Podstawowym narzędziem tworzącym jednolity rynek europejski są postanowienia traktatowe o swobodnym przepływie towarów. W przypadku wyrobów, których obrót i stosowanie podlega przepisom Państw Członkowskich, ze względów na znaczenie dla bezpieczeństwa, stosowane są dyrektywy harmonizacyjne. Celem tych dyrektyw jest zbliżenie przepisów prawnych Państw Członkowskich, tak aby nie stanowiły one barier w swobodnym przepływie określonych grup wyrobów.

W obszarze wyrobów budowlanych aktem harmonizacyjnym jest dyrektywa 89/106/EWG, funkcjonująca obecnie w polskich przepisach prawnych w zakresie określonym w ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. nr 92 z 2004 r., poz. 881, wraz z późniejszymi zmianami). Dyrektywa 89/106/EWG bezpośrednio nie odnosi się do wymaganych właściwości techniczno-użytkowych wyrobów budowlanych, ale określa wymagania podstawowe, jakie powinny spełniać obiekty budowlane, i stanowi, że wyroby budowlane mogą być wprowadzane na rynek tylko wówczas, gdy mają takie właściwości, że obiekty, w które będą wbudowane, mogą spełnić wymagania podstawowe.

Zgodnie z dyrektywą 89/106/EWG, zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi wyrobów budowlanych, określającymi ich wymagane właściwości techniczno-użytkowe w odniesieniu do wymagań podstawowych, są europejskie normy zharmonizowane i europejskie aprobaty techniczne. Są one też dokumentami odniesienia do oceny zgodności wyrobów nimi objętych i podstawą do wprowadzania wyrobów budowlanych z oznakowaniem CE na wspólny rynek europejski.

Obecnie dla wyrobów budowlanych ustanowionych jest ponad 400 europejskich norm zharmonizowanych i udzielonych ponad 2000 europejskich aprobat technicznych. A więc wolumen wyrobów budowlanych, które mają swobodny dostęp do całego rynku europejskiego, jest już znaczący.

Nie wszyscy producenci są jednak zainteresowani całym rynkiem europejskim, bo, na przykład, ich produkcja znajduje zbyt na rynku krajowym, ewentualnie w krajach sąsiednich. Producenci ci mogą wprowadzać do obrotu produkowane przez nich wyroby budowlane na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących w poszczególnych krajach.

W Polsce przepisy te określa ustawa o wyrobach budowlanych, pozwalająca na wprowadzanie do obrotu wyrobów ze znakiem budowlanym „B”, po dokonaniu oceny ich zgodności z polskimi normami przedmiotowymi lub krajowymi aprobatami technicznymi.

Ustawie o wyrobach budowlanych podlegają tylko wyroby objęte mandatami Komisji Europejskiej na opracowanie norm zharmonizowanych lub wytycznych do europejskich aprobat technicznych. Jeżeli wyrób nie jest objęty tymi mandatami, to dla niego nie może być udzielona krajowa aprobata techniczna. Mandaty Komisji Europejskiej nie obejmują jednak wielu rodzajów wyrobów budowlanych, które mają zasadniczy wpływ na spełnienie wymagań podstawowych.

W tych przypadkach przydatność wyrobów budowlanych do stosowania i w efekcie możliwość wprowadzania ich do obrotu, może być potwierdzona tylko europejską aprobatą techniczną albo trzeba uznać, że wyroby te (ze względów formalnych i tylko w Polsce) nie są wyrobami budowlanymi.

Harmonizacja rynku europejskiego spełniła na tyle swoją rolę, że obrót wyrobami, które obejmuje, napotyka na tym rynku mniej barier, niż wyrobami, które nie są nią objęte. Aby uściślić odpowiedzialność stron stosujących postanowienia traktatowe w zakresie swobodnego przepływu towarów nie objętych harmonizacją, Parlament Europejski i Rada (WE) wydały rozporządzenie nr 764/2008, z dnia 9 lipca 2008 r., ustanawiające procedury dotyczące stosowania niektórych krajowych przepisów technicznych do produktów wprowadzonych legalnie do obrotu w innym państwie członkowskim.

Zgodnie z pkt. 35 preambuły do tego rozporządzenia, ma ono zastosowanie wyłącznie do produktów lub szczególnych cech produktów, które nie podlegają wspólnotowym środkom harmonizującym mającym na celu usunięcie przeszkód w handlu między państwami członkowskimi wynikających z istnienia różnych krajowych przepisów technicznych. Oznacza to, że nie ma ono bezpośredniego zastosowania do wyrobów budowlanych podlegających dyrektywie 89/106/EWG.


