Automatyzacja i cyfryzacja odciskają piętno na szkle jako produkcie i na sposobie jego wytwarzania. W związku z tym wymagają cyfrowych form śledzenia (np. wyrobu na linii produkcyjnej) i metod zarządzania z wykorzystywaniem „bogactwa” wytwarzanych danych.

 

2021 09 74 1

Fot. 1 Kody QR jako narzędzie do interakcji z konsumentami i dostarczania przydatnych informacji o produkcie. Fot. Adobe Stock

 

Ma to wpływ na cały cykl produkcyjny, a nawet szerzej – na cały cykl życia produktu – od zarządzania projektami, produkcją i logistyką wewnętrzną aż po obsługę klienta

 

Przemysł szklarski stoi również przed wyzwaniem jakim jest spełnienie celów określonych w polityce klimatycznej, tj. recyklingu i gospodarki o obiegu zamkniętym po zakończeniu cyklu życia produktu szklanego.

 

Firmy zajmujące się rozbiórką i utylizacją potrzebują informacji na temat właściwości i składu wyrobów – w celu właściwego obchodzenia się z nimi (np. materiałów niebezpiecznymi – potłuczone szkło powoduje ryzyko skaleczenia), oddzielania wartościowych składników i ponownego wykorzystywania materiałów.

 

Nowe technologie I związana z nimi umiejętność poruszania się w digitalnym świecie oznacza ciągłe zbieranie i ocenę jak największej ilości danych, najlepiej przy użyciu „inteligentnych’ technologii cyfrowych – i tu właśnie pojawia się funkcja track & trace (wytrop/znajdź i śledź).

 

Proces ten rozpoczyna się od momentu otrzymania przez firmę zamówienia i może opierać się na różnych metodach ułatwiających śledzenie produktu, w tym jego znakowanie laserowe – taką usługę oferuje na przykład HEGLA boraident GmbH & Co. KG.

 

Metody te umożliwiają organizowanie i optymalizację etapów związanych z produkcją, a także śledzenie zarówno produktów, jak i procesów w całym cyklu życia wyrobu.

 

Wirtualny identyfikator jest tworzony na etapie planowania produkcji, a następnie drukowany laserowo na szybie przed jej wycięciem. Identyfikator ten ma postać kodu DataMatrix, który w 99,9% można odczytać „maszynowo” (automatyczny odczyt z wykorzystaniem skanera).

 

W trakcie przetwarzania szkło jest wielokrotnie identyfikowane, kod jest odczytywany, a każdy proces odczytu jest wykazywany w systemie produkcyjnym wraz z lokalizacją i czasem, w którym miało to miejsce. Zapewnia to płynny przegląd cyklu produkcyjnego, który umożliwia szybką interwencję, w razie nieprzewidzianego zdarzenia. 

 

Technologia ta zapobiega też zgubieniu formatki szklanej i umożliwia szybką naprawę uszkodzonych szyb. Dane zaprogramowane w systemie i „nałożone” na szybie podczas obróbki w centrach frezarskich i wiertarskich CNC można powiązać z każdym pojedynczym panelem, zmniejszając liczbę błędów spowodowanych nieprawidłowym programowaniem.

 

Możliwe jest także zarejestrowanie każdej informacji o szybie (o jej właściwościach, składzie i miejscu docelowego zamontowania). To bardzo przydatne, jeśli szyba ulegnie uszkodzeniu i wymaga wymiany, czy ma być ponownie użyta lub poddana recyklingowi.

 


Tworzenie dobrych relacji z klientami
Laetus GmbH dostawca sprzętu i oprogramowania do kontroli jakości oraz systemów śledzenia (track & trace) oraz Kezzler AS producent oprogramowania do aplikacji w chmurze, wybrały inną ścieżkę. Obie firmy połączyły swoje technologie śledzenia na aż pięciu różnych poziomach, w celu zwiększenia przejrzystości informacji o produkcie końcowym na rynku dzięki wykorzystaniu kodów QR (które działają jak cyfrowe odciski palców).

 

Takie podejście jest wartością dodaną dla konsumentów, co z kolei zwiększa sprzedaż: badanie przeprowadzone przez MIT wykazało, że poprawa przejrzystości łańcucha dostaw od 2 do 10% powoduje wzrost subiektywnej skłonności do płacenia [Tim Kraft, León Valdés, Yanchong Zheng, 2019: Consumer Zaufanie do komunikacji społecznej odpowiedzialności: rola widoczności łańcucha dostaw]*.


