Odpowiedni dobór okuć i łączników do szkła jest gwarancją nie tylko właściwych walorów architektonicznych, ale również bezpieczeństwa konstrukcji szklanych. 

 

 

2017 5 39 1

Fot. Glass Stairs

 

W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze mocowania przelotowe i nieprzelotowe. Mocowania przelotowe bazują na rotulach, które wkłada się do cylindrycznych lub stożkowych otworów. Wykorzystywane są przy tym śruby i uszczelki (przekładki) montowane pomiędzy każdym elementem metalowym a szkłem, przy czym wszystkie te elementy dobiera się z uwzględnieniem grubości szkła. Rozwiązania przelotowe znajdują zastosowanie przy mocowaniu elementów szkła zarówno pojedynczego, jak i zespolonego.

 

W przypadku szyb zespolonych łącznik może przechodzić tylko przez jedną szybę wewnętrzną lub przez całą szybę zespoloną, zatem przez dwie tafle szkła (szyba jednokomorowa) lub przez 3 tafle szkła (szyba dwukomorowa). Jeżeli łącznik przechodzi tylko przez szybę wewnętrzną to szyba zewnętrzna powinna być połączona silikonowym spoiwem strukturalnym. Niekiedy są stosowane też dodatkowe elementy podparcia szyby zewnętrznej umieszczone na obwodzie lub narożach. Jest to dodatkowe zabezpieczenie na wypadek zniszczenia połączenia silikonowego.

 

W przypadku zastosowania mocowań wymagających otworów szkło musi być hartowane, aby zapewnić wytrzymałość na naprężenia, które powstają w pobliżu otworu. Wiercenie otworów jest wykonywane przed hartowaniem.

 

W mocowaniach nieprzelotowych montowane są specjalne rozety lub pierścienie mocowane na krawędziach elementów znajdujących się obok siebie. Nie ma przy tym potrzeby wiercenia otworów w szkle ale szczeliny między taflami powinny być wypełnione. Specjalne uszczelki eliminują kontakt szkła i metalu. Niejednokrotnie zastosowanie znajdują łączniki punktowe przybierające formę delikatnych elementów umieszczanych we frezowanych otworach. Zaletą takiego rozwiązania jest licowanie łącznika z taflą szkła zapewniające łatwe utrzymywanie czystości.

 

Interesujące rozwiązanie stanowią złącza nakładane (nakładkowe). Cechuje je łatwa obróbka szkła i wytrzymałość, przy czym ze względów bezpieczeństwa śruby mocującej okucie z reguły umieszcza się je od wewnętrznej strony, uniemożliwiając demontaż konstrukcji od zewnątrz – np. ścianki szklanej lub drzwi. Ponadto złącza nakładane zapewniają dużą powierzchnię efektywnego zacisku okuć. Trzeba przy tym pamiętać o właściwym momencie dokręcenia śrub, podawanym przez producenta okucia.

 

Ciekawym rozwiązaniem konstrukcyjnym są okucia zintegrowane, umieszczone między taflami szkła w szybie zespolonej. Znajdują one zastosowanie w aplikacjach, w których oczekuje się wyeliminowania zakłócania estetyki szklanych elementów z przejrzystością konstrukcji.

 

Specjalne łączniki są projektowane z myślą o klejeniu do szkła. Takie elementy mają talerz o takiej powierzchni, aby spoina klejąca zapewniła odpowiednią nośność połączenia.

 

 

Materiały wykonania okuć i łączników

 

Okucia do szkła są produkowane z wielu materiałów umożliwiając dostosowanie niemal do każdego stylu architektonicznego. Wykorzystuje się przy tym materiały takie, jak aluminium, mosiądz, stal nierdzewna i tytan. Różne są również technologie wykańczania powierzchni okuć i łączników – polerowanie, szczotkowanie (z połyskiem lub matowe), lakierowanie (paleta RAL lub galwaniczna), chromowanie, niklowanie (w kolorze złotym lub srebrnym). Tym sposobem odpowiednie okucie można dobrać do każdej powierzchni i konstrukcji szklanej.

 

 

Zastosowanie mocowań punktowych

 

Klasyfikując mocowania punktowe trzeba przede wszystkim mieć na uwadze ich podział ze względu na stosowanie wewnątrz i na zewnątrz budynków. Zastosowanie wewnętrzne obejmuje m. in. schody, balustrady, windy i drzwi. Z kolei na zewnątrz mocowania punktowe wykorzystuje się chociażby w fasadach, daszkach szklanych, świetlikach, przeszkleniach dachów.

 

Z kolei, biorąc pod uwagę powierzchnie zewnętrzne, można wyróżnić punktowe mocowania współpłaszczyznowe (jednostronne), z głowicą ponad powierzchnią szkła (dwustronne) oraz z głowicą znajdującą się pomiędzy szybami.

