Przeszklone ściany działowe wykonywane są najczęściej jako konstrukcje szkieletowe, w których przestrzenie pomiędzy drewnianymi lub metalowymi profilami wypełniane są matowymi lub przezroczystymi przeszkleniami.
Profile, z których wykonane są ściany działowe, najczęściej posiadają symetryczny przekrój. Metalowe składają się z kształtowników połączonych przekładką termiczną, a drewniane wykonane są z litego lub klejonego drewna.
Coraz częściej spotykanym na rynku rozwiązaniem są bezszprosowe ściany działowe, w których profile występują tylko po obwodzie ściany, słupy zastąpione są specjalnym silikonem ognioodpornym, czasem uzupełnionym uszczelką pęczniejącą, a rygle w większości przypadków w ogóle nie występują. I
stnieją również rozwiązania, w których przeszklenie mocowane jest bezpośrednio do konstrukcji mocującej, a mocowanie zabezpieczane jest przed działaniem ognia i wysokiej temperatury poprzez paski płyt, np. gipsowo-kartonowych, silikatowo-cementowych lub krzemianowo-wapniowych.
Kryteria skuteczności działania
Podczas badania odporności ogniowej elementów próbnych przeszklonych ścian działowych weryfikacji podlegać mogą takie kryteria skuteczności działania, jak szczelność ogniowa, izolacyjność ogniowa, promieniowanie oraz odporność na oddziaływanie mechaniczne.
W tym miejscu zauważyć należy jednak, że ostatnie z wymienionych kryteriów z uwagi na specyfikę jego sprawdzenia (uderzenie w element próbny workiem wypełnionym śrutem ołowianym o masie 200 kg) w przypadku ścian zawierających w swej budowie przeszklenia jest bardzo trudne do osiągnięcia. Niemniej jednak norma klasyfikacyjna oraz badawcza dopuszczają możliwość sprawdzenia tego kryterium, dlatego też zostanie ono także omówione w niniejszym rozdziale.
Pierwsze z wymienionych kryteriów, czyli szczelność ogniowa, jest zdolnością przeszklonej ściany działowej, pełniącej funkcję oddzielającą, do wytrzymania oddziaływania ognia tylko z jednej strony bez przeniesienia go na stronę nienagrzewaną wskutek przeniknięcia gorących gazów lub płomieni.
W trakcie badania szczelność ogniowa weryfikowana jest przy użyciu, tamponu bawełnianego, szczelinomierzy lub wizualnie i uznaje się, że została utracona, w przypadku gdy:
- tampon bawełniany ulegnie zapaleniu w czasie 30 s od momentu przyłożenia go do elementu próbnego,
- w wyniku działania ognia powstanie szczelina przekraczająca dopuszczalne wymiary (25 mm punktowo lub 6 mm na długości 150 mm),
- na nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego pojawi się ogień ciągły trwający dłużej niż 10 s.
Na rys. 18 przedstawiono elementy próbne przeszklonych ścian działowych, które utraciły szczelność ogniową.
Rys. 18. Moment utraty szczelności ogniowej przez przeszklone ściany działowe: a) ściana słupowo-ryglowa z profili aluminiowych z wkładami izolacyjnymi z płyt g-k; b) ściana słupowo-ryglowa z profili aluminiowych z drewnianymi wkładami izolacyjnymi; c) ściana słupowo-ryglowa z profili stalowych wypełnionych zaprawą mineralną; d) ściana bezszprosowa z umieszczonymi po obwodzie profilami aluminiowymi wypełnionymi specjalnymi wkładami chłodzącymi; e) ściana bezszprosowa z umieszczonymi po obwodzie profilami stalowymi wypełnionymi zaprawą; f ) ściana słupowo-ryglowa z profili aluminiowych z wkładami izolacyjnymi ze specjalnej płyty chłodzącej [82, 117]
Rys. 19 a÷h) Przykładowe wykresy przyrostów temperatury na nienagrzewanej powierzchni profili przeszklonych ścian działowych; a) profile drewniane w przypadku klasy EI 30, b) profile drewniane w przypadku klasy EI 60, c) profile aluminiowe w przypadku klasy EI 30, d) profile aluminiowe w przypadku klasy EI 60, e) profile stalowe w przypadku klasy EI 30, f ) profile stalowe w przypadku klasy EI 60, g) profile aluminiowe w przypadku klasy EI 120, h) profile stalowe w przypadku klasy EI 120
Tampon bawełniany, którego użycie widoczne jest na rysunku 18a, przykładany jest do powierzchni elementu próbnego do momentu zapalenia, przy czym nie może być do niej przyłożony na dłużej niż 30 s. Kiedy nastąpi zapłon tampon należy usunąć, a badanie prowadzić dalej do momentu, aż przekroczeniu ulegną pozostałe kryteria szczelności ogniowej. Okazać się może bowiem, że zapalenie tamponu było wynikiem utraty izolacyjności ogniowej przez element próbny. W takim przypadku kryterium to nie może być brane pod uwagę przy ustalaniu szczelności ogniowej badanego elementu.
