| Prosta i niezawodna weryfikacja wentylacji okiennej zgodna z normą DIN 1946-6 |
| Data dodania: 31.05.22 |
|
Nowe wytyczne ift upraszczają projektowanie i wykonanie wentylacji okiennej
Rys. 1. Przykłady wentylacji okiennej
Do wentylacji dobrze nadają się zdecentralizowane urządzenia wentylacyjne lub komponenty zintegrowane z oknami (nawiewniki okienne). W przypadku wentylacji w budynkach mieszkalnych należy przestrzegać normy DIN 1946-6 Wentylacja i klimatyzacja – Część 6: Wentylacja pomieszczeń mieszkalnych – Ogólne wymagania, wymagania dotyczące pomiarów, wydajności i oznakowania, dostawy/odbioru (certyfikacji) i konserwacji.
Aby uprościć korzystanie z tego złożonego zestawu norm, ift Rosenheim znowelizował dwie wytyczne: ift LU-01/2 „Nawiewniki okienne – Właściwości użytkowe” oraz LU-02/2 „Nawiewniki okienne – Zalecane zastosowanie”. Wytyczne ift LU-02/2 dostarczają projektantom, producentom okien i firmom montażowym proste i praktyczne narzędzie do projektowania wentylacji w budynkach mieszkalnych zgodnie z normą DIN 1946-6, stanowiąc tym samym alternatywę dla programów komputerowych.
Zgodnie z normą DIN 1946-6 koncepcja wentylacji musi być przygotowana dla budynków nowych, po całkowitym remoncie lub częściowej modernizacji (wymiana więcej niż 1/3 okien). Może ją przygotować każdy specjalista w tej dziedzinie, a więc także producent okien lub firma montażowa. W każdym przypadku firma specjalistyczna powinna wziąć udział w kursie doszkalającym, aby wykazać się wiedzą niezbędną do przygotowania koncepcji wentylacji.
W szczególności pandemia spowodowała, że temat wentylacji zyskuje uwagę opinii publicznej, zwłaszcza wśród najemców i właścicieli budynków. Z tego powodu projektanci, architekci, producenci okien i przedstawiciele handlu specjalistycznego muszą założyć, że „koncepcja wentylacji” wymagana przez normę DIN 1946-6 będzie również zdecydowanie wymagana.
W nowej wersji normy DIN 1946:2019-12 twórcy normy postawili sobie za cel jej uproszczenie. Z punktu widzenia użytkownika udało się to jednak osiągnąć tylko w ograniczonym zakresie. Podstawowe procedury i zasady tworzenia koncepcji wentylacji oraz projektowania mieszkania nie zmieniły się znacząco w wyniku wprowadzenia nowej wersji normy.
Wydanie z roku 2019 normy DIN 1946-6:2019- 12 wymienia – tak jak poprzednio – cztery poziomy wentylacji:
- Wentylacja ograniczona: wentylacja niezbędna do zapewnienia minimalnych wymagań zdrowotnych oraz ochrony budynku (wilgotność) przy zmniejszonej obecności użytkowników lub obniżonej jakości powietrza w pomieszczeniach,
- Wentylacja nominalna: wentylacja niezbędna do zapewnienia minimalnych wymagań zdrowotnych. Ten poziom wentylacji odpowiada „normalnej pracy” jednostki użytkowej (mieszkania).
- Wentylacja Intensywna: ten poziom wentylacji służy do tymczasowego zmniejszenia obciążeń szczytowych i może być zapewniony przez otwarcie okien (wentylacja uderzeniowa/ szokowa).
Wszystkie cztery poziomy wentylacji muszą być realizowane w jednym mieszkaniu. W przypadku wentylacji naturalnej/grawitacyjnej – wentylacja chroniąca przed wilgocią jest zapewniana niezależnie od użytkownika za pomocą zdecentralizowanych urządzeń wentylacyjnych w oknie lub na oknie. Jest to zaleta, której nie należy lekceważyć w kontekście energooszczędnej renowacji budynków. Wyższe poziomy wentylacji uzyskuje się poprzez otwarcie okien.
W nowej wersji zmieniła się jednak podstawa obliczeń, w związku z czym konieczna stała się rewizja wytycznych ift LU-02/1 „Nawiewniki okienne”. Powodem tego są zmienione obliczeniowe strumienie objętości powietrza spowodowane zmodyfikowanymi warunkami brzegowymi.
W wielu sytuacjach, w przypadku remontów i nowego budownictwa, w mieszkaniach jednopiętrowych wymagane będzie zastosowanie urządzenia wentylacyjnego. W ramach projektu badawczego, przy wsparciu partnerów projektu z branży, dokonano przeglądu dwóch wytycznych ift i opublikowano je w czerwcu 2021 roku.
