Najnowsze tendencje na rynku klejów poliuretanowych do montażu szyb


Początki montażu szyb samochodowych z użyciem klejów poliuretanowych sięgają lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku w USA. W Europie produkty te pojawiły się później, bo w latach sześćdziesiątych. Początkowo producenci europejscy kupowali kleje w Stanach Zjednoczonych. Z czasem na skutek rosnącego zapotrzebowania, firma Essex Specialty Products utworzyła wraz z szwajcarską Gurit Heberlein spółkę j.v. Gurit Essex. Stała się ona liderem na naszym kontynencie w produkcji systemów montażu szyb samochodowych. To właśnie jej produkty z linii BETASEAL™ zostały jako pierwsze w Europie użyte do montażu szyb w autobusach (SETRA) i samochodach osobowych (Audi 100).

Zarówno Essex Specialty Products, jak i jej córka Gurit Essex zostały włączone w roku 2000 w struktury działu Automotive ich głównego udziałowca – DOW Chemical. Obecnie ponad 50% nowo produkowanych na świecie samochodów ma szyby montowane przy użyciu klejów BETASEAL™ i BETAMATE™.
Potrzeby producentów samochodów osobowych są oczywiście inne niże oczekiwania producentów autobusów czy zakładów naprawczych. Dlatego opracowuje się rodzaje systemów montażu szyb samochodowych w oparciu o specyfikę różnych gałęzi przemysłu motoryzacyjnego. Generalnie wyróżnia się cztery działy wykorzystujące kleje PUR:
• OEM – producenci samochodów osobowych,
• TIER – poddostawcy w tym np. szyb dla motoryzacji,
• BTR – producenci sektora transportowego (autobusy, pojazdy szynowe, ciężarówki, pojazdy rolnicze i specjalne),
• ARG – rynek wtórny.

Problemy wynikające z konieczności stosowania wielu środków na etapie przygotowania oraz konieczność skracania czasu aplikacji wymusiły na producentach klejów PUR opracowanie nowych, przedstawionych poniżej, technologii odpowiadających życzeniom klientów.

Produkty dla rynku pierwotnego
Produkty dla producentów z rynku pierwotnego są przygotowane przede wszystkim pod kątem wykorzystania na linii produkcyjnej, przez roboty przemysłowe. Często są one opracowywane na zlecenie danego producenta i tylko jemu oferowane. Do sprzedaży na rynku pierwotnym dopuszczone są tylko kleje od producentów posiadających odpowiednie certyfikaty. Coraz częściej producenci samochodów współpracują z dostawcami szyb w zakresie przygotowania powierzchni (pimerowanie) i preapikacji kleju. Dzięki zastosowaniu podkładów LOT (ang. long open time) możliwe jest nałożenie primera u producenta szyb. Montaż szyb może być wykonany nawet 12 tygodni po tej operacji. Przykładem może być tutaj podkład BETAPRIME™5026.
Również u producenta szyb może odbywać się preaplikacja warstwy kleju PUR tworząca rodzaj uszczelki (technologia PAAS – ang. PreApplied Adhesive System). Na tak przygotowany produkt zakład montażowy nanosi już tylko warstwę kleju służącą do mocowania szyby. Klejem do takich zastosowań jest np. BETASEAL™HV3PAAS.