2021 09 74 2

Fot. 2. Grafika przedstawiająca regułę cztery z siedmiu (four-out-of-seven) (fot. Prostep)

 

* Sloan School of Management w Massachusetts Institute of Technology na temat wpływu widoczności łańcucha dostaw na zaufanie i jego wpływu na decyzje zakupowe konsumentów. Kluczowe przesłanie tego badania brzmi: „Wzrost zaufania dzięki większej widoczności przekłada się na wzrost sprzedaży o 3,3 punktu procentowego”.


Klient końcowy ma lepszy wgląd w proces produkcyjny i może korzystać z platform cyfrowych, takich jak aplikacje i strony internetowe, aby uzyskać dodatkowe korzyści wraz z samym produktem. Takie podejście ma na celu zwiększenie zaufania klienta do firmy.

 

Dla firm to również okazją do zdobycia lojalności klientów, zwiększenia niezawodności standardów marki i jakości oraz przygotowanie się do rozwoju produktów w przyszłości.

 

Aspekty produkcyjne, takie jak recykling, ślad środowiskowy (environmental footprint), monitorowanie łańcucha dostaw i zwiększona automatyzacja, również odgrywają ważną rolę. System można w pełni zintegrować z istniejącym środowiskiem produkcyjnym, wykraczającym nawet poza samą fabrykę. Może kończyć się interfejsem z systemem zarządzania produkcją, nakierowanym na klienta lub aplikacją w chmurze, z której mogą korzystać konsumenci końcowi.

 

Technologia blockchain – więcej niż tylko kryptowaluty
W miarę upowszechniania się cyfryzacji bezpieczeństwo danych stale zyskuje na znaczeniu dla firm.

 

Pierwotnie wykorzystywana w kryptowalutach, technologia blockchain jest obecnie coraz częściej wykorzystywana w dziedzinie przemysłowej – a konkretnie w zarządzaniu cyklem życia produktu (PLM product lifecycle management).

 

Zamiast przechowywać dane transakcyjne tylko na jednym serwerze, ta technologia powiela je dla wielu podmiotów na całym świecie. Ta koncepcja jest powodem, dla którego w wielu przypadkach blockchain jest również określany jako technologia rozproszonej „księgi rachunkowej”.

 

Tworzony i przechowywany jest łańcuch kolejnych bloków danych, które – gdy tylko zostaną zapieczętowane cyfrowo – nie mogą być zmienione.

 

Ponieważ rozmiar bloku jest ograniczony, technologia nie może być używana do przesyłania dużych ilości danych. W przypadkach, w których należy zabezpieczyć obszerny plik danych, używana jest wartość skrótu powiązana z plikiem: jest ona przechowywana w łańcuchu bloków i tworzy unikalną relację z oryginalnym plikiem. Bloki łączy się ze sobą metodą kryptograficzną. Każdy użytkownik (miner) przechowuje kopię całego łańcucha blokowego, co uniemożliwia atakującym cyberprzestępcom zmianę lub usunięcie łańcucha blokowego, chyba że byli w stanie przejąć kontrolę nad ponad 50% użytkowników.

 

Inteligentne kontrakty umożliwiły automatyzację procesów biznesowych w blockchain poprzez przechowywanie wykonywalnych kodów programów.

 

Zasada działania blockchain jest bardzo prosta – gdy klient dokonuje na przykład ostatniej raty leasingowej za maszynę, jest ona automatycznie zwalniana i „wchodzi” do użytku na następny okres.

 

Zaletą tej metody jest to, że partnerzy biznesowi mogą wchodzić w bezpośrednią interakcję ze sobą, bez angażowania pośredników.

 

Ingerencja z zewnątrz przez tzw. „wyrocznie” (oracles) jest konieczna jedynie w przypadkach, gdy dane ze źródeł zewnętrznych zawierające informacje stron trzecich muszą zostać włączone do łańcucha bloków, aby można było przejrzeć lub zrealizować konkretny kontrakt.

 

W tym kontekście „wyrocznia” jest rodzajem tłumacza lub interfejsu, który weryfikuje informacje za pomocą faktów i zdarzeń ze świata rzeczywistego, a następnie przesyła dane do łańcucha bloków i udostępnia je inteligentnym kontraktom.

 

Oznacza to, że „wyrocznie” mogą działać jako wyzwalacz dla inteligentnych kontraktów, uruchamiając określone procesy. Firmy zawsze muszą zacząć od ustalenia, czy metoda blockchain jest odpowiednia dla ich potrzeb.

 

Przykład Prostep AG, eksperta w zakresie procesów i rozwiązań PLM, pokazuje zastosowanie blockchain do zarządzania uprawnieniami do wytwarzania określonych komponentów z wykorzystaniem druku 3D.

