Wydanie 10/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
CMS Brembana proponuje kompletną, udoskonaloną i uprzemysłowioną gamę szlifierek dwustronnych, będących w stanie spełnić wymagania klientów związanych z koniecznością zwiększenia partii produkcyjnych i realizacji dużych serii. Przy projektowaniu zwrócono szczególną uwagę na uzyskanie maksymalnych wyników, automatyzacji i jakości obróbki szkła, zarówno na maszynach z ostrzem zaokrąglonym, jak i płaskim.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Czym przetransportować szkło? Oczywiście inaczej wyglądać będzie transport w przypadku jednego czy kilku arkuszy szkła na ogrodową szklarnię, a inaczej w przypadku transportu tafli, której powierzchnia przekracza 18 m2.
O ile w pierwszym przypadku zadowolimy się wózkiem czy też samochodem osobowym, to w drugim przypadku sprawa wygląda już inaczej.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Piec tunelowy do hartowania potokowego, zaprojektowany przez LandGlass prezentuje najnowsze, międzynarodowe technologie napędu, grzania i sterowania. Tafle szkła po załadowaniu do pieca hartowane są potokowo, tzn. bez oscylacji. Formatki szkła są rozgrzewane do wymaganej temperatury przy założonej prędkości ruchu i krzywej temperaturowej, następnie szkło jest hartowane i chłodzone.
Dlatego hartowanie potokowe nie tylko umożliwia łatwiejszą kontrolę temperatury podczas procesu grzania, ale również redukuje możliwość powstania rys podczas zwrotu w ruchu oscylacyjnym. Piec tunelowy umożliwia większą efektywność produkcji, niższe zużycie energii i lepszą optyczną jakość produktu finalnego.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
W nowoczesnym budownictwie ważna jest kwestia przepuszczalności promieni słonecznych przez powierzchnie szklane. Równie istotne jest zachowanie pierwotnej przepuszczalności świetlnej szkła w panelach słonecznych. Utrzymanie sprawnej transmisji światła, znacznie zwiększa efektywność ogniw fotowoltaicznych, redukując jednocześnie czas niezbędny na zwrócenie się kosztów inwestycji.
Niestety, zwykłe szkło jest trudne w konserwacji oraz sprawia wiele kłopotów podczas pielęgnacji. Wymaga ciągłego czyszczenia przy użyciu substancji chemicznych, wody, paliwa i innych zasobów, co istotnie zwiększa emisję dwutlenku węgla.
Na szczęście, istnieją nowoczesne rozwiązania technologiczne, które tworzą szkło nieprzywierające, łatwe w czyszczeniu oraz tanie w utrzymaniu, pozwalające ograniczyć mycie szkła średnio o 50%.
Znaczenie szkła na elewacji budynku
Szkło budowlane jest główną częścią infrastruktury i reprezentuje twórczość budowlaną człowieka. Szkło ma ogromny wypływ na środowisko naturalne i ludzkie samopoczucie. Światło słoneczne jest ważną częścią naszego życia, a szkło jest jedynym materiałem konstrukcyjnym, który zapewnia bezpośrednie przenikanie światła słonecznego lub energii słonecznej.
Zabezpieczone szkło, zapewniające pierwotną przepuszczalność światła, pozwala obniżyć koszty związane ze sztucznym oświetleniem i ogrzewaniem. Światło dzienne zapewnia rozwiązania, które są przyjazne środowisku i energooszczędne poprzez zmniejszenie wykorzystania paliw kopalnych, które generują emisję dwutlenku węgla.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Jeszcze do niedawna podczas montażu szyb w starszych typach pojazdów (np. Jelcz, Liaz, Tatra) stosowano uszczelki gumowe.
Obecnie stosuje się szyby wklejane zarówno w autokarach turystycznych, autobusach komunikacji miejskiej jak i ciężarówkach nowszej generacji.
Ponieważ nowoczesne autokary i ciężarówki mają zamontowane w szybie anteny radiowe i ogrzewanie, podczas wymiany zaleca się stosowanie klejów HMLC, czyli klejów o podwyższonej oporności i zwiększonym tzw. module sprężystości.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Pomiar temperatury w miejscach trudnodostępnych, czy też o znacznych wartościach stanowił dla człowieka od szeregu lat poważny problem.
Wymóg wielopunktowego pomiaru powierzchni i rejestracja zachodzących zmian, często była niemożliwa, lub kłopotliwa przy użyciu dostępnej aparatury pomiarowej. Ostatnie lata zaowocowały rozwojem nowoczesnych technik z zakresu termografii i termowizji, które umożliwiają znacznie więcej niż tylko zwykły pomiar temperatury.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
W dobie stale kurczących się zasobów węgla, ropy, rosnących cen ich wydobycia, wykorzystanie alternatywnych źródeł energii stało się czymś naturalnym i nieodzownym. Wykorzystanie siły wiatru czy źródeł wód geotermalnych jest już nie tylko ciekawostką tudzież eksperymentem, ale stało się pełnoprawną alternatywą dla konwencjonalnych metod wytwarzania ciepła czy też prądu. Wśród tzw. odnawialnych źródeł energii zdecydowanie największym potencjałem pod względem ilości i dostępności odznacza się energia promieniowania słonecznego.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Branża przemysłu szklarskiego rozwija się w zaskakującym tempie. Zwykłe szkło nie jest wystarczające, by spełnić oczekiwania odbiorców, którzy stawiają coraz wyższe wymagania. W tym celu, w wyniku badań, zmodyfikowano powierzchnię szkła poprzez nanoszenie bardzo cienkich powłok, które powodują uzyskanie określonych właściwości.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Okucia do drzwi szklanych produkowane są z aluminium anodowanego na różne kolory – najczęściej srebrny oraz złoty – pokrywane powłokami metalicznymi (chromem, mosiądzem i brązem), a także lakierowane proszkowo na dowolny kolor z palety RAL.
Kolejnym materiałem jest stal nierdzewna, której powierzchnię wykańcza się na matowo, półmatowo lub połysk, a także zdobi poprzez polerowanie bądź satynowanie. Najczęściej spotykane wykończenie powierzchni to srebrna satyna oraz chrom matowy szczotkowany.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
W tej części katalogu Zakład Konstrukcji i Elementów Budowlanych Instytutu Techniki Budowlanej przedstawia tym razem wady wykonania i montażu okien z aluminum. Są to materiały z wykonanych ekspertyz.
Kolejne części będą dotyczyć okien z PVC, okien drewnianych, aluminiowych fasad, świetlików dachowych, ogrodów zimowych, szklanych zabudów balkonowych, rolet, wady szyb, i inne.
Fot. 1. Całkiem nowy budynek i całkiem zniszczone ściany wewnętrzne jego klatek schodowych. Korozja tynków, wilgoć na ścianach, „grzyb”. Kapie woda.
Fot. 2. Zaparowane przeszklenia.
Fot. 3. Przyczyna prozaiczna. Brak szczelnej izolacji. Zamiast niej kłęby pianki PU (bez paroizolacji), dziury, tynk w styku.
Fot. 4. Dodatkowo potężny kątownik do zamocowania konstrukcji przeszklenia do ściany. Nie dosyć, że ciągły, to jeszcze bez izolacji. Już się wdała korozja stali.
Fot. 5. Z każdej strony dziury na wylot.
Fot. 6. Nieuszczelnione styki blaszanej osłony bocznych krawędzi przeszklenia.
Fot. 7. Brak uszczelki pod osłoną z blach.
Fot. 8. Efekt – wilgoć w elementach.
Fot. 9. Drzwi wejściowe do sklepu. razem z oknami.
Fot. 10. Producent się pomylił – wykonał stolarkę niezgodnie i z projektem i z zasadami dokumentacji systemowej. Okno stałe z naświetlem jest w jednej ramie z szybami przedzielonymi ryglem. Drzwi wejściowe mają naświetle w oddzielnej ramie. Z uwagi na pomyłkę w zwymiarowaniu pomiędzy ramy drzwi i okna nad drzwiami wstawiono poziomą listwę.
Fot. 11. Można by to ostatecznie przyjąć gdyby nie to, że w stykach nie zastosowano systemowego uszczelnienia. Jako uszczelnienie maźnięto styki silikonem.
Fot. 12. Szczelina na przestrzał. Nawet drzewa widać. Jak to się ma do szczelności?
Fot. 13. Przykład niedokończonego montażu. Trochę pianki, trochę tynku, kawałki cegły. Parapet niezałożony. Woda ścieka pod okno.
Fot. 14. Od wewnątrz brak uszczelnienia.
Fot. 15. Nieposklejane uszczelki rozjeżdżają się, także w narożach.