Produkty dla sektora transportowego
W sektorze transportowym powszechnie stosuję się tradycyjny system montażu szyb uwzględniający konieczności stosowania aktywatora do szyb oraz primera do metalu i szyby (np. system oparty o klej BETAMATE™7120). Obecne tendencje zmierzają do wyeliminowani tych uciążliwych w aplikacji środków. Są to technologie bez primera do farby/lakieru i bez primera do szkła.
 Pierwsza z tych technologii zakłada użycie tylko primera na szybie. Podkłady najnowszej generacji (np. BETAPRIME™5500) nie wymagają wcześniejszego przygotowania powierzchni szklanej aktywatorem. Typowym klejem P2P (ang. primerless to paint) jest BETAMATE™7197.
Bardzo ciekawą alternatywą dla producentów poszukujących szybkich rozwiązań są kleje aplikowane „na gorąco”, w temp. ok 60-70°C. Dzięki tzw. efektowi QuickFix, pierwszy etap wiązania szyby można osiągnąć po ok. 5 minutach (po tym czasie pojazd może być przesunięty na linii lub odstawiony w celu dokończenia procesu polimeryzacji kleju). Istnieje wiele odmian tych klejów, różniących się siłą początkową wiązania. Typowymi przykładami dla sektora BTR są BETAMATE™7185 dla technologii tradycyjnej i BETAMATE™7188 dla technologii bez primera na farbę.
W roku 2006 firma DOW Automotive wprowadziła na rynek najnowszy produkt, spełniający oczekiwania wielu firm - system montażu szyb UNIWIPE. Jego najistotniejszą cechą jest całkowita eliminacja primerów (zarówno do farby lakieru, jak i do szkła). Jedyną operacją przygotowującą ceramikę na szkle jest użycie aktywatora. Może on być naniesiony w przy użyciu szmatki lub ręcznika papierowego. Dzięki temu w znacznym zakresie został ograniczony czas potrzebny do przygotowania szyby i pojazdu przed montażem oraz wyeliminowano najbardziej uciążliwe dla monterów produkty.
W związku z eliminacją primera z warstwy szklanej powstał problem odpowiedniego zabezpieczenia kleju przed promieniami UV. Jak wiemy zadanie to spełniał do tej pory czarny podkład. W związku z tym zaleca się aby stosując system UNIWIPE używać specjalnych szyb o bardzo małej transmisji UV przez warstwę ceramiki serograficznej. Wymagane parametry to <0,02% przy długości fali 342 nm i <0,1% przy dł. 383 nm
Jednym z najbardziej interesujących rozwiązań dla działu BTR są kleje dwuskładnikowe. Jak wiemy, kleje jednoskładnikowe wykorzystują w procesie utwardzania wilgoć atmosferyczną, a sama reakcja powinna odbywać się w temperaturach powyżej 18°C. Kleje dwuskładnikowe utwardzane są chemicznie, niezależnie od wilgoci atmosferycznej, po zmieszaniu dwóch komponentów. Tylko temperatura ma wpływ na proces wiązania. Efekt pełnego montażu szyby można osiągnąć tu po ok. 2-3 godzinach.

Produkty dla rynku wtórnego
Kolejną gałęzią przemysłu motoryzacyjnego wykorzystującą kleje PUR jest rynek wtórny. Jakie są potrzeby zakładów naprawczych? Jakiego typu produkty powinny być użyte w czasie naprawy, aby przywrócić pierwotny stan pojazdu? Jakie produkty zapewnią zachowanie jakości elementów naprawianego pojazdu?

    