 

Uwzględniając otwory w szkle mocowania mogą być punktowe, z otworami oraz bez otworów – zaciskowe uchwyty brzegowe i mocowania klejone. Pod względem schematu pracy zastosowanie znajdują punktowe mocowania przegubowe (z kulką lub z pierścieniem) oraz mocowania sztywne.

 

Łączniki przegubowe najczęściej wykorzystuje się w fasadach, zapewniając możliwość odkształcania się szklanych powierzchni w efekcie działania wiatru. Z kolei mocowania sztywne stosowane są w konstrukcjach nie wymagających obrotów ale przy zapewnieniu dużej stabilności i sztywności. Ważny jest podział mocowań pod względem kształtu mocowań. Chodzi tu o rotule pojedyncze, zestawy rotul (tzw. spidery) – jednoramienne, dwuramienne, trójramienne, czteroramienne. Pod względem kształtu mocowań zastosowanie znajdują również zestawy dwupłaszczyznowe zarówno przegubowe, jak i sztywne.

 

 

2017 5 39 2

 

(...)

 

 

Zespoły rotul

 

Wspomniane już zespoły rotul (tzw. spidery, pająki) najczęściej wykonuje się ze stali szlachetnej. Ich zadaniem jest połączenie punktowe zapewniające podtrzymanie tafli szklanych. W zależności od rozwiązania zastosowanie znajduą zespoły, które mają od jednego do czterech ramion. Korpus wykorzystuje centralnie umieszczony pierścień, czyli środnik o średnicy dobieranej pod kątem obciążenia. Różne są również kształty ramion, przy czym praktycznie w każdym rozwiązaniu identycznie wyglądają zakończenia w postaci pierścieni przeznaczonych do przykręcania łączników punktowych – tzw. główki. Połączenie śrubowe znajdujące się w środkowym pierścieniu odpowiada za połączenie konstrukcji z elementem nośnym. Ważne jest aby każde z ramion miało przykręcone elementy zapobiegające samoczynnemu rozkręcaniu mocowania.

 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują zestawy dwupłaszczyznowe będące zestawieniem dwóch rotul tak, że każda z nich trzyma taflę znajdującą się na innej płaszczyźnie. Umożliwia to połączenie dwóch prostopadłych tafli względem siebie. Rotule mogą być połączone w sposób przegubowy do wspólnego ramienia lub przykręcone do ramienia bez możliwości obrotu.

 

 

2017 5 40 2

 Fot. SZKLANA-ELEGANCJA

 

Okucia do szklanych drzwi

 

Szereg okuć oferuje się z myślą o montażu szklanych drzwi. Np. rozwiązania z ościeżnicami mogą bazować na klamkach z zamkami pokojowymi, biurowymi lub łazienkowymi. W przypadku szerokich otworów niejednokrotnie zastosowanie znajdują zamki z przeciwpuszką, co zapewnia możliwość zabudowy dwóch skrzydeł drzwi w ościeżnicy. Takie rozwiązanie bardzo często stosuje się w pomieszczeniach wymagających wysokiego poziomu izolacji termicznej i akustycznej.

 

Pochwyty do drzwi wykonuje się najczęściej ze stali nierdzewnej satynowej lub polerowanej oraz z aluminium anodowanego (srebrne, mosiądz lub ciemny brąz). Niejednokrotnie zastosowanie znajdują łączniki narożne, profile drzwiowe i profile naświetli bocznych. Można zastosować również listwy montowane na dolnej krawędzi szkła. Odpowiednie listwy chroniące krawędzie dobiera się w zależności od konstrukcji szklanej – ciężkiej, szerokiej lub z kontrolą dostępu.

 

Na rynku nie brakuje okuć w minimalistycznej formie przeznaczonych głównie do nowoczesnych, modernistycznych wnętrz. Okucia w postaci gałek drzwiowych zazwyczaj wykonuje się ze stali nierdzewnej, natomiast krążki (pełne lub puste) zastosowanie znajdują w drzwiach przesuwnych.

 

Drzwi szklane niejednokrotnie wyposaża się w samozamykacze, które wyróżniają przede wszystkim różne siły zamykania. W zależności od aplikacji dobiera się samozamykacze podłogowe oraz montowane do skrzydła lub ościeżnicy. Urządzenia tego typu mogą być montowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku. Prędkość i siłę zamykania, a także końcową fazę domykania można regulować. Oprócz tego jest możliwe zastosowanie wyposażenia dodatkowego w postaci blokad otwarcia lub zamknięcia.