W wielu przypadkach można mieć jednak uzasadnione wątpliwości, czy określony wyrób podlega „wspólnotowym środkom harmonizującym”, czy też nie. Dlatego niezwykle istotnym jest, że (Art. 12, ust. 4 rozporządzenia): Komisja sporządza, publikuje i regularnie aktualizuje otwarty wykaz produktów, które nie podlegają wspólnotowym środkom harmonizującym. Komisja udostępnia ten wykaz na stronie internetowej. Adres tej strony to: www.ec.europa.eu/enterprise/a12/index.cfm?fuseaction=a12.menuproducts

Dyrektywa 89/106/EWG przewidywała, że (Art. 4, ust. 5): Komisja, ..., sporządzi oraz będzie prowadzić i aktualizować okresowo wykaz wyrobów, które mają niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, i dla których deklaracja zgodności z „uznanymi regułami sztuki budowlanej”, wystawiona przez producenta, będzie upoważniać do wprowadzenia tych wyrobów na rynek. Ustalenie to zostało przeniesione do ustawy o wyrobach budowlanych (art. 5, ust. 1, pkt. 2), jednak wykaz ten nie został i już nie będzie sporządzony. Obecnie rozporządzenie nr 764/2008 stwarza możliwość uznania określonych rodzajów wyrobów budowlanych, nie mających wpływu na spełnienie wymagań podstawowych, za nie podlegające harmonizacji i umieszczenia ich w wykazie wyrobów podlegających temu rozporządzeniu.

W związku z rozporządzeniem nr 764/2008 dokonana została nowelizacja ustawy o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 114 z 2010 r., poz. 760), na mocy której, wyrób budowlany, nieobjęty zakresem przedmiotowym norm zharmonizowanych lub wytycznych do europejskich aprobat technicznych, nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, jeżeli został wprowadzony legalnie do obrotu w innym Państwie Członkowskim UE, jednak z zastrzeżeniem, że jego właściwości użytkowe umożliwiają spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty budowlane zaprojektowane i budowane w sposób określony w odrębnych przepisach, w tym przepisach techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej.

Można mieć różną ocenę zasadności i celowości takiego rozszerzenia art. 5 ustawy o wyrobach budowlanych – przecież dotyczy ona wyrobów objętych harmonizacją, dla których mogą być udzielane europejskie aprobaty techniczne – ale prawo jest prawem i na pewno ta nowa regulacja, pomimo jej uwarunkowań, będzie wykorzystywana.

Trzeba jednak zawsze rozważyć, czy wyrób rzeczywiście jest legalnie wprowadzony do obrotu przynajmniej w jednym Państwie Członkowskim, co często może być nie takie oczywiste (może wystarcza, że jest taki kraj, w którym dla tego wyrobu nie stawia się żadnych wymagań), oraz czy jego zastosowanie jest zgodne z polskimi przepisami techniczno-budowlanymi.

W Polsce obowiązuje obecnie kilkanaście rozporządzeń dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane, z których  najszerszy obszar działania ma rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75/2002, poz. 690, z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie to nie tylko określa wymagane właściwości użytkowe wyrobów budowlanych, w odniesieniu do wymagań podstawowych, ale ustala też normy, których wymagania muszą spełniać budynki i wyroby w nie wbudowane.

Jeżeli wyrób budowlany nie spełnia wymagań tych norm, to niezależnie od tego, że w jakimś kraju europejskim został legalnie wprowadzony do obrotu, w Polsce nie może być stosowany.

W celu ułatwienia wdrażania, a następnie funkcjonowania rozporządzenia nr 764/2008, wymaga ono aby zostały utworzone w każdym Państwie Członkowskim punkty kontaktowe ds. produktów.

W Polsce taki punkt powstał przy Departamencie Spraw Europejskich Ministerstwa Gospodarki, z którym kontakt można nawiązać przez: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. oraz www.pcp.mg.gov.pl

Punkty kontaktowe ds. produktów obowiązane są dostarczać podmiotom gospodarczym wszelkich niezbędnych informacji dotyczących przepisów technicznych mających zastosowanie do konkretnego rodzaju produktu oraz informacji o tym czy produkt ten, na mocy prawa krajowego, podlega wymogowi uzyskania jakichś zezwoleń lub innych dokumentów.

Od 1 lipca 2013 r. będzie obowiązywać rozporządzenie nr 305/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady UE ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG. Niektóre przepisy tego rozporządzenia weszły już w życie 24 kwietnia 2011 r. Wśród nich także Załącznik IV określający grupy wyrobów, które temu rozporządzeniu podlegają, a więc wyrobów budowlanych już obecnie objętych harmonizacją.

Zharmonizowane specyfikacje techniczne (zharmonizowane normy europejskie i europejskie aprobaty techniczne) określają klasy i poziomy właściwości techniczno-użytkowych wyrobów budowlanych,  ale nie określają zasad i warunków ich stosowania w określonych obiektach, które są przedmiotem odrębnych przepisów krajowych. Dlatego w większości krajów europejskich wydawane są dokumenty aplikacyjne uzupełniające specyfikacje techniczne. Od kilku lat Instytut Techniki Budowlanej wydaje też takie dokumenty pod nazwą Rekomendacje Techniczne ITB.

mgr inż. Zbigniew Gałkowski
Instytut Techniki Budowlanej

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

więcej informacj: Świat Szkła 9/2011

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.