Przez zapłon tamponu bawełnianego rozumiane jest nie tylko palenie się płomieniem, lecz również żarzenie się tamponu. Za oznakę zbliżającej się utraty szczelności ogniowej uznać można czernienie i zwęglenie się tamponu, przy czym dla potwierdzenia przekroczenia kryterium konieczne jest zastosowanie nowego tamponu. Zwęglenia, które nie niesie za sobą pojawienia się płomienia czy też żarzenia, nie należy brać pod uwagę przy ustalaniu kryterium szczelności ogniowej.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że nie jest dozwolone poruszanie tamponem czy też dmuchanie na niego po odjęciu od nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego, ponieważ mogłoby to spowodować jego zapłon w momencie, gdy nie powinno to nastąpić. W trakcie używania tamponu bawełnianego należy pamiętać także o zachowaniu odstępu przynajmniej 1 cm pomiędzy obwodem tamponu i jakąkolwiek częścią elementu próbnego oraz przynajmniej 3 cm pomiędzy powierzchnią tamponu, a nienagrzewaną powierzchnią elementu próbnego. Odpowiednio wykonany „koszyk”, w którym umieszczany jest tampon bawełniany, powinien umożliwić zachowanie tych odległości.
W przypadku zastosowania szczelinomierzy wielkość otworu w powierzchni przeszklonej ściany działowej należy weryfikować w odstępach czasu określonych przez widoczne tempo niszczenia próbki. Pamiętać tutaj należy przede wszystkim o tym, aby podczas pomiaru nie używać nadmiernej siły, ponieważ może to skutkować uszkodzeniem badanej próbki. Po kolei należy użyć dwóch szczelinomierzy: w celu określenia czy szczelinomierz 6 mm może przejść przez przeszkloną ścianę działową w taki sposób, że wchodzi w przestrzeń pieca i czy można go przesunąć na długości 15 cm wzdłuż szczeliny lub czy szczelinomierz 25 mm może przeniknąć przez próbkę punktowo w taki sposób, że wchodzi w przestrzeń pieca.
Izolacyjność ogniowa jest zdolnością przeszklonej ściany działowej, będącej oddzielającym elementem budowlanej konstrukcji, poddanym oddziaływaniu ognia i wysokiej temperatury z jednej strony, do ograniczenia przyrostu temperatury na jej nienagrzewanej powierzchni powyżej określonego poziomu. Izolacyjność ogniowa sprawdzana jest za pomocą opisanych wcześniej termoelementów powierzchniowych zamocowanych do próbki za pomocą kleju odpornego na temperaturę lub (w przypadku drewnianych elementów) stalowych zszywek.
Termopary rozmieszczone są w ściśle określonych miejscach, opisanych we wcześniejszej części niniejszego artykułu („Świat Szkła” 11/2020, rys. 11). Oprócz termoelementów zaprezentowanych na przywołanym rysunku pomiar może być prowadzony również w każdym innym miejscu, w którym podejrzewane jest przekroczenie kryterium izolacyjności ogniowej. Weryfikacja ta może być przeprowadzana przy użyciu termoelementów zamontowanych w innych niż podane na rys. 11 miejscach przed badaniem lub w trakcie badania przy użyciu termoelementu ruchomego.
W przypadku przeszklonych ścian działowych przyrost temperatury średniej ograniczony jest do 140°C, natomiast przyrost temperatury maksymalnej w danym punkcie do 180°C. Temperatura średnia sprawdzana jest na przeszkleniach oraz panelach nieprzeziernych, jeżeli takowe występują, a temperatura maksymalna sprawdzana jest głównie na profilach, ale również w odległościb150 mm od krawędzi swobodnej oraz w określonych miejscach przeszkleń i paneli nieprzeziernych o największej powierzchni i największych wymiarach liniowych. Temperatura maksymalna mierzona jest w celu określenie poziomu izolacyjności danej przeszklo nej ściany działowej w miejscach gdzie spodziewane jest wystąpienie wyższej temperatury.
Rys. 20 a÷f ) Przykładowe wykresy przyrostów temperatury na nienagrzewanej powierzchni przeszkleń pojedynczych; a) szyba z grubą warstwą żelu w przypadku klasy EI 30, b) szyba wielowarstwowa w przypadku klasy EI 30, c) szyba z grubą warstwą żelu w przypadku klasy EI 60, d) szyba wielowarstwowa w przypadku klasy EI 60, e) szyba z grubą warstwą żelu w przypadku klasy EI 120, f ) szyba wielowarstwowa w przypadku klasy EI 120
Rys. 21 a÷d) Przykładowe wykresy przyrostów temperatury na nienagrzewanej powierzchni przeszkleń zespolonych; a) szyba z pojedynczym zespoleniem (jednokomorowa) w przypadku klasy EI 30, przy oddziaływaniu ognia od strony zespolenia, b) szyba z pojedynczym zespoleniem (jednokomorowa) w przypadku klasy EI 60, przy oddziaływaniu ognia od strony zespolenia, c) szyba z pojedynczym zespoleniem (jednokomorowa) w przypadku klasy EI 30, przy oddziaływaniu ognia od strony szyby ogniowej, d) szyba z pojedynczym zespoleniem (jednokomorowa) w przypadku klasy EI 60, przy oddziaływaniu ognia od strony szyby ogniowej
Ważne jest jednak to, że mniejsze gorące miejsca, takie jak klamry, wkręty czy gwoździe należy pominąć. Dlatego też termoelementy powinny być zamocowane zgodnie z przedstawionymi we wcześniejszej części artykułu zasadami. Gdy termoelement umieszczany jest w pobliżu nieciągłości, które stanowić mogą np. miejsca połączenia przeszkleń w ściance bezszprosowej [73, 85], środek miedzianego krążka termoelementu nie może znajdować się bliżej niż 20 mm od tej nieciągłości.
