Jak bardzo szkło płaskie nadaje się do gospodarki o obiegu zamkniętym?

 

Sektor budowlany jest największym konsumentem surowców i energii w Niemczech. Wciąż zbyt wiele cennych i wyczerpujących się zasobów wykorzystuje się w nowych budynkach, a przy rozbiórce obiektów budowlanych materiały pochodzące z recyklingu w obiegu zamkniętym w zasadzie w ogóle nie są ponownie używane.

 

2022 07 46 1

 (kliknij na zdjęcie aby je powiekszyć)

Skład materiałowy typowego budynku mieszkalnego z lat 60. uzmysławia, jak wiele surowców można tu „wydobyć” i ponownie wykorzystać lub poddać recyklingowi. Dla neutralnego klimatycznie sektora budowlanego istniejące budynki muszą być rozumiane jako banki materiałów.
Źródło: EPEA / Matthias Heinrich

 

 

2022 07 46 2

 

 (kliknij na zdjęcie aby je powiekszyć)

Przepływ materiałów od produkcji szkła do jego recyklingu pokazuje jasno: recykling szkła typu float działa już bardzo dobrze, ale różnice jakościowe nie są odpowiednio uwzględniane. Dlatego też wysokiej jakości szkło architektoniczne jest nadal rzadko poddawane recyklingowi.
źródło: Raport badawczy „Recykling szkła float”, ift Rosenheim dla Stowarzyszenia Producentów Szkła Float

 

Instytut ift Rosenheim i Instytut Fraunhofera ds. Badań Produktów Krzemianowych ISC zbadały, jak przebiega recykling szkła płaskiego. Wynik: poziom recyklingu jest już bardzo wysoki, ale strumienie materiałów poddanych recyklingowi nie wracają do przemysłu szkła płaskiego w pożądanym stopniu.

 

W niniejszym artykule przeanalizowano przyczyny tego stanu rzeczy i rozważono, w jaki sposób wysokiej jakości szkło fasadowe mogłoby zostać ponownie przekształcone w wysokiej jakości szkło architektoniczne po zakończeniu cyklu życia.

 

Do 2045 roku Niemcy mają stać się państwem neutralnym klimatycznie. Aby to osiągnąć, konieczna jest ekologiczna transformacja gospodarki i społeczeństwa. Aktualnym przykładem jest wymagane oddzielenie przemysłu energetycznego od zależności międzynarodowych i masowa ekspansja energii odnawialnej.

 

Branża budowlana stoi w obliczu jeszcze trudniejszej transformacji: ważnym celem każdego projektu produkcji budowlanej będzie w przyszłości możliwość jego recyklingu – jego przydatność dla gospodarki cyrkularnej (gospodarki o obiegu zamkniętym materiałów). Tylko w ten sposób bowiem możemy skutecznie ochronić zasoby naszej planety.

 

Instytut ift Rosenheim oraz Instytut Fraunhofera ds. Badań Produktów Krzemianowych ISC otrzymały zlecenie od „Bundesverband Flachglas e.V.” (Niemieckie Stowarzyszenie Producentów Szkła Płaskiego), aby określić status quo recyklingu szkła płaskiego i możliwe zastosowania tego recyklatu.

 

Każdego roku w Niemczech produkuje się 1,67 miliona ton szkła płaskiego do zastosowań budowlanych. W tym samym okresie w Niemczech wyprodukowano około 521 000 ton stłuczki szklanej1. [Z tego 350 000 ton przypada na szkło “wycofane z eksploatacji „ pochodzące z rozbiórki budynków, pozostałe 171 000 ton to materiał prekonsumencki (od firm przetwarzających szkło), który trafiają do zakładu recyklingu].

 

Ale co dzieje się z tą stłuczką, jak przepływają materiały nadające się do recyklingu? Tylko 101 000 ton (19%) „podąża” za nowoczesnym modelem z obiegiem zamkniętym, od recyklera (zakładu recyklingu) z powrotem do huty szkła płaskiego (do zbiornika float). Jednym z powodów jest to, że wymagania jakościowe dotyczące produkcji szkła architektonicznego są szczególnie wysokie.

