Samozamykacz to mechanizm, który powoduje automatyczne domknięcie drzwi, nawet w sytuacji, gdy użytkownik pozostawi je uchylone. Możliwe jest to dzięki temu, że energia wytwarzana przez użytkownika podczas otwierania jest magazynowana i zużywana na samoczynne zamknięcie drzwi w sposób kontrolowany (bez trzaskania drzwiami).

Dobór samozamykacza do potrzeb użytkowników

Wymagane przez normę PN-EN 1154 oznaczenie samozamykaczy sześciocyfrowym kodem ułatwia szybkie zorientowanie się w parametrach technicznych danego samozamykacza i sprawdzenie, czy odpowiada on potrzebom i wymaganiom dla określonych drzwi i w określonym budynku. Poniższy schemat przedstawia prawidłowe oznaczenie samozamykacza drzwiowego:

Pierwsza kolumna – kategoria użytkowania

Dla drzwi wewnętrznych i zewnętrznych, przeznaczonych do użytku publicznego, gdzie istnieje możliwość niewłaściwego użytkowania drzwi, przeznaczone są klasy:

• klasa 4: do zamykania drzwi od kąta rozwarcia co najmniej 180°,
• klasa 3: do zamykania drzwi od kąta rozwarcia co najmniej 105°,

Jeśli drzwi narażone są na skrajnie niewłaściwe użytkowanie lub istnieje konieczność szczególnego ograniczenia kąta otwarcia – zaleca się stosowanie zamykaczy drzwiowych mających funkcję ogranicznika tylnego lub odrębnego ogranicznika otwarcia drzwi. Drzwi takie mogą mieć wbudowany zderzak, który pomaga zapobiegać gwałtownemu, szerokiemu rozwarciu drzwi. Niektórzy nazywają to „ochroną wiatrową”, potrzebną w przypadku drzwi zewnętrznych.

Druga kolumna – trwałość

Dla zamykaczy drzwiowych określa się tylko jedną klasę trwałości:

• klasa 8: 500 000 cykli próbnych.

Oznacza to, że samozamykacz został poddany próbie 500 tys. cykli pełnego otwarcia i zamknięcia w zakresach podanych w kolumnie 1 i zachował swoje parametry.

Trzecia kolumna – wielkość siły samozamykacza

Norma określa siedem klas masy drzwi próbnych i odnośnych wielkości zamykaczy drzwiowych – zostały one podane w tabeli. Niekiedy w tej kolumnie mogą znaleźć się dwie cyfry, co oznacza, że jest możliwość ustawienia dwóch wielkości siły samozamykacza. Przykładowo klasyfikacja 3–4 oznacza płynną regulację siły poprzez śrubę, a 3/4 oznacza ustawianie samozamykacza na siłę 3 lub 4 przez zmianę jego położenia na skrzydle drzwiowym. Należy podkreślić, że samozamykacze z siłą 1 i 2 nie mogą być stosowane w drzwiach przeciwpożarowych.

Norma EN 1154 określa również minimalny i maksymalny moment zamykający dla poszczególnych sił, oznaczonych wielkościami od 1 do 7. Nie należy wszak zapominać, jak dużej siły trzeba użyć, aby drzwi otworzyć. Na rynku są już dostępne technologie, które bardzo ułatwiają otwarcie dużych i ciężkich drzwi, jak np. technologia cam action/easy open.

Kolumna czwarta – zachowanie się w pożarze

Określono dwie klasy zachowania się w razie pożaru:

• klasa 0: nieodpowiednie do zastosowania w drzwiach przeciwpożarowych / dymoszczelnych
• klasa 1: odpowiednie do zastosowania w drzwiach przeciwpożarowych / dymoszczelnych.

Informacje te są bardzo ważne dla producentów drzwi o odporności ogniowej. Zamykacze te muszą uzyskać pozytywną ocenę w badaniach określonych w normach: PN-EN 1634-1, PN-EN 1634-2, PN-EN 1634-3.

Kolumna piąta – bezpieczeństwo użytkowania

Zamykacze drzwiowe powinny spełniać wymagania podstawowe dotyczące bezpieczeństwa użytkowania, dlatego określono tylko klasę 1.

Kolumna szósta – odporność na korozję

Określa się pięć klas odporności na korozję zamykaczy badanych według PN-EN 1670:

• klasa 0: nieokreślona odporność na korozję,
• klasa 1: niska odporność,
• klasa 2: średnia odporność,
• klasa 3: wysoka odporność,
• klasa 4: bardzo wysoka odporność.

(...)

Tadeusz Michałowski

Całość artykułu w wydaniu drukowanym  I elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacj: Świat Szkła 05/2014