W przypadku pomiaru temperatury średniej celem jest ustalenie ogólnego poziomu izolacyjności ogniowej danej przeszklonej ściany działowej, przy pominięciu poszczególnych gorących miejsc. Najczęściej średni przyrost temperatury na nienagrzewanej powierzchni próbki oparty jest na pomiarach uzyskanych z powierzchniowych termopar umieszczonych w środku lub w pobliżu środka elementu próbnego lub jego wydzielonego fragmentu (w przypadku przeszklonych ścian działowych będą to szyby lub panele nieprzezierne), a także na środku lub blisko środka każdej ćwiartki takiego fragmentu (szczegółowy sposób rozmieszczania termoelementów w badaniach przeszklonych ścian działowych opisany został we wcześniejszej części artykułu).
W przypadku elementów o nieregularnej grubości, takich jak chociażby konstrukcje żebrowane lub faliste, liczbę oraz umiejscowienie termopar można zwiększać, tak aby uzyskać wartości średniej temperatury w miejscach o minimalnej i maksymalnej grubości. Istotnym jest także to, że termopary służące do pomiaru średniej temperatury nie mogą znajdować się bliżej niż 50 mm od przewidywanych gorących miejsc. Przykładami takich miejsc mogą być sworznie, złącza, łączniki przelotowe, połączenia, wkręty, jak również te miejsca, w których termoelementy mogą być wystawione na bezpośrednie działanie wydostających się z pieca gorących gazów, przenikających przez próbkę.
Na rys. 19-21 przedstawiono przykładowe wykresy temperatur na profilach przeszklonych ścian działowych oraz różnych rodzajach przeszkleń. Kolejnym z kryteriów odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, które może zostać zweryfikowane podczas badania, jest promieniowanie. Nazywana jest nim zdolność danego elementu próbnego przeszklonej ściany działowej do wytrzymania oddziaływania ognia tylko z jednej strony tak, aby ograniczyć prawdopodobieństwo przeniesienia go do sąsiadujących materiałów w wyniku znaczącego wypromieniowania ciepła albo poprzez element, albo z jego powierzchni nienagrzewanej.
Promieniowanie weryfikowane jest na podstawie czasu, w którym jego maksymalna wartość, mierzona zgodnie z normą EN 1363-2 [120], nie przekracza 15 kW/m2. Istotny jest także fakt, że zgodnie z normą EN 13501-2 [121] element, który spełnia kryteria izolacyjności ogniowej przez dany czas, spełnia także kryterium promieniowania przez ten sam okres.
Rys. 22. Wykres promieniowania dla elementu próbnego: a) przeszklonej ściany działowej z szybami ze specjalnym żelem ogniochronnym; b) przeszklonej ściany osłonowej z szybami nieizolacyjnymi (bez specjalnego żelu); W1, W2, W3 – pomiary promieniowania w odległości 1 m od charakterystycznych punktów pomiarowych usytuowanych na elemencie próbnym [66, 117]
Rys. 23. Element uderzający wraz ze schematem sposobu uderzenia [78]
Na rys. 22a zaprezentowano wykresy promieniowania zmierzonego w różnych miejscach ściany działowej przeszklonej szybami, które przewidziane były do zastosowania w przegrodach posiadających klasę izolacyjności ogniowej. Jak widać, promieniowanie w takim przypadku jest niewielkie, rzadko kiedy przekracza ono w badaniach 2 kW/m2, co potwierdza słuszność założeń przedstawionych w normie klasyfikacyjnej [121].
Na rys. 22b zaprezentowano wykresy promieniowania w przypadku przeszklonych ścian działowych, które nie były przewidziane do pełnienia, w przypadku wystąpienia pożaru, funkcji izolującej. Jak można zauważyć, wartość promieniowania przez przegrody tego typu jest zdecydowanie wyższa niż w przypadku elementów wyposażonych w przeszklenia ze specjalnym żelem umożliwiającym zwiększoną izolacyjność.
Kryterium promieniowania ciężko spotkać w wymaganiach polskiego prawa budowlanego, jednakże aspekty z nim związane oraz jego wpływ na ludzki organizm są szeroko omówione w polskiej oraz zagranicznej literaturze [m. in. 122–125].
Ostatnie z omawianych kryteriów to odporność na oddziaływanie mechaniczne. Jest ono zdolnością elementu próbnego do opierania się uderzeniu, odpowiadającemu przypadkowi, w którym zniszczenie w skutek pożaru konstrukcji innego elementu składowego oddziałuje na dany element. Próbka jest uderzana z góry ustaloną siłą zaraz po wymaganym czasie klasyfikacyjnym E lub EI. Aby uzyskać dodatkową klasyfikację związaną z odpornością na oddziaływanie mechaniczne, przeszklona ściana działowa musi wytrzymać uderzenie, bez wywierania wpływu na skuteczność działania w zakresie E i/lub I.
Odporność na oddziaływanie mechaniczne weryfikowana jest poprzez uderzenie w próbkę tzw. elementem uderzającym, którym jest eliptyczny worek wypełnionym ołowianym śrutem. Element uderzający podwieszony jest do kabla stalowego, który przymocowany jest do stałego punktu na stanowisku badawczym w taki sposób, aby w stanie spoczynku tylko dotykał próbki w zaplanowanym punkcie uderzenia.
Jak wspomniano wcześniej, kryterium weryfikowane jest po osiągnięciu danego czasu klasyfikacyjnego. Jeżeli po trzykrotnym uderzeniu opisanym wcześniej elementem badana przegroda nie utraci szczelności oraz izolacyjności ogniowej dopuszczalne będzie sklasyfikowanie jej jako EI-M. Schemat sposobu uderzenia wraz z elementem uderzającym zaprezentowano na rys. 23.
