Wernisaż Splendor Fenestrarum

Jak zapowiadaliśmy w poprzednim wydaniu ''Świata Szkła'', 15 maja br. w Muzeum Architektury we Wrocławiu została uroczyście otwarta wystawa projektów witraży i wzorcowej konserwacji okien w gotyckim kościele p.w. św. Macieja we Wrocławiu.

Pomysłodawcą i inicjatorem wystawy jak i przede wszystkim prac związanych z konserwacją okien i wyposażeniem kościoła w witraże jest ks. Mirosław Maliński, rektor kościoła św. Macieja, duszpasterz akademicki, postać znana i popularna we Wrocławiu. Dzięki Jego staraniom patronat honorowy nad wystawą objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Kazimierz Michał Ujazdowski oraz Metropolita Wrocławski Arcybiskup Marian Gołębiewski.

Projekty witraży autorstwa Beaty Stankiewicz-Szczerbik, wrocławskiej artystki, absolwentki Wydziału Szkła Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, zwracają uwagę umiejętnym łączeniem elementów tradycji z nowoczesnością w sposobie obrazowania jak i zastosowanej technologii, a jednocześnie indywidualnym, niekonwencjonalnym podejściem do przedstawień o tematyce sakralnej, co szczególnie widoczne jest w ujęciu sceny Zwiastowania, czy Zmartwychwstania. Oczywiście realizacja witraży będzie możliwa pod warunkiem przeprowadzenia kompleksowej konserwacji zabytkowych okien, których stan obecnie pozostawia wiele do życzenia.

Drugą część wystawy wypełnia więc prezentacja projektu wzorcowej konserwacji okien oraz zastosowania najnowocześniejszego systemu oszkleń ochronnych. Zarówno prace konserwatorskie jak i realizację witraży powierzono wrocławskiej pracowni Witraże - Oleszczuk, kierowanej przez konserwatora i witrażystę Sławomira Oleszczuka.

 Wystawa została zlokalizowana w nastrojowym, gotyckim wnętrzu jednego z krużganków dawnego klasztoru, w którym mieści się Muzeum Architektury. Projekty wraz ze szczegółowymi opisami przedstawiono na wielkoformatowych wydrukach.

Tę prezentację wzbogaca oryginalne, wykonane w szkle dzieło Beaty Stankiewicz-Szczerbik pt. ''Syreny'', do którego nawiązuje jedno z przedstawień w projektowanym przez artystkę witrażu ''Zmartwychwstanie''. Ponadto Sławomir Oleszczuk zaprezentował wykonany w skali 1:1 model proponowanego systemu oszklenia ochronnego oraz kilka wersji realizacyjnych witraży ornamentalnych, wykonanych w technologii termoformowania szkła.

 Na wernisaż przybyło około 200 osób, również stałych bywalców i gości Muzeum Architektury. Swoją obecnością wieczór ten uświetnili Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski, Marszałek Województwa Dolnośląskiego Paweł Wróblewski oraz Jego Ekscelencja Ks. Biskup Andrzej Siemieniewski, który reprezentował nieobecnego Ks. Arcybiskupa Metropolitę Wrocławskiego.

Gości powitał dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu dr Jerzy Ilkosz, potem głos zabrał ks. Mirosław Maliński, który przedstawił ideę projektu oraz problemy związane z jego realizacją, a także zachęcał do sponsorowania realizacji poszczególnych witraży (przy czym warto wspomnieć, że kilka z nich znalazło już swoich fundatorów).

Następnie kolejno głos zabrali pan minister Ujazdowski oraz pan marszałek Wróblewski. Obydwaj podkreślali konieczność zwiększania nakładów, zarówno przez administrację rządową jak i samorządy, na rewaloryzację i konserwację zabytków architektury, także sakralnej. Po przemówieniach polityków nadszedł czas na krótkie komentarze merytoryczne.

O aspekcie teologicznym projektu witraża ''Zmartwychwstanie'' mówił ks. bp Siemieniewski, a komentarz dotyczący kwestii artystycznych wygłosił dr Łukasz Krzywka z Uniwersytetu Wrocławskiego. Na zakończenie głos zabrali autorzy projektów - Beata Stankiewicz-Szczerbik i Sławomir Oleszczuk.

 Następnie goście zostali zaproszeni do zwiedzania wystawy oraz... degustacji wina i znakomitych domowych wypieków.