Rys. 2. Partnerzy projektu
Tabela 2. Konieczność zastosowania urządzenia wentylacyjnego (LtM) – nowe budownictwo
Zastosowanie wytycznej ift LU-02/2
W ramach opracowywanej koncepcji wentylacji należy najpierw sprawdzić, czy dla danego mieszkania wymagane jest zastosowanie urządzenia wentylacyjnego. Dzieje się tak zawsze wtedy, gdy strumień powietrza w infiltracji qv,inf,concept przez nieszczelności przegród zewnętrznych budynku (określony w m3/h) jest mniejszy niż strumień powietrza dla poziomu wentylacji zabezpieczającej przed wilgocią qv,ges,NE,FL. Na potrzeby tej weryfikacji wprowadzono na nowo wartość „koncepcyjną”, aby wyraźnie odróżnić ją od strumienia objętości powietrza infiltracyjnego, który ma być obliczany w późniejszym projekcie mieszkania. W nowej normie zmieniono również sposób obliczania infiltracji.
Konieczność zastosowania urządzenia wentylacyjnego można nadal udowodnić przy użyciu kalkulatora kieszonkowego oraz warunków brzegowych określonych w normie. Weryfikacja zgodności z normami za pomocą tabeli 3. „Modernizacja” i tabeli 4. „Nowa konstrukcja” wytycznych ift jest znacznie szybsza i bezpieczniejsza w użyciu. Sama norma nie jest wymagana ani do tej weryfikacji, ani do dalszego przygotowania koncepcji wentylacji zgodnie z wytycznymi ift.
Przykład w Tabeli 1 dotyczący kompletnej modernizacji jednopoziomowego (jednokondygnacyjnego) mieszkania w budynku mieszkalnym pokazuje proste zastosowanie Tabeli 3. „Konieczność zastosowania urządzenia wentylacyjnego (LtM) – modernizacja” z wytycznych ift. Nasz przykład to mieszkanie w Rosenheim (narażone na słabe podmuchy wiatru) o dużym obłożeniu (3 osoby) na 95 m². Podkreślmy w tym miejscu, iż przypisanie lokalizacji budynku (landu) o słabym lub silnym wietrze odbywa się przy użyciu mapy wiatrowej z rysunku A.1 w załączniku A do wytycznych ift.
W normie DIN 1946-6: 2019 wprowadzono – jako nowe kryterium – gęstość obłożenia „wysoka” lub „niska”. Jeżeli na jedną osobę przypada mniej niż 40 m² powierzchni użytkowej, należy założyć wysokie obłożenie. W związku z tym niska gęstość zaludnienia występuje, jeśli w planowanym użytkowaniu dostępne jest 40 m² na osobę lub więcej.
W przypadku nieruchomości mieszkalnych zamieszkanych przez właścicieli zazwyczaj zakłada się niskie obłożenie. Tabele 3 i 4 z wytycznych ift dotyczące modernizacji i nowego budownictwa pozwalają projektantowi dokonać interpretacji w obu przypadkach.
Dzięki zaledwie dwóm tabelom w przewodniku użytkownik może stwierdzić, czy konieczne jest zastosowanie urządzenia wentylacyjnego. Jest to również pomoc, której nie należy lekceważyć, jeśli chodzi o obowiązek wskazania przez firmę specjalistyczną konieczności stworzenia koncepcji wentylacji zgodnie z normą DIN 1946-6. Dotyczy to zarówno wyspecjalizowanej firmy wykonującej montaż okien, jak i producenta okien oferującego usługę.
Jeśli wymagane jest zastosowanie urządzenia wentylacyjnego (tak, jak w naszym przykładzie), jego projekt dla wentylacji naturalnej/grawitacyjnej odbywa się z wykorzystaniem tabel 5 i 6 wytycznych ift.
W zależności od poziomu izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych budynku, liczby użytkowników i lokalizacji budynku, tabele umożliwiają użytkownikowi określenie wykresu, który należy zastosować do wyznaczenia objętości strumienia powietrza przepływającego przez wszystkie nawiewniki okienne w przypadku modernizacji i w przypadku nowego budownictwa.
W naszym przykładzie należy zastosować schemat B.3 z załącznika do wytycznych ift LU-02/2 (rys. 3).