Przebieg badania oraz zachowanie się przeszklonych ścian działowych w badaniach odporności ogniowej
Przed rozpoczęciem badania próbka przeszklonej ściany działowej wraz z konstrukcją mocująca i ramą badawczą przystawiana jest do komory pieca. Termoelementy piecowe instalowane są w taki sposób, aby znajdowały się w odpowiedniej odległości od nagrzewanej powierzchni elementu próbnego.
Jeśli element próbny poddany ma być ocenie zgodności z kryterium izolacyjności ogniowej, to do jego nienagrzewanej powierzchni przyklejane są termopary powierzchniowe, mające na celu pomiar temperatury średniej i maksymalnej.
Jeżeli podczas badania sprawdzane ma być dodatkowo także kryterium promieniowania, należy przed geometrycznym środkiem elementu próbnego, w odległości 1 m od jego powierzchni nienagrzewanej umieścić radiometr.
Rys. 24. Zachowanie w warunkach pożaru szyby: a) monolitycznej; b) warstwowej – I) przed pożarem, II) po 10 minutach nagrzewania, II) po 30 minutach nagrzewania [68]
Rys. 25. Widok nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego przeszklonej ściany działowej w trakcie badania w zakresie odporności ogniowej: a) duża deformacja elementu próbnego; b ÷ d) utrata szczelności ogniowej spowodowane nadmierną deformacją [83]
(...)
(...)
Bartłomiej Sędłak
Instytut Techniki Budowlanej
Artykuł powstał na podstawie wystąpienia Autora na Konferencji Technicznej
„Nowoczesne przegrody przeszklone kluczem do komfortowego budynku”, 24.06.2020 r.
Bibliografia
(zamieszczone żródła odnoszą się do wszystkich części artykułu):
[1] M. Kosiorek, Z. Laskowska: Bezpieczeństwo pożarowe – część XV. Ogniochronne przegrody przeszklone, „Mater. Bud.”, vol. 1, pp. 117–119, 2007.
[2] P. Sulik, B. Sędłak: Ochrona przeciwpożarowa w przegrodach wewnętrznych, „Izolacje”, vol. 20, no. 9, pp. 30–34, 2015.
[3] A. Borowy: Badania odporności ogniowej wewnętzrnych przegród budowlanych oraz stolarki otworowej, „Inżynier Budownictwa”, vol. 11, pp. 64–68, 2013.
[4] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Bezpieczeństwo pożarowe ścian zewnętrznych
(Cz. 1) Elewacje szklane, wymagania, badania, przykłady, „Ochr. Przeciwpożarowa”, vol. 50, no. 4/14, pp. 10–16, 2014.
[5] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Bezpieczeństwo pożarowe ścian zewnętrznych
(Cz. 2) Mocowanie okładzin elewacyjnych, „Ochr. Przeciwpożarowa”, vol. 51, no. 1/15, pp. 9–12, 2015.
[6] J. Kinowski, P. Sulik: Bezpieczeństwo użytkowania elewacji, „Mater. Bud.”, vol. 9, pp. 38–39, 2014.
[7] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa pionowych przegród przeszklonych. Część 2, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 9, pp. 31-32, 34-35, 2015.
[8] J. Kinowski, P. Sulik, B. Sędłak: Badania i klasyfikacja systemów pionowych przegród przeszklonych o określonej klasie odporności ogniowej, „BiTP”, vol. 42, no. 2, pp. 135–140, 2016, doi: 10.12845/bitp.42.2.2016.14.
[9] B. Sędłak: Wymagania z zakresu nienośnych przegród przeciwpożarowych - przeszklone ściany osłonowe i działowe, drzwi i bramy. W: Budynek wielofunkcyjny z częścią usługowo-handlową i garażem podziemnym - w aspekcie projektowania, wykonawstwa i odbioru przez PSP: Materiały pomocnicze do wykładów. G. Grzymkowska-Gałka Archmedia, Warszawa 2016, pp. 43–62.
[10] B. Sędłak, P. Sulik, J. Kinowski: Wymagania i rozwiązania techniczne systemów pionowych przegród przeszklonych o określonej klasie odporności ogniowej, „BiTP” vol. 42, no. 2, pp. 167–171, 2016, doi: 10.12845/bitp.42.2.2016.18.
[11] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa pionowych przegród przeszklonych. Część 1, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 7–8, pp. 37-38, 40, 42-43, 2015.
[12] B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa pionowych elementów przeszklonych, „Szkło i Ceram.”, vol. 66, no. 5, pp. 8–10, 2015.
[13] P. Roszkowski, B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej dachów przeszklonych, „Świat Szkła”, vol. 16, no. 6, pp. 50–52, 2011.
[14] P. Roszkowski, B. Sędłak: Badania odporności ogniowej poziomych elementów przeszklonych, „Świat Szkła”, vol. 19, no. 12, pp. 46–51, 2014.
[15] O. Korycki, K. Kuczyński: Zasady wprowadzania do obrotu stolarki budowlanej w świetle PN-EN 14351-1:2006, „Mater. Bud.”, vol. 8, pp. 94–96, 2007.
[16] M. Jakimowicz: Okna i drzwi balkonowe w świetle obowiązującego prawa, „Świat Szkła”, vol. 7–8, pp. 61–65, 2010.
[17] B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej drzwi przeszklonych. Cz. 2, „Świat Szkła”, vol. 17, no. 4, pp. 55-58,60, 2012.
[18] B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej drzwi przeszklonych. Cz. 1., „Świat Szkła”, vol. 17, no. 3, pp. 50-52,60, 2012.
[19] B. Sędłak: Przeszklone drzwi dymoszczelne – badania oraz klasyfikacja w zakresie dymoszczelności, „Świat Szkła”, vol. 18, no. 4, pp. 35–38, 2013.