Fot. 16. Uszczelki powinny być przycięte na „ucios” i sklejone.
Fot. 17. Architektoniczny koszmarek. Wielkie, fasadowe okno, obok mniejsze z naświetlem nieotwierane, powyżej trzecie – otwierane.
Fot. 18. Z uwagi na wielkość okna wystawowego zastosowano potężną belkę na całej szerokości. Belka w mieszkaniu.
Fot. 19. Okna w budynku. Nie można tych potężnych wyroszeń tłumaczyć jedynie brakiem wentylacji. To jest „zimny” profil lub uszkodzona szyba zespolona, lub i jedno i drugie.
Fot. 20. Wody jest tyle, że można ją wiaderkiem zbierać.
Fot. 21. Płaski dach świetlika dachowego nad pokojem w mieszkaniu ostatniego piętra budynku. Z szyb podzielonych ryglami woda nie ma jak odpływać.
Fot. 22. Żeby woda nie lała się do mieszkania (a leje się) położono folię. A na folii śnieg leży.
Fot. 23. Z kolei tu niewłaściwe obróbki blacharskie. Parapet ze spadkiem w stronę okna. Śnieg i lód na parapecie. Gdy się roztopi, to wcieka pod okna w ściany budynku.
Fot. 24. Tu są styki tych parapetów. Dziura na dwa centymetry.
Fot. 25. Parapet jest tak zamontowany (wsunięty tylko pod okno), że się ugina przy lekkim nacisku.
Fot. 26. Styk dwu okien i dwu parapetów.
Fot. 27. W zagłębieniach gromadzi się woda z opadów.
Fot. 28. Przykład okna aluminiowego, którego ramy pomalowano „sposobem domowym” – pistolet + farba, bez podkładu, bez piecowego wygrzewania.
Fot. 29. Lakierowanie jest tak tragiczne, że lakier złazi nawet bez zbytniego skrobania.
Fot. 30. Lakier jest na tyle miękki, że można go porysować paznokciem.
Fot. 31. Wystarczył kontakt klucza z ramą by zostawić rysy. Ponadto lakier jest chropowaty.
Fot. 32. Za krótkie uszczelki to już żadna wada przy wadach powłoki lakierowej.
Fot. 33. Architektoniczna ciekawostka. Co z tego, skoro szyby w każdym z okien różnią się barwą i odcieniem. Pochodzą od różnych producentów. Są też inne wady optyczne.
Fot. 34. Szare smugi na szybach, paski i prążki. To wina procesu gięcia szyby.
Fot. 35. Od strony zewnętrznej jest widoczny ten sam efekt „brudnej” szyby.
Fot. 36. I nie jest ważny kierunek patrzenia. Producent chciał to obarczyć złudzeniem optycznym. Jest tu więcej wad.
Fot. 37. Wycieki tiokolu z zespolenia szyby.
Fot. 38. Tiokol wycieka i zabarwia szybę (to ten żółty pasek). Po prostu producent zastosował niewłaściwe szczeliwa szyb w konstrukcji przeszklonej fasady z odsłoniętymi na promieniowanie słoneczne stykami.
Fot. 39. Tak wygląda ten nieosłonięty listwami styk. Trzy kolory. No i plamy na szybach.
Fot. 40. Tu wycieki tiokolu i żółte paski na obwodach szyb widać dokładniej.
Fot. 41. Ogród zimowy na dachu budynku. Zimowy dosłownie.
Fot. 42. Ogród zimowy posadowiono bezpośrednio na posadzce tarasu. Mocowaniem są śruby wpuszczone w posadzkę. Tak bezpośrednio. Nie ma izolacji, nie ma obróbek blacharskich w dolnej części ścian ogrodu na styku z posadzką. Parapet ma spadek w stronę ścian ogrodu. Efekt jest taki że woda z opadów i topniejącego śniegu wcieka pod ściany ogrodu i dziurami na śruby cieknie w ścianach na niższe piętra.
Fot. 43. Próby uszczelnień naklejanymi paskami z folii. Nie dość, że nieudolne, to jeszcze pozasłaniały odwodnienia.
Fot. 44. Rozjeżdżające się uszczelki przyszybowe, dodatkowa szczelina do wnikania wody.
Fot. 45. Tu widać zaślepkę śruby, którą przymocowano ramę do posadzki tarasu. Popełniono tylko taki błąd, że woda wcieka pod ramę i dopiero potem wcieka w nieuszczelnioną dziurę po śrubie.
Fot. 46. Paprochy, śmieci i „gluty” w szybie.
Fot. 47. Bąbel.
Fot. 48. Coś z innej beczki. Zacieki tiokolu wewnątrz szyby zespolonej. Skąd się wzięły, nie było wiadomo dopóki nie rozszklono okna. Okazało się, że przy montażu okien i potem ich szkleniu w styk ramy, pod szybę, wtryśnięto piankę PU. W jakim celu – tego nie wiadomo. Od tego momentu szyby zaczęły „bąblować” tiokolem i rozpuszczalnikiem.
Fot. 49. Zaciek spływa po całej szybie.
Fot. 50. Na bokach szyby też wyłażą „gluty”.
Fot. 51. Brudna ramka szyby.
Jako, że jest to coraz częściej spotykany problem to zacytuję deklarację producenta szyb. „Stosować tylko materiały zbadane na zgodność z uszczelniaczami w szybie zespolonej.
Badania powinny być wykonane przez producentów półproduktów tj. podkładek, silikonów czy innych uszczelniaczy stosowanych w ramach okiennych na zgodność z uszczelnieniem krawędzi szyb.
Wyniki badań obligują wtedy producentów do zachowania stałego składu chemicznego swych wyrobów, a tym samym braku zagrożeń dla innych produktów.”
O co chodzi?. „Butyl - pierwotny uszczelniacz szyby zespolonej nie zawiera plastyfikatorów w pojęciu chemicznym i jeżeli wystąpią one w jakimkolwiek materiale w ramie okiennej to będą mu „dostarczone” i od tego momentu zaczną zachodzić degradujące reakcje w uszczelnieniu szyby zespolonej. Czas degradacji uszczelnienia szyby uzależniony będzie od powierzchni kontaktu z krawędzią uszczelnienia, koncentracji plastyfikatorów i temperatury otoczenia.
Proste jak drut. Taka deklaracja producenta dotyczy wszystkich wyrobów budowlanych. Przy lakierach do drewna, na przykład, taka beztroska producentów mści się okrutnie.
Fot. 52. Wracamy do konstrukcji aluminiowych. Wejście do budynku, okazałe jak sam budynek. Okazałe też są przecieki pod drzwiami. Nie powinno ich być, przecież jest daszek.
Fot. 53. Są też płytki tarasu.
Fot. 54. Dokonana odkrywka ujawnia brak izolacji, a ta, co jest, to jest źle położona.
Fot. 55. Efekt jest taki, że od środka wdała się już korozja stalowych elementów.
Fot. 56. Korozja jakich mało.
Fot. 57. A pod ramą brak uszczelnienia, pozostawiony gruz i kawałki cegieł.
Fot. 58. I woda z tarasu podcieka pod drzwi.
Fot. 59. Daszek też przecieka. Tak są uszczelnione szyby.
Fot. 60. A tak jest „uszczelniony” narożnik.
Fot. 61. Kolejny obiekt i badanie wodoszczelności.
Fot. 62. Tak są założone uszczelki.
Fot. 63. Brudne, zniszczone ramy okna.
Fot. 64. Tak się „uszczelnia” styki.
Fot. 65. Skośnie wbudowane okna w pewnym bardzo ciekawym obiekcie. Problem w tym, że przeciekają.
Fot. 66. Wejście do supermarketu: „Serdecznie witamy”.
Fot. 67. Gorzej, bo zawiasy wypadają.
Fot. 68. Skorodowane z każdej strony – odstraszają klientów.
Fot. 69. Niektóre już pourywane.
Fot. 70. „Gładka” powierzchnia blaszanej obudowy pewnego ważnego budynku.
Fot. 71. Oblachowanie ościeży.
Fot. 72. Dokonana odkrywka wskazuje na rozmiar zniszczeń.
Fot. 73. Złożone pięć skrzydeł szklanej zabudowy balkonów. Złożone, bo szyby pękają i spadają na chodnik.
Fot. 74. Widok z boku skrzydła. Szczegół mocowania szyby. Nieosłonięte i niezabezpieczone przed wnikaniem wody końce ram. Ślady korozji na końcach listew.
Fot. 75. Wypięte z zaczepów listwy.