 

 

2017 5 40 3

Fot. SZKLANA-ELEGANCJA

 

 

Mocowania w szklanych schodach

 

W odniesieniu do konstrukcji schodów należy mieć na uwadze przede wszystkim łączniki, dzięki którym jest możliwy montaż balustrad. Chodzi tutaj o systemy mocowania wykorzystujące rotule, z możliwością zastosowania dodatkowej poręczy nakładanej na górną krawędź szkła. Balustrady mogą być montowane do podłogi poprzez specjalne listwy podtrzymujące. Niejednokrotnie uwzględnia się słupki mocowane do podłogi, a także klamry zapewniające podtrzymanie szkła i poręczy.

 

Liniowe mocowania szkła podpierają wszystkie krawędzie szklanej tafli, co zapewnia zdolność do przenoszenia dużych obciążeń. Celem uniknięcia bezpośredniego kontaktu metalu ze szkłem lub szkła ze szkłem wykorzystuje się specjalne podkładki wykonane z elastomerów o twardości 60-70° w skali Shore’a. Mocowanie powinno być montowane bez wciskania.

 

 

2017 5 40 1

 

 

Mocowania liniowe

 

W podparciach brzegowych ciągłych struktura podparcia musi być sztywna, natomiast odkształcenia przy podłodze pod obciążeniem nie mogą być większe niż 1/500 długości danego boku. W środkowej części płyty poddanej obciążeniu roboczemu strzałka ugięcia nie powinna przekraczać 1/200 najkrótszego wymiaru. Nie może to być jednak wartość przekraczająca 10 mm, natomiast szerokość podparcia nie powinna być mniejsza niż 1,5-krotność grubości tafli. Jeżeli grubość płyty przekracza 30 mm to szerokość podparcia może być równa grubości płyty. Tafla najczęściej jest osadzana na elastycznej uszczelce, która wraz z upływem czasu nie traci swojej elastyczności. Twardość uszczelki musi mieścić się pomiędzy 70-80 IRH. Jeżeli płyty są lekko nachylone to należy zadbać o klinowanie boczne. Istotne jest aby współpłaszczyznowość punktów podparcia nie miała odchyleń przekraczających 2 mm.

 

 

2017 5 41 3

 

 

Odchyłki wymiarowe

 

Na etapie projektowania konstrukcji szklanej trzeba wziąć pod uwagę odchyłki względem wymiarów szkła i usytuowania otworów do mocowania, a także odchyłki położenia łączników mocujących. Ważne są wymiary łączników mocujących oraz ich możliwości w zakresie kompensowania odchyłek wymiarowych i zmian wymiarów, a także ewentualne odkształcenia i ruchy szkieletu nośnego lub wtórnego. Warto zadbać o możliwość regulowania łączników mechanicznych z elementami oszklenia i ze szkieletem nośnym.

 

Jeżeli konstrukcja szklana wymaga uszczelnienia (np. w fasadach), to ważna jest zgodność chemiczna pomiędzy materiałami, które zastosowano do mocowania szkła, uszczelnień oraz przekładek w systemach szkła warstwowego. Uszczelnienia zastosowane w oszkleniu muszą być odporne na działanie promieni UV i innych czynników atmosferycznych. Z kolei, w odniesieniu do wspomnianych fasad, trzeba mieć na uwadze izolacyjność szyb i wyeliminowanie mostków cieplnych w miejscach punktowych mocowań. Należy uwzględnić odpowiednią izolacyjność akustyczną oraz możliwość skraplania się pary wodnej na powierzchni szyb od strony pomieszczeń oraz na metalowych elementach mocowania punktowego. Projektant powinien uwzględnić również właściwości w zakresie izolacyjności akustycznej.

 

 

2017 5 41 1

2017 5 41 2

 

 

Założenia konstrukcyjne

 

Na etapie obliczania nośności i sztywności konstrukcji szklanej trzeba odpowiednio dobrać wytrzymałość i sztywność oszklenia, sposób mocowania oraz wytrzymałość okuć i łączników. Trzeba mieć na uwadze ciężar własny oszklenia i obciążenie. Ważna jest wytrzymałość w zakresie odporności na uderzenia oraz bezpieczeństwo pożarowe. Należy tak ograniczyć dopuszczalną odkształcalność, aby siły ścinające nie powodowały zniszczenia połączenia między szybami zespolonymi.

 

Jeżeli okucia i łączniki będą montowane na zewnątrz pomieszczeń, to trzeba mieć na uwadze ochronę przed działaniem czynników zewnętrznych poprzez wybór odpowiedniego gatunku stali i ewentualnego zabezpieczenia przed korozją.

 

Dobierając odpowiednie mocowanie projektant musi wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia samoistnego pęknięcia szyb. Stąd też należy przewidzieć konsekwencje wpływu zniszczenia na bezpieczeństwo użytkowników oraz osób, które znajdują się w pobliżu konstrukcji.

 

 

 

Damian Żabicki

 

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 05/2017



 

 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.