[20] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Fire Resistance of timber doors - Part II: Technical solutions and test results, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.”, vol. 86, pp. 129–132, 2014.
[21] A. Borowy: Fire Resistance Testing of Glazed Building Elements. W: Pozarni Ochrana 2014, 2014, pp. 15–17.
[22] P. Sulik, B. Sędłak, D. Izydorczyk: Odporność ogniowa i dymoszczelność drzwi przeciwpożarowych na wyjściach awaryjnych z tuneli – badania i klasyfikacja, „Logistyka”, no. 6, pp. 10104–10113, 2014.
[23] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Fire Resistance of timber doors - Part I: Test procedure and classification, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.”, vol. 86, pp. 125–128, 2014.
[24] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych, „Mater. Bud.”, no. 11, pp. 62–64, 2014.
[25] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa drzwi z dużymi przeszkleniami, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 3, pp. 38–42, 2015.
[26] P. Sulik, D. Izydorczyk, B. Sędłak: Elementy decydujące o awariach wybranych oddzieleń przeciwpożarowych. W: XXVII Konferencja Naukowo-Techniczna Awarie Budowlane, 20-23.05, Szczecin – Międzyzdroje, 2015, pp. 771–778.
[27] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa i dymoszczelność drzwi
zgodnie z PN-EN 16034, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 11, pp. 67–69, Nov. 2015, doi: 10.15199/33.2015.11.20.
[28] D. Izydorczyk, P. Sulik: Odporność ogniowa drzwi stalowych, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 7, pp. 33–36, Jul. 2015, doi: 10.15199/33.2015.07.07.
[29] P. Sulik, B. Sędłak: Wybrane zagadnienia związane z drzwiami przeciwpożarowymi, „Inżynier Budownictwa”, no. 11, pp. 90–97, 2015.
[30] A. Schmidt: Projekt normy wyrobu dla drzwi wewnętrznych: prEN 14351-2 –stan prac, „Świat Szkła” 5/2015.
[31] P. Sulik, B. Sędłak: Prawidłowy odbiór przeszklonych drzwi przeciwpożarowych, „Świat Szkła”, vol. 20, no. 2/2015, pp. 46-49, 56.
[32] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Izolacyjność ogniowa drzwi przeciwpożarowych, „Izolacje”, vol. 21, no. 1, pp. 52–63, 2016.
[33] B. Sędłak, A. Frączek, P. Sulik: Wpływ zastosowanego rozwiązania progowego na dymoszczelność drzwi przeciwpożarowych, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 7, pp. 26–29, Jul. 2016, doi: 10.15199/33.2016.07.07.
[34] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Thermal insulation of single leaf fire doors, Test results comparison in standard temperature-time fire scenario for different types of doorsets, „Appl. Struct. Fire Eng.”, Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.077.
[35] P. Sulik, D. Izydorczyk, B. Sędłak: Bezinwazyjna weryfikacja poprawności wykonania i montażu drzwi przeciwpożarowych. W: Problemy techniczno- prawne utrzymania obiektów budowlanych: Ogólnopolska konferencja, Warszawa, 22-23 stycznia 2016, 2016, pp. 147–150.
[36] B. Sędłak, P. Sulik: Badania odporności ogniowej i dymoszczelności drzwi przeszklonych zgodnie z wymaganiami normy wyrobu PN-EN 16034. Cz. 1, „Świat Szkła”, vol. 2, pp. 30–35, 2017.
[37] B. Sędłak, P. Sulik: Badania odporności ogniowej i dymoszczelności drzwi przeszklonych zgodnie z wymaganiami normy wyrobu PN-EN 16034. Cz.2, „Świat Szkła”, vol. 3, pp. 40,42-43, 2017.
[38] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Thermal insulation of single leaf fire doors: Test results comparison in standard temperature-time fire scenario for different types of doorsets. W: Applications of Structural Fire Engineering 2017.
[39] B. Sędłak, P. Sulik: Wymagania dotyczące klasy odporności ogniowej zamknięć otworów w przegrodach przeciwpożarowych, „Mater. Bud.”, vol. 1, no. 3, pp. 68–70, Mar. 2017, doi: 10.15199/33.2017.03.19.
[40] D. Izydorczyk, B. Sędłak, B. Papis, P. Turkowski: Doors with Specific Fire Resistance Class, „Procedia Eng.”, vol. 172, pp. 417–425, 2017, doi: 10.1016/j. proeng.2017.02.010.
[41] D. Izydorczyk, B. Sędłak, P. Sulik: Fire doors in tunnels emergancy exits - smoke control, fire resistance tests. W: IFireSS 2017 – 2nd International Fire Safety Symposium Naples, Italy, June 7-9, 2017, 2017, pp. 1–8.
[42] B. Sędłak, P. Sulik: Badania odporności ogniowej i dymoszczelności drzwi przeszklonych zgodnie z wymaganiami normy wyrobu PN-EN 16034. Część 1, „Świat Szkła” vol. 2, pp. 30–35, 2017.
[43] D. Izydorczyk, P. Sulik, J. Kinowski, B. Sędłak: Fire resistance of timber windows – Part II: Technical solutions, test results, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 113–116, 2015.
[44] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik, D. Izydorczyk: Fire resistance of timber windows – Part 1: Test procedure, classification, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 183–187, 2015.
[45] W. K. Chow, Y. Gao, C. L. Chow: A Review on Fire Safety in Buildings with Glass Façade, „J. Appl. Fire Sci.” vol. 16, no. 3, pp. 201–223, Jan. 2006, doi: 10.2190/AF.16.3.b.
