na rozwiązania skomplikowanych środowiskowych, społeczno-kulturowych i geopolitycznych problemów naszych czasów. Z powodu pandemii finalna faza konkursu, która zazwyczaj miała miejsce podczas Światowego Festiwalu Architektury (WAF), tym razem odbyła się w nietypowej formule prezentacji online.

 Członkowie jury IVA 2020

IVA 2020
Byliśmy pod wrażeniem tego bardzo wrażliwego i poetyckiego projektu, który wziął pod uwagę ludzi, światło i przyrodę. To rozwiązanie bardzo uwrażliwiające na problem, a zarazem w bardzo przyjemny sposób pokazuje relację człowieka ze światłem, z dala od zabudowy, ale w naszym miejscu na ziemi
– powiedziała o projekcie polskich studentów Nóra Demeter, przewodnicząca jury.

Ten projekt pokazał nam wartość bliskości z naturą, co bardzo mocno do nas przemówiło
– dodał Martin Pors Jepsen, członek jury.

– komentowali ogłoszenie werdyktu studenci – Julia Giżewska, Dominik Kowalski i Paweł Białas.
Bardzo dziękujemy za to, że jury doceniło nasz projekt. To dla nas naprawdę ważne, że wybrano tak minimalistyczny pomysł. Dla nas jako studentów i ludzi to znak, że czasami warto jest stworzyć coś innego, spokojnego, ale mocnego w przekazie. Mamy nadzieję, że nasze przesłanie pomoże zwiększyć świadomość na temat światła naturalnego, ciemności i światła sztucznego. Jesteśmy tak bardzo szczęśliwi, że brak nam słów, to pewnie z emocji...
– komentowali ogłoszenie werdyktu studenci – Julia Giżewska, Dominik Kowalski i Paweł Białas.

Teatr Światła - Nagrodzony projekt polskich studentów - IVA 2020

Opis polskiego zwycięskiego projektu „Teatr światła”

Problem zanieczyszczenia współczesnego świata sztucznym światłem staje się coraz bardziej wyraźny. Technologia sprawia, że noc staje się dniem, i dochodzi do zaburzenia naszego cyklu dobowego. Ludzie, zwierzęta i rośliny nie mogą zaspokoić naturalnej potrzeby przebywania w ciemności po zachodzie słońca. Głównym celem projektu jest zwiększenie świadomości zanieczyszczenia sztucznym światłem. Na jego lokalizację wybrano jedno z nielicznych, kompletnie ciemnych miejsc w Europie – Izerski Park Ciemnego Nieba w Polsce. Pomysł polega na stworzeniu rozległego land artu, dającego odwiedzającym możliwość obserwowania fragmentu nieba niczym spektaklu — spektaklu światła. Ma on symboliczny kształt koła, często stosowany w planetariach, i nawiązuje do cykliczności, ziemi, nieba i ich odwiecznego połączenia.

Teatr światła - zwycięski projekt polskich studentów w IVA 2020
Jury zostało zaangażowane w bardzo wrażliwe badania i dialog między światłem naturalnym a przyrodą oraz współczesny problem braku ciemności na nocnym niebie. Projekt to przekonujący przykład tego, że nie trzeba tworzyć wielkich konstrukcji, aby dać wyraźny architektoniczny przekaz. To również elegancki projekt, spójny pod względem grafiki i przekazu.

O konkursie

Temat ogólny konkursu International VELUX Award dla studentów architektury to „Light of Tomorrow” (Światło przyszłości). Konkurs, który odbywa się co dwa lata, od czasu pierwszej edycji w 2004 roku zajmuje się zagadnieniami związanymi z rolą światła naturalnego w budynkach, a także inspirując kreatywne badania w kategoriach „Światło naturalne w budynkach” oraz „Badania nad światłem naturalnym” wśród najlepszych na świecie młodych architektów. Projekty zgłoszone do konkursu International VELUX Award 2020 oceniało jury, w skład którego weszli uznani na świecie architekci: Odile Decq, Sebastián Adamo, Nóra Demeter, Juri Troy i Martin Pors Jepsen. Jury, we współpracy z Międzynarodową Unią Architektów (International Union of Architects, UIA), wybrało dziesięciu laureatów regionalnych spośród ponad 580 zgłoszonych projektów z 60 krajów, a następnie dwóch głównych zwycięzców w kategorii: badanie nad światłem naturalnym oraz światło naturalne w budynkach. Więcej informacji na temat konkursu można znaleźć pod adresem daylightandarchitecture.com/iva/