Fot. 76. Przykład zniszczonej szyby. Metalowa listwa dociskowa styka się z szybą. Szyby ulegają zniszczeniu z powodu podstawowych wad technologicznych. Osadzenia bez uszczelek i zaciśnięte w ramach nie mają luzów dylatacyjnych na kompensację naprężeń od nagrzewania/schładzania szkła i metalowych ram.
Fot. 77. Szyba grubości 10 mm. Szyba osadzona bez uszczelek, bez podkładek, bez luzów kompensacyjnych. Wszystkie szyby grubości 10 mm osadzone są w taki sam, skandalicznie wadliwy, sposób. Było zamówienie na grubsze szyby to się je wstawiło. A że system tego nie przewiduje…
Fot. 78. Ta szyba już jest ukruszona.
c.d.n.
Jerzy Płoński
wszystkie części artykułu:
Czy Twoje okna też są takie? Część 1 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 1/2010
Czy Twoje okna też są takie? Część 2 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 2/2010
Czy Twoje okna też są takie? Część 3 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 3/2010
Czy Twoje okna też są takie? Część 4 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 4/2010
Czy Twoje okna też są takie? Część 5 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 10/2011
Czy Twoje okna też są takie? Część 6 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 1/2012
patrz też:
- Wady montażu i wykonania okien. Część 1, Jerzy Płoński, Świat Szkła 4/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 2, Jerzy Płoński, Świat Szkła 5/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 3, Jerzy Płoński, Świat Szkła 6/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 4, Jerzy Płoński, Świat Szkła 7-8/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 5, Jerzy Płoński, Świat Szkła 9/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 6, Jerzy Płoński, Świat Szkła 11/2006
oraz:
- Montaż okien w budynkach energooszczędnych i pasywnych , Mariusz Pawlak, Świat Szkła 4/2010
- Elementy mocujące ościeżnice okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2010
- Montaż najważniejszy, Karol Reinsch, Świat Szkła 1/2010
- Montaż okien w budynkach energooszczędnych i pasywnych, Wiesław Dybał, Świat Szkła 1/2009
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 10/2011
.
Jerzy Płoński
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
wszystkie części artykułu:
- Czy Twoje okna też są takie? Część 1 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 1/2010
- Czy Twoje okna też są takie? Część 2 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 2/2010
- Czy Twoje okna też są takie? Część 3 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 3/2010
- Czy Twoje okna też są takie? Część 4 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 4/2010
- Czy Twoje okna też są takie? Część 5 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 10/2011
- Czy Twoje okna też są takie? Część 6 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 1/2012
- Czy Twoje okna też są takie? Część 7 , Jerzy Płoński, Świat Szkła 2/2012
patrz też:
- Wady montażu i wykonania okien. Część 1, Jerzy Płoński, Świat Szkła 4/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 2, Jerzy Płoński, Świat Szkła 5/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 3, Jerzy Płoński, Świat Szkła 6/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 4, Jerzy Płoński, Świat Szkła 7-8/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 5, Jerzy Płoński, Świat Szkła 9/2006
- Wady montażu i wykonania okien. Część 6, Jerzy Płoński, Świat Szkła 11/2006
oraz:
- Montaż okien w budynkach energooszczędnych i pasywnych , Mariusz Pawlak, Świat Szkła 4/2010
- Elementy mocujące ościeżnice okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2010
- Montaż najważniejszy, Karol Reinsch, Świat Szkła 1/2010
- Montaż okien w budynkach energooszczędnych i pasywnych, Wiesław Dybał, Świat Szkła 1/2009
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 10/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Duża konkurencja na rynku stolarki wymusza na producentach wprowadzanie coraz to nowszych rozwiązań techniczno-konstrukcyjnych poprawiających trwałość oraz parametry izolacyjne okien i drzwi.
Warunkiem dopuszczenia ich do stosowania w budownictwie jest spełnienie wymagań dotyczących bezpieczeństwa konstrukcji i użytkowania, bezpieczeństwa pożarowego, izolacyjności cieplnej, izolacyjności akustycznej i oznaczenie ich symbolem „CE” – znakiem zgodności z normą zharmonizowaną PN-EN 14351-1:2006 Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności i sklasyfikowaniu jej do odpowiedniej klasy technicznej, jaką może osiągnąć w zakresie sprawdzanej cechy.
Wymagania dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami
Wymagania i zasady ogólne dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami podane zostały w dziale IX rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby poziom hałasu, na który będą narażeni użytkownicy lub ludzie znajdujący się w ich sąsiedztwie, nie stanowił zagrożenia dla ich zdrowia, a także umożliwiał im pracę, odpoczynek i sen w zadowalających warunkach.
Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy chronić przed hałasem:
- zewnętrznym przenikającym do pomieszczenia spoza budynku,
- pochodzącym od instalacji i urządzeń stanowiących techniczne wyposażenie budynku,
- powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez użytkowników innych mieszkań, lokali użytkowych lub pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych.
Poziom hałasu oraz drgań przenikających do pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, z wyłączeniem budynków, dla których jest konieczne spełnienie szczególnych wymagań ochrony przed hałasem, nie może przekraczać wartości dopuszczalnych, określonych w Polskich Normach dotyczących ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach oraz oceny wpływu drgań na ludzi w budynkach.
Dopuszczalne maksymalne wartości poziomu hałasu przenikającego do pomieszczeń przeznaczonych do przebywania ludzi, w zależności od rodzaju pomieszczenia (tabela 7), zawarte są w PN 87/B-02151/02 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.
Poziom hałasu docierającego do wnętrza budynku zależy od właściwości akustycznych przegród budowlanych. Ich parametry dźwiękochłonności powinny być dostosowane do warunków akustycznych występujących w najbliższego otoczeniu.
Wymagane parametry akustyczne przegród zewnętrznych w budynkach mieszkalnych (tabela 8) określa norma PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych - Wymagania.
Dla przypadków, w których emisja hałasu przez ścianę zewnętrzną do środowiska może przekroczyć wartości dopuszczalne, określone odrębnymi przepisami lub może powodować zagrożenie hałasem innych pomieszczeń w budynku, to wymaganą izolacyjność akustyczną ściany zewnętrznej należy określi indywidualnie.
Parametry akustyczne wyrobów budowlanych (stolarki otworowej), stanowiących cześć przegrody zewnętrznej, muszą być dostosowane do parametrów części pełnej przegrody (tabela 9). Wyrób zastosowany przy wykonywaniu robót budowlanych musi zapewnić możliwość uzyskania właściwości akustycznych budynku zgodnych z PN i warunkami technicznymi.
Dopuszczenie stolarki do stosowania w określonych warunkach możliwe jest, jeżeli została:
- oznakowana znakiem CE – czyli dokonano oceny zgodności z normą zharmonizowaną, albo europejską aprobatą techniczną,
- oznakowana znakiem budowlanym.
Wymagania w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej
Powłoki zewnętrzne budynków powinny skutecznie ograniczać straty ciepła, a także chronić go przed jego nadmiernym nagrzewaniem. Wiąże się to ze zmniejszeniem ilości energii dostarczanej do urządzeń na potrzebę ogrzania i chłodzenia obiektu. Duży wpływ na straty energii cieplnej budynków spełniających wymagania prawne ma stolarka otworowa.
Wymagania w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej okien i drzwi określa się w zależności od strefy klimatycznej usytuowania budynku, rodzaju budynku i jego przeznaczenia oraz projektowanej temperatury w pomieszczeniach obiektu. Ważnym czynnikiem jest także sposób, rodzaj i miejsce montowania okien (inne wymagania mają okna montowane jako przegrody pionowe, a inne okna dachowe).
Wartości maksymalne współczynnika przenikania ciepła drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, świetlików, drzwi zewnętrznych w budynkach użyteczności publicznej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. przedstawiają tabele 10, 11.
Tabela 7. Dopuszczalne poziomy dźwięku A w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi
1) np. pochodzącymi od centralnego ogrzewania, wentylacji, stacji transformatorowych,
2) np. pochodzący od urządzeń dźwigowych, ze zsypów śmieciowych,
3) należy przyjmować indywidualnie w podanych granicach w zależności od kategorii obiektu,
4) należy przyjmować indywidualnie w podanych granicach w zależności od rodzaju zajęć,
5) nie normalizuje się wartości maksymalnych.
(po kliknieciu możesz powiększyć tabelę)
Starty ciepła w obiekcie budowlanym uzależnione są także od wielkości powierzchni przeszklonych przegród zewnętrznych.