[46] B. Siebert: Modern Facades made of Glass, IABSE Congr. Rep., vol. 17, no. 9, pp. 342–343, Jan. 2008, doi: 10.2749/222137908796292911.
[47] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian osłonowych. Cz. 2, „Świat Szkła” vol. 17, no. 10, pp. 53-58,60, 2012.
[48] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian osłonowych. Cz. 1. „Świat Szkła” vol. 17, no. 9, pp. 52–54, 2012.
[49] B. Sędłak, J. Kinowski: Badania odporności ogniowej ścian osłonowych – przyrosty temperatury na szybach, „Świat Szkła” vol. 18, no. 11, pp. 20–25, 2013.
[50] J. Kerson, R. Jansson: Façade fire tests – measurements, modeling. W: MATEC Web Conf. vol. 9, p. 2003, 2013, doi: 10.1051/matecconf/20164603002.
[51] B. Sędłak, J. Kinowski, A. Borowy: Fire resistance tests of large glazed aluminium curtain wall test specimens - Results comparison. W: MATEC Web of Conferences, 2013, vol. 9, p. 02009, doi: 10.1051/matecconf/ 20130902009.
[52] B. Sędłak: Odporność ogniowa ścian osłonowych z dużymi przeszkleniami. Cz. 1, „Świat Szkła” vol. 19, no. 3, pp. 16-19,25, 2014.
[53] B. Sędłak: Odporność ogniowa ścian osłonowych z dużymi przeszkleniami. Cz. 2, „Świat Szkła” vol. 19, no. 5, pp. 28–31, 2014.
[54] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian osłonowych wg nowego wydania normy PN-EN 1364-3, „Świat Szkła” vol. 19, no. 7–8, pp. 49–53, 2014.
[55] P. Sulik, B. Sędłak, P. Turkowski, W. Węgrzyński: Bezpieczeństwo pożarowe budynków wysokich i wysokościowych. W: A. Halicka (red): Budownictwo na obszarach zurbanizowanych, Nauka, praktyka, perspektywy, Politechnika Lubelska, 2014, pp. 105–120.
[56] P. Sulik, B. Sędłak: Bezpieczeństwo pożarowe przeszklonych elewacji, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 9, pp. 20–22, Sep. 2015, doi: 10.15199/33.2015.09.04.
[57] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Izolacyjność ogniowa aluminiowo-szklanych ścian osłonowych w zależności od sposobu wypełnienia profili szkieletu konstrukcyjnego, „Izolacje” vol. 20, no. 2, pp. 48–53, 2015.
[58] P. Sulik, B. Sędłak: Bezpieczeństwo pożarowe szklanych fasad. W: Inf. Bud. Murator - Fasady, pp. 38–42, 2015.
[59] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Large glazing in curtain walls - Study on impact of fixing methods on fire resistance. W: MATEC Web of Conferences, 2016, vol. 46, p. 05004, doi: 10.1051/matecconf/20164605004.
[60] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Study on critical places for maximum temperature rise on unexposed surface of curtain wall test specimens. W: MATEC Web of Conferences, 2016, vol. 46, p. 02006, doi: 10.1051/matecconf/ 20164602006.
[61] B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa pasów międzykondygnacyjnych aluminiowo-szklanych ścian osłonowych, „Izolacje” vol. 21, no. 1, pp. 66–73, 2016.
[62] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik, D. Izydorczyk: Fire resistance glazed constructions classification, Changes in the field of application, „Appl. Struct. Fire Eng.”, Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.073.
[63] P. Sulik, J. Kinowski, B. Sędłak: Fire resistance of aluminium glazed curtain walls, Test results comparison depending on the side of fire exposure, „Appl. Struct. Fire Eng.”, Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.076.
[64] P. Sulik, G. Kimbar, B. Sędłak: Fire resistance of spandrels in aluminium glazed curtain walls. W: IFireSS 2017 – 2nd International Fire Safety Symposium Naples, Italy, June 7-9, 2017, 2017.
[65] B. Sędłak, J. Kinowski, P. Sulik: Miejsca krytyczne elementów próbnych przeszklonych ścian osłonowych pod względem izolacyjności ogniowej, „BiTP” vol. 45, no. 1, pp. 38–50, 2017, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.3.
[66] P. Sulik, B. Sędłak: Wybrane aspekty oceny odporności ogniowej przeszklonych elementów oddzielenia przeciwpożarowego, „J. Civ. Eng. Environ. Archit.”, vol. 64, pp. 17–29, 2017, doi: 10.7862/rb.2017.100.
[67] P. Sulik, B. Sędłak: Wybrane aspekty oceny odporności ogniowej przeszklonych elementów oddzielenia przeciwpożarowego. W: 63. Konferencja Naukowa Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN oraz Komitetu Nauki PZITB Krynica Zdrój, 17-22.09.2017, 2017.
[68] Z. Laskowska, M. Kosiorek: Bezpieczeństwo pożarowe ścian działowych przeszklonych – badania i rozwiązania, „Świat Szkła” vol. 1, pp. 16–21, 2008.
[69] P. Roszkowski, B. Sędłak: Metodyka badań odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 16, no. 9, pp. 59–64, 2011.
[70] B. Sędłak, P. Roszkowski: Klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 17, no. 7–8, pp. 54–59, 2012.
[71] Z. Laskowska, A. Borowy: Rozszerzone zastosowanie wyników badań odporności ogniowej ścian działowych przeszklonych wg PN-EN 15254-4, „Mater. Bud.” vol. 7, pp. 62–64, 2012.