Po pierwsze, na podstawie wyników badań należy stwierdzić, że tylko kleje poliuretanowe są w stanie trwale i z odpowiednią siłą związać szybę z karoserią samochodu. Próby użycia MS polimerów i silikonów są z góry skazane na niepowodzenia (jak do tej pory żaden producent OEM nie zrezygnował ze stosowania klejów PUR).
Jednym z głównych problemów związanych z wymianą szyb w samochodzie jest czas, w którym możemy wydać klientowi bezpieczny samochód. Uproszczenie systemu naprawy szyby przez zastosowanie najnowszej generacji primerów przy zachowaniu jakości rynku pierwotnego kleju PUR dało możliwości wymiany szyby już w czasie ok. 1 godziny. Co więcej, primery takie jak BETAPRIME™5005 nie tylko wiążą klej do szyby i karoserii ale również konserwują ubytki lakieru przed powstaniem korozji. Chemiczne przygotowanie powierzchni szyby i pojazdu przed montażem w zakładzie naprawczym, przy zastosowaniu nowoczesnego systemu naprawy, nie powinno trwać dłużej niż 8-9 min.
Po etapie przygotowania powierzchni przychodzi czas na klej. Aby mieć pewność, że używamy produktu, który spełnia wymogi producentów OEM sprawdzić należy, czy był on wyprodukowany zgodnie z procedurami ISO TS 16494 oraz czy przeszedł pomyślnie testy zderzeniowe. Tutaj najbardziej miarodajny jest certyfikat FMVSS 208/212.
Następnym etapem jest dobór odpowiedniego kleju do naszych potrzeb. Dla samochodów z „niższej półki”, nie wymagających specjalistycznych produktów można użyć kleje tańsze, o nieco wydłużonym czasie wiązania (często w takich pojazdach nie ma lub jest jedna poduszka powietrzna, co nie determinuje nam dłuższych czasów utwardzania kleju). Warto tutaj zwrócić uwagę, czy produkt, który stosujemy może być użyty w temperaturach poniżej 15°C (takie informację znajdują się karcie technicznej produktu). Przykładem kleju taniego, spełniającego wymogi rynku pierwotnego jest BETASEAL™1001.
W przypadku, kiedy mamy naprawiać samochód, w którym występuje duża ilość ubytków w lakierze, należy wybrać klej nieprzewodzący prądu. W karcie technicznej sprawdzić oporność – nie powinna być niższa niż 1010 Ohma. Zastosowanie materiału o niższym parametrze oporności może spowodować, że wzdłuż ścieżki kleju zacznie powstawać korozja galwaniczna wywołana tworzeniem się mikroogniw. Doskonałym rozwiązaniem jest tutaj zastosowanie np. BETASEAL™X1502.
Również ten klej może być zastosowany do wymiany szyb w samochodach luksusowych. Większość z nich ma szybę przednią montowaną na produkcji przy użyciu kleju o wysokim module Younga. Zwiększa to sztywność konstrukcji pojazdu oraz stabilizuje podczas jazdy. Dużym błędem jest montaż szyby w takim pojeździe na klej ze standardowym modułem (np. BS 1001). Inna cechą samochodów z „górnej półki” jest antena montowana w tylnej szybie. Dzięki wysokiej oporności klej Beatseal™X1502 ogranicza zakłócenia w odbiorze fal radiowych przez taką instalacje.
 Podobnie jak w sektorze BTR, w roku 2006 DOW Automotive wprowadził na rynek wtórny najnowocześniejsze rozwiązanie w dziedzinie wklejania szyb. Jest to system oparty na kleju BETASEAL™1527. Jest to pierwszy klej w technologii RINA (ang. Reinforced Isotropic Network Architecture). Technologia ta pozwala na montaż szyby w niskich temperaturach (do 10°C) w czasie potrzebnym na montaż z użyciem tradycyjnego kleju PUR. Klej ten łączy w sobie wszystkie najistotniejsze dla napraw parametry: niska przewodności prądu, wysoki moduł Younga, łatwa aplikacja (opakowanie z szerokim otworem, ułatwiające wyciskanie kleju), szybki czas wiązania, najwyższa jakość produktu. Jest to najbardziej zaawansowany system wymiany szyb na rynku.

Obecne tendencje na rynku klejów poliuretanowych do wklejania szyb w pojazdach wykazują konieczność ograniczania liczby środków użytych na etapie przygotowawczym. Eliminacja takich produktów jak primery spowoduje znaczne ograniczenie kosztów montażu szyb oraz znacznie polepszy warunki pracy. Będzie to miało bardzo duże znaczenie dla sektora BTR. Na rynku wtórnym użycie primerów lub innych środków konserwujących będzie jak wydaje się wydaje jeszcze długo konieczne.

Maciej Nawrot
BODO MÖLLER CHEMIE POLSKA

patrz też:

- Najnowsze trendy w przemyśle laminowanego szkła motoryzacyjnego , Michel Van Russel, Świat Szkła 3/2010 

- Szyby w nowoczesnych samochodach , Wiesław Wielgołaski, Świat Szkła - Szyby samochodowe II

- Przyciemnianie szyb samochodowych a homologacja , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła - Szyby samochodowe II

- Najnowsze tendencje na rynku klejów poliuretanowych do montażu szyb , Maciej Nawrot, Świat Szkła - Szyby samochodowe II

- Wymagania jakościowe dla szyb samochodowych według normy amerykańskiej ANSI Z26.1 oraz norm w koncernach europejskich  , Tadeusz Tarczoń, Świat Szkła - Szyby samochodowe II 

- Bezpieczeństwo w aucie , Świat Szkła - Szyby samochodowe II

- Badania eksperymentalne różnych materiałów stosowanych w szkle laminowanym w charakterze przekładek , Bernhard Weller, Jan Wünsch, Kristina Härth, Świat Szkła - Szyby samochodowe II

 

więcej informacji: Świat Szła - Numer specjalny: Szyby samochodowe II

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.