Całkowite pole powierzchni przegród przeszklonych w budynku, w zależności od jego wielkości i przeznaczenia, może być:
- w budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego pole powierzchni A0, wyrażone w m², okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż 1,5 W/(m ²· K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A0max obliczone według wzoru:
A0max = 0,15 Az + 0,03 Aw
gdzie:
Az – jest suma pól powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych (w zewnętrznym obrysie budynku) w pasie o szerokości 5 m wzdłuż ścian zewnętrznych,
Aw – jest suma pól powierzchni pozostałej części rzutu poziomego wszystkich kondygnacji po odjęciu Az.
- w budynku użyteczności publicznej pole powierzchni A0, wyrażone w m², okien oraz przegród szklanych i przezroczystych o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż 1,5W/(m²·K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A0max obliczona według wzoru jak w przypadku budynku mieszkalnego i zamieszkania zbiorowego.
Tabela 8. Wymagana wypadkowa izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona ścian zewnętrznych z oknami
1) Należy wyznaczyć minimalną wartość wskaźnika w zależności od miarodajnego poziomu dźwięku A odrębnie dla dnia i nocy i jako wymaganie należy przyjąć tę wartość wskaźnika, która jest większa.
2) Wymagania określa się indywidualnie.
3) Podane w tablicy wymaganie dotyczy ochrony pomieszczeń przed hałasem zewnętrzny.
(po kliknieciu możesz powiększyć tabelę)
Zyski ciepła w budynkach od promieniowania słonecznego, które przenika przez przegrody przeszklone zależy od:
- orientacji okien względem stron świata,
- promieniowania słonecznego oddziaływującego w danym obszarze,
- powierzchni szklenia oraz od zdolności przepuszczania promieniowania słonecznego „g”, które zależy od rodzaju stosowanego oszklenia (tabela 12) i rodzaju stosowanych osłon przeciwsłonecznych.
We wszystkich rodzajach budynków współczynnik przepuszczalności energii całkowitej okna oraz przegród szklanych i przezroczystych gc, liczony według wzoru:
gc = fc · gG
gdzie:
gG – współczynnik przepuszczalności energii całkowitej dla rodzaju oszklenia,
fc – współczynnik korekcyjny redukcji promieniowania ze względu na zastosowane urządzenia przeciwsłoneczne, nie może być większy niż 0,5, z wyłączeniem okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, których udział fG w powierzchni ściany jest większy niż 50% powierzchni ściany — wówczas należy spełnić poniższa zależność:
gc · fG ≤ 0,25
gdzie:
fG — udział powierzchni okien oraz przegród szklanych i przezroczystych w powierzchni ściany.
Warunki higieniczno-zdrowotne oraz ochrony środowiska
Stolarka, która stanowi ważny element każdego obiektu budowlanego, w dużej mierze decyduje o komforcie użytkowania i warunkach higienicznozdrowotnych. Zapewnia oświetlenie pomieszczeń światłem naturalnym, najbardziej odpowiednim dla ludzkiego wzroku.
Pozwala na utrzymanie odpowiedniego klimatu wewnątrz pomieszczenia. Zdolności przepuszczania powietrza okien i drzwi uniemożliwiają gromadzenie się gazów, pyłów oraz kondensację pary wodnej na przegrodach, będącej przyczyną powstawania pleśni i grzybów, które stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi.
Tabela 9. Wymagana izolacyjność akustyczna części pełnych przegrody zewnętrznej i okien stanowiących nie więcej niż 50% wielkości powierzchni przegrody zewnętrznej w pomieszczeniu
Tabela 10. Wymagania U max dotyczące okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych w budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego
Tabela 11. Wymagania U max dotyczące okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych w budynku użyteczności publicznej
Tabela 12. Rodzaj oszklenia. Wartości współczynnika przepuszczalności energii całkowitej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi budynek powinien być zaprojektowany i wykonany z takich materiałów i wyrobów oraz w taki sposób, aby nie stanowił zagrożenia dla higieny i zdrowia użytkowników lub sąsiadów. Rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe przegród zewnętrznych i ich uszczelnienie powinny uniemożliwiać przenikanie wody opadowej do wnętrza budynków.
Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne zewnętrznych przegród budynku, warunki cieplno-wilgotnościowe, a także intensywność wymiany powietrza w pomieszczeniach, powinny uniemożliwiać powstanie zagrzybienia.
Stolarka, w zależności od zastosowanej wentylacji powinna posiadać współczynnik infiltracji:
- a ≤ 0,3 m3/(m h da Pa2/3) – w przypadku okien i drzwi balkonowych otwieranych, w pomieszczeniach, w których zastosowano inny rodzaj wentylacji niż wentylację mechaniczną nawiewną lub nawiewno-wywiewną, dopływ powietrza zewnętrznego w ilości niezbędnej do potrzeb wentylacyjnych, należy zapewnić przez urządzenia nawiewne, umieszczone w oknach, drzwiach balkownowych lub innych częściach przegród zewnętrznych.
W budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, oświaty, wychowania, opieki zdrowotnej i opieki społecznej, a także w pomieszczeniach biurowych przeznaczonych na pobyt ludzi, niewyposażonych w wentylację mechaniczną lub klimatyzację, okna w celu okresowego przewietrzania powinny mieć konstrukcję umożliwiającą otwieranie co najmniej 50% powierzchni wymaganej.
Skrzydła okien, świetliki oraz nawietrzaki okienne wykorzystywane do przewietrzania pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, powinny być zaopatrzone w urządzenia pozwalające na łatwe ich otwieranie i regulowanie wielkości otwarcia z poziomu podłogi lub pomostu, także przez osoby niepełnosprawne, jeżeli nie przewiduje się korzystania z pomocy innych współużytkowników.
W przypadku zastosowania w pomieszczeniach okien, drzwi balkonowych i innych zamknięć otworów zewnętrznych o dużej szczelności, uniemożliwiającej infiltrację powietrza zewnętrznego w ilości niezbędnej do potrzeb wentylacyjnych, należy przewidzieć nawiewną wentylację mechaniczną lub odpowiednie urządzenia nawiewne.
Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków ogólnych w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie – co najmniej 1:12.
Stosowana stolarka powinna posiadać znak CE. Potwierdza on zgodność wyrobu z normą zharmonizowaną, a także osiągnięcie przez wyrób wartości parametrów deklarowanych przez producenta. Wartości deklarowanych parametrów nie mogą być niższe od minimalnych określonych w obowiązujących przepisach techniczno prawnych.
Bartłomiej Zygma
Literatura:
[1] Mielczarek Z., Nowoczesne konstrukcje w Budownictwie Ogólnym. Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 2003.
[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002 r., Nr 75, poz. 690), z późniejszymi zmianami.
[3] PN-87/B-02151/02 Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.
[4] PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania
[5] Materiały informacyjne firmy OKNOTEST.
[6] Laskowska Z., Drzwi przeciwpożarowe – badania, klasyfikacja, wymagania. „Świat Szkła” 4/2008.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 10/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Dzięki szklanej fasadzie wykonanej w systemie szklenia strukturalnego Pilkington Planar™, goście Hotelu SPA Dr Irena Eris Krynica Zdrój mogą podziwiać malowniczą panoramę Jaworzyny.
Położony w dolinie Czarnego Potoku u stóp Jaworzyny Krynickiej Hotel SPA Dr Irena Eris Krynica Zdrój jest jednym z najchętniej odwiedzanych obiektów SPA w Polsce. Ze względu na lokalizację, architekturę i wiele możliwych form spędzania czasu, ośrodek wybierany jest przez osoby nastawione na typowo zdrowy tryb życia.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Paryż, niezwykle urokliwe miasto, ma swoją nową finansowo-biznesową dzielnicę La Defense. Charakteryzuje ją nowoczesna architektura, budynki o szklanych, nowoczesnych fasadach, zakrzywionych, urozmaiconych, pięknych. W roku 2003 ogłoszono konkurs na projekt architektonicznokonstrukcyjny kładki dla pieszych w samym centrum, tej niezwykłej, uosabiającej nowoczesność dzielnicy.
Dietmar Feichtinger Architects – biuro architektoniczne z Paryża i Schlaich Bergermann und Partner – zespół konstrukcyjny ze Stuttgartu zostali zwycięscami tego konkursu, a ich zrealizowany projekt jest pełen ekspresji, jest piękny doskonale wkomponowuje się w pejzaż La Defense (rys. 1.).
Konstrukcja kładki została rozpięta wzdłuż zakrzywionej fasady Société Générale (urzędu miejskiego, dzielnicowego). Kształt fasady zdeterminował krzywoliniowy przebieg pomostu kładki, co natychmiast spowodowało jej ciekawą postać konstrukcyjno-architektoniczną. Konstrukcja ma ciekawy kształt i wymiar estetyczny, ale równocześnie jest bardzo trudną, skomplikowaną technologicznie budowlą inżynierską.