[72] B. Sędłak: Systemy przegród aluminiowo szklanych o określonej klasie odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 18, no. 10, pp. 30-33,41, 2013.
[73] B. Sędłak: Bezszprosowe szklane ściany działowe o określonej klasie odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 19, no. 11, p. 24,26,28,30, 2014.
[74] B. Sędłak: Badania odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 19, no. 2, pp. 30–33, 2014.
[75] B. Sędłak: Ściany działowe z pustaków szklanych – badania oraz klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 19, no. 1, pp. 30–33, 2014.
[76] B. Sędłak, D. Izydorczyk, P. Sulik: Fire Resistance of timber glazed partitions, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 85, pp. 221–225, 2014.
[77] B. Sędłak, P. Sulik: Odporność ogniowa wielkogabarytowych pionowych elementów przeszklonych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 7, pp. 28–30, Jul. 2015, doi: 10.15199/33.2015.07.06.
[78] B. Sędłak: Bezpieczeństwo pożarowe przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 20, no. 5, pp. 34–40, 2015.
[79] P. Sulik, B. Sędłak: Odporność ogniowa drewnianych przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” vol. 20, no. 3, pp. 43–48, 56, 2015.
[80] B. Sędłak, P. Sulik, P. Roszkowski: Fire resistance tests of aluminium glazed partitions with timber insulation inserts, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 395–398, 2015.
[81] B. Sędłak, D. Izydorczyk, P. Sulik: Aluminium glazed partitions with timber insulation inserts – fire resistance tests results depending on the type of used wood, „Ann. Warsaw Univ. Life Sci. - SGGW For. Wood Technol.” vol. 92, pp. 102–106, 2016.
[82] B. Sędłak, P. Sulik: Badanie i klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych według wymagań nowego wydania normy badawczej. Cz. 1., „Świat Szkła” vol. 21, no. 2, pp. 38–40, 42, 2016.
[83] B. Sędłak, P. Sulik: Badanie i klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych zgodnie z wymaganiami nowego wydania normy badawczej. Cz. 2., „Świat Szkła” vol. 21, no. 5, pp. 27–28, 30–34, 2016.
[84] B. Sędłak, J. Kinowski, D. Izydorczyk, P. Sulik: Fire resistanc tests of aluminium glazed partitions, Results comparison, „Appl. Struct. Fire Eng.” Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.075.
[85] P. Sulik, B. Sędłak, J. Kinowski: Study on critical places for maximum temperature rise on unexposed surface of walls with butt jointed glazing test specimens. W: IFireSS 2017 – 2nd International Fire Safety Symposium Naples, Italy, 2017.
[86] B. Sędłak, P. Roszkowski, P. Sulik: Fire insulation of aluminium glazed partitions depending on the infill solution of framework profiles, „Civ. Environ. Eng. Reports”, vol. 26, no. 3, pp. 91–107, 2017, doi: 10.1515/ ceer-2017-0038.
[87] B. Sędłak, J. Kinowski, P. Roszkowski, P. Sulik: Izolacyjność ogniowa przeszklonych ścian bezszprosowych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 7, pp. 17–20, Jul. 2017, doi: 10.15199/33.2017.07.05.
[88] A. Borowy, M. Łukomski, G. Woźniak: Metody oceny odporności ogniowej ścian skonstruowanych na szkielecie stalowym z obudową z płyt gipsowo-kartonowych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 8, pp. 8–11, Aug. 2017, doi: 10.15199/33.2017.08.02.
[89] B. Wróblewski, A. Borowy: Płyty gipsowo-kartonowe – odporność ogniowa ścian nienośnych, „Izolacje” vol. 10, 2010.
[90] G. Thomas: Thermal properties of gypsum plasterboard at high temperatures, „Fire Mater.” vol. 26, no. 1, pp. 37–45, Jan. 2002, doi: 10.1002/fam.786.
[91] G. Zapotoczna-Sytek, P. Sulik, G. Woźniak, M. Abramowicz: Przegrody budowlane wykonane z autoklawizowanego betonu komórkowego (ABK), a bezpieczeństwo pożarowe. W: Dni betonu: Tradycja i nowoczesność. 8 Konferencja, 2014, pp. 803–814.
[92] T.-D. Nguyen, F. Meftah, R. Chammas, A. Mebarki: The behaviour of masonry walls subjected to fire: Modelling, parametrical studies in the case of hollow burnt-clay bricks, „Fire Saf. J.” vol. 44, no. 4, pp. 629–641, May 2009, doi: 10.1016/j.firesaf.2008.12.006.
[93] N. Narayanan, K. Ramamurthy: Structure, properties of aerated concrete: a review, „Cem. Concr. Compos.” vol. 22, no. 5, pp. 321–329, Oct. 2000, doi: 10.1016/S0958-9465(00)00016-0.
[94] K. Ghazi Wakili, E. Hugi, L. Karvonen, P. Schnewlin, F. Winnefeld: Thermal behaviour of autoclaved aerated concrete exposed to fire, „Cem. Concr. Compos.” vol. 62, pp. 52–58, Sep. 2015, doi: 10.1016/j.cemconcomp. 2015.04.018.
[95] B. Wróblewski, A. Borowy: Badanie i klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej ścian i dachów z płyt warstwowych, „Izolacje” vol. 7–8, pp. 30–34, 2012.
[96] J. M. Davies: Lightweight sandwich construction. John Wiley & Sons, 2008.
[97] M. R. E. Looyeh, K. Rados, P. Bettess: Thermochemical responses of sandwich panels to fire, „Finite Elem. Anal. Des.” vol. 37, no. 11, pp. 913–927, Oct. 2001, doi: 10.1016/S0168-874X(01)00075-0.