Rys. 3. Diagram/Wykres B.3: Niezbędna objętość strumienia powietrza przepływającego przez wszystkie nawiewniki okienne do wentylacji zabezpieczającej (w celu ochrony) przed wilgocią/zawilgoceniem w zależności od powierzchni mieszkania i liczby pomieszczeń:
Dla powierzchni mieszkalnej 95 m², wykres/schemat B.3 pokazuje niezbędny przepływ powietrza wynoszący około 25 m3/h dla czterech pomieszczeń przez wszystkie nawiewniki okienne w celu zapewnienia ochrony przed wilgocią na poziomie wentylacji zabezpieczającej (chroniącej przed wilgocią).
Objętości strumieni powietrza przedstawione na wykresach od B.1 do B.6 w wytycznych są sumą strumieni powietrza nawiewanego i wywiewanego przez wszystkie nawiewniki okienne. W wyniku nowelizacji normy konieczne stało się przedstawienie wykresów jako kombinacji wymagań powierzchniowych (krzywa czarna) i wymagań przestrzennych (krzywa kolorowa).
Bardzo praktyczne podejście zastosowane w starej wersji wytycznych ift LU-02/1, polegające na wyłącznym wymiarowaniu objętości strumienia powietrza dla nawiewników okiennych w zależności tylko od powierzchni mieszkania, nie mogło zostać zachowane, ponieważ prowadziłoby do nieekonomicznych rozwiązań.
W aplikacji należy odczytać z wykresu wielkość objętości strumieni powietrza w każdym przypadku i wykorzystać go do doboru nawiewników okiennych. Objętości strumieni powietrza i wykresy oparte są na typowym układzie mieszkania i znacznej różnicy w przeciekach /szczelności i nawiewnikach okiennych (ALD).
Wyznaczoną objętość strumieni powietrza należy podzielić przez liczbę pomieszczeń w budynku mieszkalnym, a nawiewniki okienne należy rozmieścić w miarę równomiernie na wszystkich elewacjach z oknami wystawionymi na działanie wiatru.
W ten sposób użytkownik kończy prace nad koncepcją wentylacji, aż do wymiarowania nawiewników/otworów wentylacynych (transferowych) (überstromluftdurchlässe ÜLD).
Zgodnie z kartami katalogowymi producenta, dobór odpowiednich nawiewników okiennych odbywa się na podstawie różnicy ciśnień przyłożonej do nawiewnika okiennego, ponieważ wpływa ona na realizowaną objętość strumieni powietrza.
Zaleca się stosowanie niezależnie sprawdzonych wielkości objętości strumienia powietrza i preferowanie rozwiązań, które można zamknąć lub które pozwalają na ograniczenie objętości strumienia powietrza w celu uniknięcia przeciągów w przypadku silnego wiatru (nawiewniki wyposażone są w ogranicznik przepływu).
Mieszkania mające tylko jedną fasadę z oknami wystawionymi na działanie wiatru (np. akademik) nie mogą być projektowane zgodnie z procedurą podaną w wytycznych. W tym miejscu należy odwołać się do normy. W tym przypadku lepszym rozwiązaniem mogą być rozwiązania wspomagane wentylatorem, np. urządzenia do indywidualnej wentylacji poszczególnych pomieszczeń.
W celu zapewnienia wentylacji poprzecznej – w mieszkaniu mającym co najmniej dwie fasady z oknami po różnych stronach budynku – pomiędzy pomieszczeniami w mieszkaniu należy zamontować nawiewniki lub otwory wentylacyjne transferowe. Można je montować w ścianie, ale także w drzwiach.
Bardzo korzystnym wariantem jest wykorzystanie szczeliny powietrznej między podłogą a skrzydłem drzwi, dla tzw. „powietrza podłogowego“. Z reguły szczelina ta wynosi 7 mm dla drzwi wewnętrznych i jest w zupełności wystarczająca w przypadku wentylacji naturalnej/grawitacyjnej.
W tym celu w wytycznych LU-02/2 zamieszczono tabele, dzięki którym projektowanie nawiewników transferowych (przenoszących powietrze) jest możliwe bez konieczności wykonywania obliczeń.
Rys. 4. Niezbędna objętość strumienia powietrza przepływającego przez wszystkie nawiewniki okienne do wentylacji w celu ochrony przed wilgocią w zależności od powierzchni mieszkania (linia czarna) i liczby pomieszczeń (nawiew/wywiew) (linie kolorowe) (rysunek B.0 z LU-02/2)
Osoby, które nie chcą jednak rezygnować z cyfrowego narzędzia do projektowania, mogą skorzystać z bezpłatnego programu do projektowania wentylacji – ift Rosenheim, dostępnego online na stronie www.ift-rosenheim.de/digitale-services
Przedstawicielem Instytutu ift Rosenheim w Polsce jest Andrzej Wicha: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Michael Rossa, ift Rosenheim
|