Kładka ma całkowitą rozpiętość 90 m, stalową, zakrzywioną konstrukcję, przebiegającą w bliskim sąsiedztwie szklanej fasady, sąsiadującego z nią budynku. Przekrój poprzeczny, zawansowany technicznie, urozmaicony i ciekawy prezentuje rys. 2.
Główne elementy konstrukcyjne są poza pomostem głównym, co wytwarza dodatkową ekspresję podczas poruszania się po nawierzchni pomostu. Pomost jest podwieszony za pomocą specyficznego układu potrójnych stalowych kabli (o średnicy 65 mm). Rozpięte one zostały w płaszczyźnie pionowej, pochylonej i w płaszczyźnie poziomej, poniżej płyty pomostu. Układ poziomych kabli widoczny jest pod kładką, z ulicy Rue de Longrais.
Oryginalny system podwieszenia, z zastosowaniem potrójnego zestawu kabli dobrze widoczy jest na rys. 3. Jego model numeryczny był wnikliwie analizowany metodą elementów skończonych. Dla kładek dla pieszych ważne są analizy statyczne i dynamiczne, oddziaływanie wiatru, rodzaje drgań itd.
Prezentowana konstrukcja, o szerokości 4,5 m (szerokość użytkowa pomostu) i swojej rozpiętości jest konstrukcją „wiotką” (pomimo podpór pośrednich) co tym bardziej obligowało do wnikliwych, kompleksowych analiz numerycznych [2].
Na kładce zaplanowano przeźroczyste, szklane balustrady, które nie ograniczają widoczności, są idealne w kompozycji konstrukcyjno-architektonicznej. Przez nie dokładnie można podziwiać konstrukcję nośną – ciekawą w układzie elementów. Idąc kładką obserwuje się z zaciekawieniem nowoczesne budynki La Defense i jest to niewątpliwie dopełnienie wrażenia estetycznego.
Projekt kładki, ze swoimi założeniami technicznymi i architektonicznymi, był prezentowany na tegorocznej międzynarodowej konferencji Footbridge 011, która odbyła się we Wrocławiu, w dniach 6-8 lipca. Była to już czwarta edycja konferencji poświęconych kładkom dla pieszych. Pierwsza odbyła się w Paryżu, potem w Wenecji oraz Porto.
W czasie obrad wrocławskiej konferencji prezentowano wiele wspaniałych projektów, ale kładka z paryskiej La Defense należała do najciekawszych technologicznie i najpiękniejszych architektonicznie. Wizja paryskich architektów nie znalazłaby urzeczywistnienia, gdyby nie zaawansowany projekt techniczny oraz pomysły na rozwiązania konstrukcyjne inżynierów ze Stuttgartu.
Projekt stanowi mariaż możliwości technicznych z oryginalnym wtopieniem konstrukcji użytkowej w strukturę urbanistyczną dzielnicy, która w całości wywołuje fascynację.
System podwieszających lin wytwarza ekwalibrum, równowagę sił w rozpiętych w przestrzeni elementach konstrukcyjnych. Kładka interesująco odbija, przegląda się w transparentnej fasadzie, sąsiadującego z nią budynku (rys. 4) [2].
Rys. 1. Zwycięski projekt – efekt współpracy architektów z Paryża i inżynierów z Niemiec
Piesi, użytkujący kładkę, przeglądają się również w szklanej elewacji. Nie byłoby tych wszystkich efektów wizualnych bez szkła, szklanych powierzchni i optycznego powiększenia przestrzeni, którą szkło generuje.
Brytyjskie czasopismo Bridge Design & Engineering przyznało w tym roku nagrody za wyróżniające się projekty kładek dla pieszych – Footbridgeawards 2011. Kładka z paryskiego La Defense zdobyła pierwsze miejsce w kategorii kładek dużych rozpiętości (długości całkowitych). W werdykcie określono tę konstrukcję jako duże techniczne osiągnięcie [1], [4].
Niemieccy projektanci, konstruktorzy kładki z La Defense stworzyli także inną konstrukcję kładki dla pieszych, pomiędzy dwoma budynkami, w nowej części Lizbony, całkowicie obudowaną panelami szklanymi o zakrzywionych powierzchniach. Konstrukcja ta również została nagrodzona w tym samym konkursie Footbridgeawards 2011, tym razem w kategorii kładek małych rozpiętości.
Rys. 2. Przekrój poprzeczny prezentowanej kładki
Rys. 3. System podwieszenia z zastosowaniem potrójnego zestawu kabli
Oczywiście opisywane konstrukcje nie zaistniałyby gdyby nie współtowarzyszące im rozwiązania zaawansowanej technologii. W mostownictwie istotną częścią jest konstrukcja nośna, natomiast panele szklane są idealnym uzupełnieniem, kreatorem efektów wizualno-artystycznych, które podkreślają wymiar nowoczesności.
Ciekawą kompozycję kładki dla pieszych, z nowej paryskiej dzielnicy, stanowi układ stalowych lin sprężonych (na rys. 5. w czasie montażu), elementów stalowych, służących do podwieszenia lin, stalowego pomostu oraz transparentnych, szklanych balustrad, nie przysłaniających widoku konstrukcji [2].
Ciekawe efekty wizualne powstają w różnych porach roku, czy dnia, przy różnie padających promieniach słonecznych. Pięknie kładka prezentuje się nocą.
Rys. 4. Szklana fasada – „lustro” dla kładki
Rys. 5. Wsporniki odciągów kładki
Paryż i jego stare dzielnice mają niebywały klimat. Istnieje wiele punktów architektonicznych w topografii tych dzielnic, które kreują ich piękno, atmosferę i charakter. Doskonale się stało, że w przypadku nowej dzielnicy Paryża – La Defense architekci zrobili wszystko, ażeby była ona również piękna i niepowtarzalna.
Szklane powierzchnie elewacji urozmaiconych architektonicznie budynków oraz prezentowana kładka dla pieszych są na pewno wyznacznikami tego piękna. Są to również symbole współczesności.
dr inż. Beata Stankiewicz
Politechnika Opolska
Literatura
[1] „Bridge Design & Engineering” – Footbridgeawards 2011
[2] Materiały konferencji Footbridge 2011, Wrocław 6-7 lipca 2011
[3] Stankiewicz B., Santiago Calatrava – kreator piękna przestrzeni. „Świat Szkła” nr 1/2011
[4] www.bridgeweb.com
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 10/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Pierwszym i podstawowym problemem, z jakim się stykamy podczas projektowania, jest wystarczająca penetracja słońca w budynku. Czy budynek jest na tyle transparentny, aby przepuścić w danych warunkach, wystarczającą ilość światła dziennego? Nie da się go kontrolować – światło dzienne ciągle się zmienia.
Jego intensywność i barwa ulega zmianie w ciągu całego dnia i przez wszystkie dni w roku. Jak się okazuje mimo, że można badać i mierzyć za pomocą różnych przyrządów, to człowiek nie jest świadomy zmian nasłonecznienia. Wynika to z dużych zdolności adaptacyjnych ludzkiego oka.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Na wstępie podsumowania trendów na rynku instalacyjno-grzewczym i na rynku budowlano-mieszkaniowym należy podać kilka informacji związanych ze zbieraniem danych statystycznych przez GUS. Wynika to z nieporozumień, co do interpretacji podawanych wyników, z którymi autor ma okazję spotkać się podczas dyskusji panelowych i kuluarowych.
Wyniki produkcji budowlano-montażowej dotyczą prac prowadzonych na terenie Kraju przez firmy zatrudniające powyżej 9 pracowników.
Pod pojęciem „prace” należy rozumieć roboty dotyczące wznoszenia budowli, prac wykończeniowych zewnętrznych, a także prace wykończeniowe wewnętrzne, łącznie z pracami instalacyjnymi wewnątrz budynków.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
TENDENCJE MAKROEKONOMICZNE, BUDOWNICTWO, PRZEMYSŁ SZKLARSKI
Kryzys nie ominął polskiej gospodarki ale jego skutki były łagodniejsze niż w wielu innych krajach. Mimo wielu problemów nękających gospodarkę Polska osiągała i nadal osiąga dodatni wzrost gospodarczy. Ostatnie zaburzenia na rynkach finansowych budzą niepokój, czy nie powtórzy się sytuacja kryzysowa podobna do tej przed 3 laty. Silne powiązania Polski z krajami UE, w których wzrost gospodarczy słabnie wskazuje, że rozwój polskiej gospodarki w 2011 r. może być niższy od osiągniętego w pierwszym półroczu 2011.