 

Nawet najmniejsze zanieczyszczenia stłuczki uniemożliwiają jej zastosowanie w produkcji szkła float, ponieważ linie produkcyjne są „bardzo wrażliwe” na najdrobniejsze zmiany materiału i w najgorszym przypadku musiałyby zostać ponownie skalibrowane, co mogłoby spowodować wielomiesięczne przestoje w produkcji.

 

Drugim i chyba równie ważnym powodem są ceny szkła float, które od dziesięcioleci utrzymują się na stosunkowo niskim poziomie – przemysł szkła opakowaniowego może po prostu płacić wyższe ceny za stłuczkę, a jednocześnie jest mniej wymagający, jeśli chodzi o jakość stłuczki.

 

Dlatego też znacznie większa część, bo 235 000 ton (45%), trafia do produkcji szkła opakowaniowego, co oznacza tzw. downcykling (recykling odpadów, w którym odzyskany materiał ma niższą jakość i funkcjonalność niż materiał pierwotny). Kolejne 165 000 ton (32%) trafia – również w drodze downcyklingu – do produkcji wełny szklanej i innych mineralnych materiałów budowlanych. A 20 000 ton (4%) jest nadal wyrzucane na składowiska, jeśli nie można ich wykorzystać do innych celów.

 

Największą przeszkodą w zwiększeniu udziału stłuczki w partiach produkcyjnych szkła float jest jednak to, że przy ilości 521 000 ton pozyskiwanej stłuczki nie jest ona dostępna dla wszystkich sektorów przemysłu. W przeciwieństwie do wyrobów szklanych, produkowanych w przemyśle szkła opakowaniowego, szkło float nie jest towarem „szybkoobrotowym” – pozostaje w oknach i fasadach przez dziesiątki lat.

 

Wielkość 521 000 ton stłuczki rocznie wydaje się duża, ale w porównaniu z innymi materiałami z zastosowań budowlanych to stosunkowo niewiele: w ciągu jednego roku 214,6 milionów ton mineralnych „odpadów budowlanych” trafia do zakładów recyklingowych w Niemczech.

 

W związku z tym istnieje ostra konkurencja o stłuczkę, której przemysł szkła float nie może wygrać, ponieważ ceny szkła bazowego od dziesięcioleci są stosunkowo niskie.

 

Istnieje kilka sposobów, aby skorygować tę nierównowagę strukturalną i ponownie wykorzystać wyroby ze szkła architektonicznego (po upływie czasu ich efektywnego użytkowania) jako podstawę do produkcji wysokiej jakości szkła architektonicznego. Przede wszystkim realistyczne ceny, ponieważ szkło jako materiał budowlany przez dziesięciolecia było sprzedawane poniżej swojej wartości.

 


Segregacja, ponowne użycie, standaryzacja i digitalizacja
Ze względu na niedobór stłuczki szklanej, można by rozważyć „gromadzenie” szkła ze starych budynków w sposób bardziej spójny – według rodzajów szkła, tak aby szkło niskoemisyjne lub przeciwsłoneczne z miękkimi powłokami było ponownie wykorzystywane w architekturze (jako szkło architektoniczne), a nie kończyło jako butelki na wodę, które mają w dużej mierze niższe wymagania co do jakości surowego szkła – w ten sposób zamykając cykl życia wyrobu na tym samym poziomie jakościowym (bo stłuczka ze szkła architektonicznego zostanie przerobiona na nowe szkło architektoniczne).

 

Kolejny impuls, który pociągnąłby za sobą bardziej zrównoważony rozwój – to ponowne wykorzystanie szkła architektonicznego co „efektywnością ekologiczną” przewyższyłoby nawet recykling. Stare okna i fasady mogłyby w przyszłości być łatwiejsze do zdemontowania w celu sortowania/oddzielenia czystych komponentów i stworzenia prawdziwych cykli materiałowych – segregacji na surowce do wykorzystania przez producentów lub nieprzydatne zanieczyszczenia.

 

Oczyszczenie zdemontowanych tafli szklanych i nałożenie na nie nowoczesnych powłok funkcyjnych uwolniłoby do atmosfery mniej CO2 niż przy produkcja nowych szyb. Poza tym dzięki temu oszczędzilibyśmy wiele cennych surowców.