[98] P. Roszkowski, P. Sulik: Sandwich panels - behavior in fire based on fire resistance tests, „Appl. Struct. Fire Eng.” Jan. 2016, doi: 10.14311/asfe.2015.065.
[99] G. Kimbar, P. Roszkowski, P. Sulik: Optimal Load Resolution in Fire Resistance Tests of Orthotropic Plates.
[100] B. Sędłak, P. Sulik: Ogólne zasady dotyczące badań odporności ogniowej elementów przeszklonych. Cz.1, „Świat Szkła” vol. 23, no. 2, pp. 34–38, 2018.
[101] Z. Laskowska, A. Borowy: Szyby w elementach o określonej odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 20, no. 12, pp. 10–15, 2015.
[102] K. Zieliński: Szkło ogniochronne, „Świat Szkła” vol. 1, pp. 9–11, 2008.
[103] Z. Laskowska, A. Borowy: Szyby zespolone w elementach o określonej odporności ogniowej, „Świat Szkła” vol. 21, no. 3, pp. 15-20,28, 2016.
[104] V. Babrauskas, R. B. Williamson: The historical basis of fire resistance testing — Part II, „Fire Technol.” vol. 14, no. 4, pp. 304–316, Nov. 1978, doi: 10.1007/BF01998390.
[105] V. Babrauskas, R. B. Williamson: The historical basis of fire resistance testing — Part I, „Fire Technol.” vol. 14, no. 3, pp. 184–194, Aug. 1978, doi: 10.1007/BF01983053.
[106] S. B. Hamilton: A Short History of the Structural Fire Protection of Buildings Particularly in England, Special Report No. 27. London 1958.
[107] Böhme: Mittheilungen. Berlin 1891.
[108] M. Gary: Mittheilungen. Berlin 1900.
[109] F ire Tests with Partitions, Red Book, No. 53, British Fire Prevention Committee, London, 1900.
[110] F ire Tests with Partitions, Red Book, No. 22; British Fire Prevention Committee, London, 1899.
[111] “Engineering News, Vol. 46 (December 26, 1901), pp. 482-486, 489-490.”
[112] R ozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, Poz.690).
[113] EN 1634-3:2004 Fire resistance, smoke control tests for door, shutter assemblies, openable windows, elements of building hardware. Smoke control test for door, shutter assemblies.
[114] EN 1634-1:2014+A1:2018 Fire resistance, smoke control tests for door, shutter assemblies, openable windows, elements of building hardware - Part 1: Fire resistance test for door, shutter assemblies, openable windows.
[115] EN 1363-1:2012 Fire resistance tests. General requirements.
[116] EN 60584-1:2013 Thermocouples. EMF specifications, tolerances.
[117] B. Sędłak, P. Sulik: Ogólne zasady dotyczące badań odporności ogniowej elementów przeszklonych. Cz. 4, „Świat Szkła” vol. 23, no. 5, pp. 28-30, 32, 2018.
[118] EN 13501-1:2007+A1:2009 Fire classification of construction products, building elements. Classification using test data from reaction to fire tests.
[119] A. Piekarczuk, K. Malowany, P. Więch, M. Kujawińska, P. Sulik: Stability, bearing capacity of arch-shaped corrugated shell elements: experimental, numerical study, „Bull. Polish Acad. Sci. Tech. Sci.” vol. 63, no. 1, pp. 113–123, Mar. 2015, doi: 10.1515/bpasts-2015-0013.
[120] EN 1363-2:1999 Fire resistance tests. Alternative, additional procedures.
[121] EN 13501-2:2016 Fire classification of construction products, building elements. Classification using data from fire resistance tests, excluding ventilation services.
[122] P. Sulik, B. Sędłak: Promieniowanie w zamknięciach przeciwpożarowych, „Mater. Bud.” vol. 1, no. 5, pp. 90–91, May 2018, doi: 10.15199/ 33.2018.05.27.
[123] P. K. Raj: A review of the criteria for people exposure to radiant heat flux from fires, „J. Hazard. Mater.” vol. 159, no. 1, pp. 61–71, Nov. 2008, doi: 10.1016/j.jhazmat.2007.09.120.
[124] L. T. Wong: Hazard of Thermal Radiation from a Hot Smoke Layer in Enclosures to an Evacuee, „J. Fire Sci.” vol. 23, no. 2, pp. 139–156, Mar. 2005, doi: 10.1177/0734904105044673.
[125] T. Sawicki: Czynniki zagrażające bezpieczeństwu strażaków w warunkach pożaru, „Bezpieczeństwo Pr.” vol. 7–8, pp. 35–38, 2004.
[126] Y. Zhan, Z. Xia, W. Xin, L. Hai-lun: Application, Integrity Evaluation of Monolithic Fire-resistant Glass, „Procedia Eng.” vol. 11, pp. 603–607, 2011, doi: 10.1016/j.proeng.2011.04.702.
[127] EN 1364-1:2015 Fire resistance tests for non-loadbearing elements - Part 1: Walls.
[128] EN 15254-4:2008+A1:2011 Extended application of results from fire resistance tests. Non-loadbearing walls. Glazed constructions.
[129] EN 1364-4:2014 Fire resistance tests for non-loadbearing elements. Curtain walling. Part configuration.
[130] J. Kinowski, B. Sędłak, P. Sulik: Large scale, faceted curtain walls fire resistance tests. W: FSF 2019 – 3nd International Symposium on Fire Safety of Facades Paris, France, 2019.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacji: Świat Szkła 12/2020