Ogólne tendencje w gospodarce
Na polską gospodarkę wpływał od 2008 r. kryzys na rynkach finansowych światowych i europejskich ale jego skutki były łagodniejsze niż w wielu innych krajach i mimo malejącego tempa wzrostu Polska osiągała niewielki ale dodatni wzrost gospodarczy. W 2009 r. była jedynym krajem w UE z wzrastającą gospodarką, w 2010 r. PKB zwiększył się w Polsce 3,8% (tylko w Słowacji i Szwecji wzrost był wyższy). W pierwszym półroczu 2011 wzrost gospodarczy wynosił 4,3%.
Osłabieniu tempa wzrostu gospodarczego towarzyszyły wahania inflacji. Inflacja średnia w 2010 zmniejszyła się do 2,6%, ale już w drugim półroczu notowano wzrost cen, a w pierwszej połowie 2011 r. wskaźnik inflacji wynosił 4,2%. Na inflację wpływały głównie ceny ropy naftowej na rynkach światowych i krajowe ceny żywności.
Po dynamicznym wzroście płac w latach 2006-2007 (czemu sprzyjały z jednej strony dobre wyniki finansowe przedsiębiorstw, z drugiej zaś tworzenie korzystnych warunków płacowych dla łagodzenia trudności w pozyskaniu pracowników, m. in. na skutek emigracji zarobkowej) w drugim półroczu 2008 r. tempo wzrostu płac zmniejszyło się, a w 2009 i 2010 r. presję na wzrost płac hamowano.
W 2010 r. płace wzrosły o 3,3% przy wyraźnie malejącej tendencji w kolejnych miesiącach. W pierwszym półroczu 2011 r. płace nominalne wzrosły o 4,6%, a realne o 0,6%.
Następowały też zmiany na rynku pracy, chociaż były mniej dotkliwe niż przewidywano w pierwszym okresie dekoniunktury. Do połowy 2008 r. sytuację na rynku pracy określały z jednej strony dobra koniunktura w gospodarce (co kreowało popyt na siłę roboczą), a z drugiej wyjazdy do pracy do krajów Unii Europejskiej (co powodowało brak fachowców w niektórych dziedzinach gospodarki). Od drugiego półrocza 2008 r. nastąpiła zmiana w dotychczas obserwowanych tendencjach, a ograniczenia w realizacji zadań zmuszały do zwalniania pracowników.
Poprawiająca się koniunktura w 2010 r. spowodowała powolne ożywienie na rynku pracy. W pierwszym półroczu 2011 zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw było o 3,8% więcej niż rok temu, stopa bezrobocia w połowie roku 2011 zmniejszyła się do 11,8%.
Problemem było i jest nadal załamanie na rynku inwestycyjnym. Wysoki wzrost inwestycji notowano po wejściu Polski do Unii Europejskiej (od 2006 do połowy 2008 r. miał miejsce dwucyfrowy wzrost inwestycji). Powstawały korzystne warunki do inwestowania, również dla inwestorów zagranicznych.
Rozpoczęto realizację programów wspomaganych funduszami unijnymi. „Zmierzch” inwestycji nastąpił od drugiej połowy 2008 r. Zmniejszał się napływ inwestycji zagranicznych, banki „zaostrzyły” warunki udzielania kredytów i ograniczyły ich skalę. W 2009 roku nakłady inwestycyjne zmniejszyły się w porównaniu z już słabym rokiem poprzednim, a w roku 2010 rynek inwestycyjny odbudowywał się powoli. W latach 2009-2010 obniżyły się nakłady poniesione przez podmioty sektora prywatnego, przy wzroście w sektorze publicznym.
Mniej inwestowały przedsiębiorstwa duże i średnie, które niechętnie podejmowały decyzje inwestycyjne oczekując na stabilność sytuacji gospodarczej. Natomiast więcej inwestowały jednostki samorządowe, szczególnie w budownictwo infrastrukturalne wspomagane funduszami unijnymi. W pierwszym półroczu 2011 wstępne dane wskazują na rosnące inwestycje w dużych i średnich przedsiębiorstwach.
Źródło: dane GUS
W ostatnim okresie pokonano wiele problemów nękających polską gospodarkę i w ocenie czynników wpływających na zmiany w gospodarce przeważają tendencje pozytywne. Do nich można zaliczyć: wzrost PKB, rosnący przemysł, opanowanie dekoniunktury w budownictwie infrastrukturalnym, zwiększający się eksport, ożywienie na rynku pracy stwarzające szanse na zmniejszenie bezrobocia.
Czynniki niepokojące to: słabe jeszcze impulsy do ożywienia rynku inwestycyjnego, malejące budownictwo mieszkaniowe, rosnąca inflacja. Czynniki wyraźnie negatywne to: wysoki i nie malejący dług publiczny, wysoki deficyt budżetowy (ale ograniczany w 2011 roku), pojawiające się niepokoje na rynkach finansowych. Wzrost gospodarczy w Europie słabnie, wpływa to na naszą gospodarkę uzależnioną w dużym stopniu od eksportu. Ponadto niski wzrost płac realnych ogranicza popyt krajowych konsumentów.
*/ w zakładach > 49 osób
Źródło: dane GUS
Podstawowe wskaźniki ilustrujące sytuację gospodarczą
Źródło: GUS Biuletyny Statystyczne, Informacje o sytuacji społecznej kraju */ w zakładach > 49 osób
Budownictwo
Rok 2010 był trudny w budownictwie, wyniki były niższe od oczekiwań, ale poprawę obserwuje się w pierwszym półroczu 2011 r. W 2010 roku produkcja budowlana w przedsiębiorstwach zatrudniających >9 osób była o 3,5% wyższa niż rok temu. Dwa ostatnie lata (2009-2010) były najgorsze od głębokiego regresu w latach 2000-2004. Przyczyny słabych wyników budownictwa w 2010 roku.
Obiektywne – bardzo niekorzystne warunki atmosferyczne; w pierwszym kwartale bardzo ostre mrozy i śniegi, w drugim kwartale powódź. Budownictwo zawsze w pierwszym kwartale osiąga słabsze wyniki, ale w 2010 r. zima „zaskoczyła” budowlanych.
Trudności organizacyjne – podjęto olbrzymie zadania, które „przerastają” możliwości systemowego i logistycznego zabezpieczenia wykonawstwa zadań budownictwa infrastrukturalnego sformułowanych w programie „Infrastruktura i Środowisko”, współfinansowanych środkami unijnymi. Wymagało to działań na skalę znacznie większą niż wynikało to z dotychczasowych doświadczeń przedsiębiorstw budowlanych. Szczególnie, że program ten został „wzmocniony” powierzeniem Polsce organizacji EURO 2012, a zadania infrastruktury drogowej zostały szczegółowo określone w programie budowy dróg krajowych i autostrad do 2012 roku.
Skutki kryzysu na rynkach finansowych były dotkliwe dla budownictwa, ale poszczególne rodzaje działalności budowlanej odczuły to w różnym stopniu, w większym budownictwo mieszkaniowe i niektóre rodzaje budownictwa usługowego niż budownictwo infrastrukturalne.
Pierwsze półrocze 2011 r. wskazuje na wyraźny wzrost budownictwa. Już w pierwszym kwartale 2011 r. osiągano wysokie wskaźniki wzrostu produkcji budowlanej. Oceny były jednak ostrożne, ponieważ wskaźniki te liczone są w relacji do bardzo niskiego poziomu roku ubiegłego (w 2010 r. na skutek bardzo trudnych warunków atmosferycznych spadek produkcji budowlanej wynosił 20-25%). Ale wysoki wzrost utrzymuje się. W pierwszym półroczu 2011 statystyczny wskaźnik wzrostu wynosił 20,8%.
Największy wzrost miał miejsce w przedsiębiorstwach realizujących roboty inżynierii lądowej i wodnej, nie wzrasta budownictwo mieszkaniowe i niewielki jest wzrost budownictwa usługowego. Budownictwo mieszkaniowe od lat jest w słabej kondycji, a kryzys na rynkach finansowych trudności te pogłębił. Najwcześniej „załamanie” wystąpiło w obrocie mieszkaniami (kryzys spowodował brak popytu na mieszkania, developerzy ograniczali inwestowanie), coraz mniej rozpoczynano mieszkań i w konsekwencji coraz mniej mieszkań oddawano do użytku. Najwięcej mieszkań oddano do użytku w 2008 r. – 165 tys. – a potem było coraz gorzej.
O regresie (lub „odbudowie”) budownictwa mieszkaniowego zadecydują uwarunkowania kredytowe oraz developerzy, którzy są zainteresowani inwestycjami mieszkaniowymi i nastawieni na rozwój działalności. W tej grupie występuje największy spadek budowanych mieszkań, bowiem działalność developerów jest uzależniona w znacznej mierze od kredytów bankowych. Budownictwo jednorodzinne jest w zasadzie stabilne (budowa trwa długo, finansowanie w znacznej mierze środkami własnymi, wykonanie systemem gospodarczym).