 

Taka alternatywa jest możliwa jednak tylko wtedy, gdyby szyba poddana ponownej obróbce pozwalała na tworzenie takiej samej jakości/wartości, jak produkcja nowej szyby i gdyby odpowiednio ceny tych nowych wyrobów były również akceptowane przez konsumentów.

 

Uproszczone procesy ponownego wykorzystania można by również łatwiej osiągnąć poprzez większą standaryzację. Zakładając, że nie każdy budynek – jak to jest jeszcze dziś w zwyczaju – byłby planowany indywidualnie, ale obowiązywały “realizacja seryjna”, modułowa i z uwzględnieniem określonych standardowych wymiarów szyb – wtedy wiele komponentów można by znacznie skuteczniej ponownie wykorzystać.

 

Musimy jednak zaakceptować fakt, że bez digitalizacji/cyfryzacji nie może być mowy o standaryzacji. Kluczem do większej standaryzacji są działające i dobrze wypełnione cyfrowe bazy danych materiałów, takie jak Madaster lub ecolearn Infobase oraz funkcjonujące projektowanie w 2D i 3D za pomocą cyfrowych narzędzi do projektowania budynków – takich jak BIM (Building Information Modelling). W przemyśle samochodowym procesy te działają już od dziesięcioleci – dlaczego więc nie branży budowlanej (w budownictwie)?

  


Wizja przyszłości – budynki jako banki materiałów
Typowy budynek mieszkalny wzniesiony w 1962 r. (większość miejskich budynków mieszkalnych w Niemczech powstała w latach 1958-1968) pod koniec swojego cyklu życia oferuje jeszcze wiele materiałów budowlanych nadających się do recyklingu, jak pokazuje wykres EPEA (Agencja ds. Ochrony Środowiska – Environmental Protection Encouragement Agency).

 

Władze lokalne muszą „rozumieć” swoje zasoby budowlane jako kompleksowy magazyn materiałów zawierający cenne materiały, które muszą być ponownie wykorzystane: beton, cegły, stal, szkło, drewno, gips, tworzywa sztuczne i wiele innych.

 

Sektor budownictwa neutralny dla klimatu nie jest możliwy bez gospodarki o obiegu zamkniętym EPEA obliczyła, że w około 2400 budynkach o takiej charakterystyce zmagazynowane jest około 2,2 miliona ton surowca, który trzeba tylko „wydobyć”. Ten proces to klucz do neutralności klimatycznej i umiarkowanego gospodarowania zasobami.

 

Ponieważ tylko połowa wszystkich emisji CO2 w nowych budynkach powstaje w wyniku ich eksploatacji, takiej jak dostarczanie ciepłej wody i ogrzewanie – druga połowa, tzw. „szara energia”, jest zużywana przez produkcję i transport materiałów budowlanych oraz rozbiórkę i utylizację.

 

W przyszłości wykorzystanie szarej energii i koszty cyklu życia powinny być zatem częścią cyfrowego paszportu materiałów i budynków – wymagany do tego kierunek powinien zostać jak najszybciej wytyczony przez decydentów, tak aby architekci, projektanci budynków i fasad już na wczesnych etapach planowania każdego budynku myśleli też o jego rozbiórce.

 

Będzie to miało również zasadnicze znaczenie dla przyszłych decyzji inwestycyjnych: inwestorzy i kredytodawcy powinni być w stanie w przejrzysty sposób ocenić, w jaki sposób wartość i potencjał ponownego wykorzystania budynku będą się kształtować na przestrzeni dziesięcioleci. Wszystkie zarejestrowane surowce stanowiłyby wówczas wymierne aktywa/zasoby.

 

1 Te i inne dane wg „Recykling szkła płaskiego w budownictwie - analiza obecnej sytuacji i wyprowadzenie zaleceń dotyczących dalszych działań”, ift Rosenheim 11/2019 oraz grupa robocza „Klimat i zrównoważony rozwój „, Bundesverband Flachglas, 1 marca 2022 r.

 

 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.