 

Beata Stankiewicz-Szczerbik

dr Łukasz Krzywka

dr Jerzy Ilkosz

ks. bp Andrzej Siemieniewski

ks. Mirosław Maliński

marszałek Paweł Wróblewski

Sławomir Oleszczuk

minister Kazimierz Michał Ujazdowski

Wystawa będzie czynna do 4 czerwca, a wszyscy, którzy pragnęliby wejść w grono fundatorów witraży w kościele św. Macieja, proszeni są o bezpośredni kontakt z ks. Mirosławem Malińskim, rektorem kościoła.

kurator wystawy: Beata Fekecz-Tomaszewska
Zdjęcia: Dorota Podhajska



Projektowanie witraży do kościoła pw. Św. Macieja we Wrocławiu
Proste pytanie, czy nie miałabym ochoty zaprojektować witraży do kościoła pw. Św. Macieja, zawierało w sobie 150 m2 przestrzeni okiennej do wypełnienia, nietypowy rozkład poszczególnych okien, nie zawierało natomiast ani jednej wskazówki co do treści projektów.

Autorem pytania był ksiądz Mirosław Maliński, rektor kościoła. Odpowiedziałam ''tak'', bo wielbię gotyk bezgranicznie a witraże średniowiecza szczególnie są mi bliskie. Zawsze, gdy zamykam oczy widzę kalejdoskop kolorowych szkiełek układających się w rozety.

Od tej pory myślałam tylko o tych oknach. Z chaosu treści i form powoli wyłoniły się tematy i symbole oczywiste, najważniejsze i podstawowe: Duch Święty, Zwiastowanie, Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie i postać Patrona Kościoła. Dojrzał też pomysł na rozwiązania technologiczne.

Całość projektów spina tło, którego gotycka ornamentyka zostanie wykonana nowoczesną metodą stapiania szkła z jednoczesnym użyciem barwników. Będzie się srebrzyć szarością z domieszką sepii i mienić kolorowymi maleńkimi wstawkami barw szkła katedralnego, oddając hołd witrażowniczej sztuce średniowiecza. Postacie natomiast będą budowane witrażem klasycznym, co sprawi, że będą wzmocnione względem tła.

A oto opis projektów:
1. Duch Święty. Symboliczne przedstawienie Ducha Świętego jako strumienia ognia spływającego z góry. Wyobrażenie Ducha Św. wykonane metodą stapiania szkła oraz termicznego utrwalania transparentnych farb szklarskich.

2. Zesłanie Ducha Świętego. Przedstawia moment zesłania Ducha Świętego na Marię i Apostołów. Wyobrażenie Ducha Św wykonane metodą jw. Postacie tradycyjną metodą witrażowniczą. Płomienie nad głowami - z grubego szkła szlifowanego i polerowanego. Przechodzące przez nie południowe światło słoneczne doda blasku ołtarzowi.

3. Zmartwychwstanie. Większa część postaci Chrystusa, przesłonięta całunem światła oraz rysy twarzy budowane są fakturą szkła poddanego wysokiej temperaturze. Ręce i stopy wykonane realistycznie, tradycyjną techniką witrażowniczą. Ruch w górę Chrystusa wstępującego z otchłani przedstawiono za pomocą stopniowania natężenia koloru. Otchłań przedstawiona techniką witrażu klasycznego. W jej obszarze umiejscowione są zaczerpnięte ze średniowiecznych bestiariuszy, zoomorficzne symbole: syreny, feniksa, gryfa, jaszczurki, psa, jednorożca, pająka, robaków, kota, ryb (konika morskiego), jaskółek.

4. Święty Maciej apostoł. Patron Kościoła. Wybrany na miejsce Judasza. Poza opisem powołania nie ma o nim pewnych informacji. Według tradycji głosił Ewangelię w Judei, Etiopii i Kolchidzie. Euzebiusz z Cezarei podaje, że w Jerozolimie poniósł męczeńską śmierć przez ukamienowanie a następnie został ścięty toporem. Klemens Aleksandryjski odnotowuje, że umarł śmiercią naturalną. Jego atrybuty to: księga, topór i kamienie (tu kamienna posadzka). Postać i posadzka w technice witraża klasycznego.

5. Wniebowstąpienie. Światło wstępujące jako symboliczne przedstawienie Wniebowstąpienia. Snop światła wykonany metodą stapiania szkła oraz termicznego utrwalania transparentnych farb szklarskich.

6. Zwiastowanie. Archanioł Gabriel głoszący Marii nowinę niepokalanego poczęcia. Białe pole pomiędzy ich twarzami to szkło przejrzyste. Postacie w witrażu klasycznym. Beata Stankiewicz-Szczerbik