Chociaż regres w budownictwie mieszkaniowym jest bardzo głęboki, to obserwowane ostatnio pewne (niewielkie) ożywienie w działalności inwestycyjnej (rozpoczyna się nieco więcej mieszkań) może wskazywać na nadchodzący koniec kryzysu. Pierwsze półrocze 2011 potwierdza te optymistyczne przewidywania tylko w odniesieniu do budownictwa indywidualnego, gdzie oddaje się do użytku i rozpoczyna się więcej mieszkań niż rok temu.
Budowlany rynek pracy
Niskie zaawansowanie robót budowlanych w 2010 r. nie wymagało wzrostu zatrudnienia, nie było też presji płacowej. Ceny produkcji budowlanej nie zmieniały się, ponieważ ceny większości materiałów były w 2010 r. jeszcze niższe niż rok temu. Ponadto przedsiębiorstwa mogą “dyktować” ceny na roboty budowlane w okresie znacznej dynamiki rynku budowlanego, a w 2010 r. taka sytuacja nie występowała.
Zmiany nadeszły w 2011 roku. W okresie styczeń-czerwiec 2011 wzrost zatrudnienia w przedsiębiorstwach budowlanych wynosił 8,3%, a wzrost średnich płac 4,1%. Jeszcze większy wzrost zatrudnienia (11,9%) i płac (8,5%) odnotowano w przedsiębiorstwach realizujących roboty infrastrukturalne przy niewielkich zmianach w budownictwie kubaturowym.
Może to wskazywać na zwiększanie zakresu robót obecnie i w najbliższych miesiącach w budownictwie infrastruktury i stagnację lub niewielki wzrost w budownictwie kubaturowym.
Podstawowe wskaźniki charakteryzujące sytuację w budownictwie
Źródło: GUS biuletyny Statystyczne
Po 6 miesiącach 2011 r. optymistyczne prognozy, że budownictwo będzie wzrastało są coraz bardziej realne, ale są też warunki utrzymania tego wzrostu. Budownictwo nadrabia „zaległości”, wywołuje to rosnący popyt na kadry szczególnie wykwalifikowane.
Nie sprawdzają się przewidywania, że nie będzie presji na płace – wynagrodzenia wzrastają. Przypomnieć też trzeba, że płace w budownictwie chociaż są obecnie wyższe niż w większości działów w gospodarce, to nie są one satysfakcjonujące uwzględniając trudne warunki pracy na budowach, a także rosnące wymagania kwalifikacji pracowników.
Są to sygnały spodziewanych zmian na budowlanym rynku pracy, na co wpływa głównie budownictwo infrastrukturalne. Otwarcie kolejnych unijnych rynków pracy może spowodować większą emigrację zarobkową, chociaż ostatnie osłabienie wzrostu w krajach europejskich przewidywania te przesuwają na dalsze lata. Może (ale nie musi) powtórzyć się sytuacja z lat 2006-2008; odpływ kadr budowlanych, brak zatrudnienia i dynamiczny wzrost płac.
Koniunktura w budownictwie
W ocenach zmian w budownictwie duże znaczenie mają badania koniunktury, które wyrażają opinie przedsiębiorstw dotyczące diagnozy stanu aktualnego, prognozy sytuacji gospodarczej, portfela zamówień, wartości produkcji, sytuacji finansowej.
Oceny te jednak wyrażają odczucia indywidualne i wpływ na nie mają (niezależnie od trudności w realizacji zadań) czynniki psychologiczne i opinie prasowe. Wskaźniki koniunktury w budownictwie wykazują duże wahania, a opinie przedsiębiorstw są często zaskakujące. Np. w 2011 r. dobrym wynikom w produkcji budowlanej towarzyszą niskie oceny koniunktury. Do kwietnia 2011 więcej było pesymistów niż optymistów, w drugim kwartale nieznacznie przeważali optymiści, ale w sierpniu ponownie pogorszyły się nastroje.
W badaniach ankietowych przedsiębiorcy też wskazują co im najbardziej przeszkadza w realizacji zadań. Są to: wysokie koszty zatrudnienia, konkurencja, rosnące koszty materiałów; co piąta firma ma trudności z pozyskaniem wykwalifikowanych pracowników. Warto zauważyć, że przedsiębiorcy nie zwracają uwagi na trudności organizacyjne.
Produkcja przemysłowa
Lata 2006-2007 były okresem dobrej koniunktury w przemyśle, roczne wskaźniki wzrostu produkcji sprzedanej wynosiły 10-12%. Największy wzrost notowano w przemysłach o relatywnie wysokiej technice, wytwarzających wyroby nowoczesne, wzrastała produkcja wyrobów uznawanych za nośniki postępu technicznego.
Przemysł jest czułym barometrem koniunktury i już w trzecim kwartale 2008 wystąpiło osłabienie tempa wzrostu, a stagnacja i spadek produkcji w czwartym kwartale wskazywały, że w przemyśle dekoniunktura jest nieuchronna. Rok 2009 r. charakteryzował się spadkiem produkcji sprzedanej, pierwsze sygnały poprawy sytuacji zaobserwowano już w czwartym kwartale, a w skali całego roku zmniejszenie produkcji sprzedanej wynosiło 3,2%.
W 2010 roku osiągano bardzo wysokie (dwucyfrowe) wskaźniki wzrostu produkcji sprzedanej, produkcja zwiększyła się o około 10%, na co wpływał nie tylko rosnący popyt rynku krajowego, ale głównie zamówienia eksportowe. Również w pierwszym półroczu 2011 r. osiągano wysokie tempo wzrostu produkcji przemysłowej. Po prawie 2-letniej przerwie polscy producenci odbudowują rynki zagraniczne, rosnący eksport był ważnym czynnikiem wzrostu produkcji. Jednak w połowie roku 2011 nastąpiło osłabienie tempa wzrostu (w czerwcu i lipcu produkcja przemysłu była wyższa niż rok temu tylko o 2%).
Powraca korzystna tendencja rosnącej wydajności; w latach 2006-2007 wartość produkcji przypadająca na 1 zatrudnionego (jest to powszechnie stosowany miernik wydajności) wzrastała około 10% (lub więcej) rocznie, w latach 2008-2009 wskaźnik wydajności znacznie zmniejszył się, a od 2010 r. nastąpił powrót do wysokiej wydajności.
Do przemysłów pracujących na rzecz budownictwa należy m.in. przemysł mineralnych materiałów budowlanych. W latach 2006-2007 popyt na materiały budowlane był wysoki, produkcja dynamicznie wzrastała. W 2007 r. przy dużym wzroście budownictwa wystąpił brak materiałów i „nierównowaga” na niektórych (nie wszystkich) segmentach rynków branżowych była głęboka. Producenci materiałów zwiększali produkcję i podwyższali ceny.
Rok 2008 przy słabnącym budownictwie charakteryzował się malejącym tempem wzrostu produkcji materiałów budowlanych. Również rok 2009 był niekorzystny, produkcja sprzedana mineralnych materiałów budowlanych była niższa niż rok temu. Prawie wszystkie najważniejsze materiały nie osiągnęły poziomu sprzed roku.
Dopiero w 2010 r. odnotowano „przełom” w produkcji, wysokie wskaźniki wzrostu osiągano w kolejnych kwartałach, a w skali całego roku 2010 produkcja sprzedana mineralnych materiałów budowlanych wzrosła o 16,9%. Te korzystne tendencje utrzymują się w 2011 r., w pierwszym półroczu produkcja była o 23,2% wyższa niż rok temu (liczona do niskiej jeszcze bazy roku poprzedniego), ale podobnie jak w wielu branżach przemysłu również materiały budowlane wykazywały w lipcu nieco niższy wzrost.
Przemysł szklarski
W 2008 r. w gospodarce jako całości, w tym w przemyśle przetwórczym i w przemyśle szklarskim, odczuwano już dekoniunkturę, a produkcja sprzedana branży szkła była niższa o 1,8%. Największy spadek produkcji odnotowano w wyrobach rynkowych (kieliszki, szklanki) o około ¼. Asortymenty te kierowane są na eksport, a w 2008 r. rozpoczęły się już trudności eksportowe. Zmniejszyła się też produkcja szkła płaskiego w porównaniu z wysokim poziomem 2007 r. Wzrosła produkcja szyb zespolonych jednokomorowych (o 9%).