 

Projekt o nazwie SAMPL – Secure Additive Manufacturing Platform (https://sampl.fks.tuhh.de/en/home.html), finansowany przez niemieckie Federalne Ministerstwo Gospodarki i Energii, bierze pod uwagę prawa autorskie i prawną odpowiedzialność za produkt (product liability law). Jest to istotne zwłaszcza w sytuacji określenia zgodności/oryginalności produktu, wydania licencji, zabezpieczenia praw do druku czy określenia nowych modeli biznesowych.

 

Konsorcjum kierowane przez Prostep, składające się z dziesięciu firm i instytucji, przyniosło następujące ustalenia:

- rozwój wiarygodnego łańcucha dostaw od właściciela praw, do dostawcy usług poligraficznych – aż do klienta końcowego (łańcuch zaufania – chain of trust);
- opracowanie platformy referencyjnej z integracją blockchain i drukarki 3D;
- technologia blockchain do licencjonowania, dokumentowania danych procesu drukowania i komponentów śledzenia;
- śledzenie komponentów za pomocą chipów RFID, kodów QR lub innych metod.

 

Platforma ta opiera się na rozwiązaniu polegającym na wymianie danych o nazwie OpenDXM GlobalX. Rozwiązanie to umożliwia wykonywanie zleceń drukowania 3D „na żądanie” na całym świecie (np. części zamiennych), licencjonowanie procesów drukowania i dokumentacji procesowej oraz wykorzystanie technologii blockchain w celu zapewnienia identyfikowalności i przedstawienia dowodu autentyczności.
Ponadto zapewnia użytkownikom dostęp do procesów, które zużywają znacznie mniej energii niż bitcoin z blockchain.

 

„Oprócz tej aplikacji istnieje wiele innych sposobów wykorzystania technologii blockchain. Aby ocenić, czy jest ona rzeczywiście odpowiednia dla naszej firmy, warto zastosować złotą zasadę „czterech z siedmiu” (four-out-of-seven) – innymi słowy, stosowanie blockchain warto rozważyć w kontekście czterech z siedmiu potencjalnych korzyści (patrz fot. 2)” – rekomenduje dr Martin Holland, dyrektor ds. strategii i rozwoju biznesu w Prostep.

 

Blockchain w przemyśle szklarskim
Wracając do przykładu projektu dotyczącego produkcji szkła, praca magisterska Thomasa Lenze z A+W Software GmbH analizuje możliwości pozyskiwania i zarządzania danymi w produkcji szyb zespolonych z wykorzystaniem procesów obsługiwanych zarówno ręcznie, jak i zautomatyzowanych.

 

Jedna potencjalna aplikacja wymagałaby, aby firma ubezpieczeniowa korzystała z inteligentnego oprogramowania w celu uzyskania dostępu do informacji z badań i analiz określających naprężenia wewnętrzne w szkle po procesie hartowania. Dzięki temu możliwe będzie ustalenie ryzyka związanego z odpowiedzialnością za ten produkt.

 

Należy również wziąć pod uwagę wymagania dotyczące dokumentacji cyfrowej w kontekście digitalnych informacji o budynku (BIM building information modelling).

 

Łańcuch procesu składa się z etapów cięcia i hartowania (wprowadzania naprężeń wstępnych) wraz z testem wygrzewania, etapem produkcji szkła izolacyjnego, w tym z zastosowaniem materiałów pomocniczych (ramek dystansowych, mas uszczelniająco-klejących, sit molekularnych, gazów szlachetnych) i określeniu numerów seryjnych. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że wszystkie informacje o produkcie mogą być umieszczone na tafli szkła z wykorzystaniem kodu kreskowego.

 

Cały proces „kodowania”: obejmuje rejestrację danych, przypisanie identyfikatora i powiązanie go z nadrzędnym systemem. W ten sposób wiemy wszystko o wyrobie – mamy informacje o partii materiału z huty szkła (szkło float z powłokami lub bez powłok), przyporządkowanie właściwości poszczególnych szyb i poszczególnych procesów produkcyjnych – przykładowo – profile temperatury/czasu w piecu do hartowania i w piecu do wygrzewania w podwyższonej temperaturze (test HST) – aż po numery partii dla szczeliw (mas uszczelniająco-klejących).

 

Jeśli dane te są dostarczane w łańcuchu bloków, możliwe staje się utworzenie dowolnej liczby kanałów, z których każdy dostarcza określone informacje do określonych użytkowników, takich jak w tym przypadku firma ubezpieczeniowa. 

 

2021 09 70 5źródło: VDMA, Glass Technology Forum

 

Linki:
glass.vdma.org  
www.pilkington.com 
www.boraident.de 
www.tu-ilmenau.de/anw/ 
www.sura-instruments.de 
https://ispa.institute/

 

2021 09 74 3

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji:  
Świat Szkła 9/2021  

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.