W 2009 r. miał miejsce dalszy spadek produkcji sprzedanej przemysłu szklarskiego; zmniejszyła się produkcja wyrobów ze szkła, podobnie jak prawie wszystkich wyrobów zaliczanych do grupy materiałów mineralnych. Wyjątek stanowią szyby zespolone wielokomorowe, których produkcja wzrasta od 2007 r., ale są to ilości relatywnie niewielkie.
W 2010 r. nastąpiło ożywienie w przemyśle przetwórczym, w przemyśle materiałów budowlanych, również przemysł szklarski notował wysoki wzrost produkcji sprzedanej o ponad 20%.
Ilościowy wzrost produkcji był także bardzo wysoki, np. szkło float wzrosło o 32%, wyroby rynkowe (kieliszki, szklanki) o ponad 12%, szkło niezbrojone ze szkła lanego o 4,4% (niewielki spadek zanotowano w produkcji szyb zespolonych jednokomorowych).
Sytuacja przemysłu szklarskiego wynika z poprawiającej się koniunktury na rynku krajowym i z rosnącego eksportu.
Podstawowe wskaźniki w przemyśle w latach 2007-2011
Źródło: GUS Biuletyny Statystyczne, Nakłady i Wyniki Przemysłu 1/ zakłady zatrudniające > 49 osób */ 1 kw.2011
Pierwsze półrocze 2011 r. wykazuje wzrost wszystkich rodzajów szkła budowlanego, przy spadku produkcji wyrobów rynkowych.
W 2010 roku ponad 60% wartości produkcji sprzedanej przypadało na szkło płaskie łącznie z profilowanym i poddawanym dalszej obróbce, 28% było to szkło gospodarcze, a 10% włókna szklane i pozostałe rodzaje szkła. W porównaniu do lat wcześniejszych zwiększa się udział sprzedaży szkła płaskiego, przy niższym udziale szkła gospodarczego. Od kilku lat (za wyjątkiem 2009 r.) wzrasta produkcja szkła typu „float”, natomiast maleje produkcja szkła gospodarczego. Podobne tendencje mają miejsce w 1 półroczu 2011 r.
Przemysł szklarski jest liczącym się od lat eksporterem swoich wyrobów, a wiele rynków europejskich wysoko ocenia jakość polskich wyrobów ze szkła. W latach 2006-2007 wzrost eksportu liczony w euro wynosił prawie 20%. Wysokie wskaźniki osiągano zarówno ze względu na rosnące ilości eksportu (głównie wyrobów ze szkła), ale też na skutek rosnących cen na rynkach zagranicznych.
Dekoniunktura w gospodarce krajów – odbiorców polskich wyrobów ze szkła odbiła się na wielkości eksportu.
W 2008 r. szkła gospodarczego wyeksportowano o prawie 15% mniej, ale wzrastał jeszcze eksport innych wyrobów ze szkła i ogólna wartość eksportu przemysłu szklarskiego była niewiele niższa niż rok temu. Rok 2009 – to załamanie eksportu, który był niższy o ponad 20%, zmniejszyła się ilość eksportowanych wyrobów, ale spadły też ceny na rynkach światowych.
Malejący eksport wyrobów przemysłu szklarskiego wpływał negatywnie na wielkość produkcji, rynek krajowy (który też miał problemy) nie mógł „wchłonąć” tak znacznych ilości wyrobów ze szkła.
Poprawa na rynkach odbiorców eksportowanych polskich wyrobów szklarskich nastąpiła w 2010 r. Eksport szkła i wyrobów ze szkła zwiększył się w wartości (euro) o 22%. Jeżeli ta tendencja utrzyma się w dłuższym okresie, to eksport będzie głównym czynnikiem wzmocnienia branży przemysłu szklarskiego.
Zarówno przemysł materiałów budowlanych, jak też przemysł szklarski należą do branż o wysokiej rentowności. Chociaż rentowność w ostatnich latach zmniejszała się, to średnie wskaźniki rentowności netto w zakładach przemysłu materiałów budowlanych w 2009 i 2010 r. wynosiły ponad 7%, a w 1 półroczu 2011 rentowność wzrosła do 7,8%. Mimo to 1/3 przedsiębiorstw nie wykazuje zysku. W przemyśle szklarskim przez kilka lat (do 2007 r.) rentowność przekraczała 8%, w 2009 r. zmniejszyła się do 2,7%, w 2010 r. wynosiła 5,2%, w pierwszym półroczu 2011 wzrosła do ponad 5%.
Podsumowanie
Skutki kryzysu na rynkach finansowych były w Polsce mniej dotkliwe niż w wielu krajach europejskich, nie wystąpił spadek PKB. W 2009 r. Polska była jedynym krajem w UE z niewielkim (1,6%) ale dodatnim wzrostem. Wskaźnik wzrostu PKB o 3,8% w 2010 r. i 4,3% w pierwszym półroczu 2011 plasuje Polskę na czołowych miejscach wśród krajów europejskich. Notuje się wzrost wartości przemysłu, zwiększa się eksport, w pierwszym półroczu 2011 nastąpił wzrost budownictwa infrastrukturalnego.
Produkcja wybranych asortymentów ze szkła
Źródło: GUS Produkcja wyrobów przemysłowych
*/ Wszystkie dane ilościowe obejmują produkcję zakładów >9 osób, tylko informacje o 1 półroczu
2011 oparte są na wstępnych danych GUS o produkcji w zakładach > 49 osób
Czynniki niepokojące to: słabe impulsy do ożywienia rynku inwestycyjnego, malejące budownictwo mieszkaniowe, rosnąca inflacja. Czynniki wyraźnie negatywne to: wysoki i nie malejący dług publiczny, wysoki deficyt budżetowy (ale ograniczany w 2011 roku), pojawiające się niepokoje na rynkach finansowych. Ponad 4% wzrost PKB osiągnięty w 1 półroczu 2011 trudny będzie do utrzymania w kolejnych kwartałach.
Źródło: GUS Produkcja wyrobów przemysłowych
Polska jest silnie powiązania gospodarczo z krajami europejskimi (głównie z Niemcami), w których wzrost słabnie, co odbije się niekorzystnie na naszej sytuacji gospodarczej. Eksperci szacują, że wzrost gospodarczy w Polsce w 2011 r. może być bliższy 3-3,5%, a więc niższy od osiągniętego w pierwszym półroczu.
Istotnym problemem jest utrzymanie wysokiego tempa wzrostu w budownictwie. Po bardzo trudnym 2010 r. budownictwo infrastrukturalne w 2011 r. osiąga znaczący wzrost, ale zakończenie wielu projektów rozpoczętych i planowanych przesunie się na okres po 2012 roku. O regresie (lub „odbudowie”) budownictwa mieszkaniowego zadecydują developerzy, którzy są zainteresowani inwestycjami mieszkaniowymi i nastawieni na rozwój działalności.
W tej grupie występuje największy spadek budowanych mieszkań, bowiem ich działalność jest uzależniona w znacznej mierze od kredytów bankowych. Budownictwo jednorodzinne jest w zasadzie stabilne (budowa trwa długo, finansowanie w znacznej mierze środkami własnymi, wykonanie systemem gospodarczym).
Chociaż regres w budownictwie mieszkaniowym jest bardzo głęboki, to obserwowane ostatnio pewne (niewielkie) ożywienie w działalności inwestycyjnej (rozpoczyna się nieco więcej mieszkań) może wskazywać na nadchodzący koniec kryzysu.
Źródło: GUS Nakłady i wyniki przemysłu
Zmniejszenie produkcji w przemyśl szklarskim, jakie występowało w 2009 r. wynikało zarówno z braku popytu na rynku krajowym, jak też z ograniczeń w eksporcie. W 2010 r. przemysł szklarski uzyskiwał coraz lepsze wyniki (wzrastał eksport, zwiększał popyt rynek krajowy) i ta tendencja utrzymywała się w 1 półroczu 2011 r. ale w połowie roku niektóre wskaźniki obniżają się. Drugie półrocze może okazać się dla przemysłu szklarskiego nieco słabsze od dobrych wyników osiąganych obecnie.
prof. dr Zofia Bolkowska
Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa
im. Heleny Chodkowskiej
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 10/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Już po raz 14-ty ASM zaprasza do udziału w prestiżowym wydarzeniu w branży budowlanej!
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Świętując swoją 65. rocznicę, GLASTON BAVELLONI przedstawi gościom odwiedzającym targi Vitrum całkowicie nową gamę prostoliniowych krawędziarek i szlifierek dwukrawędziowych, ze ściernicami garnkowymi i tarczami polerskimi.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Firma GLASSOLUTIONS POLSKA wspólnie z Oddziałem Katowickim SARP organizuje ogólnopolski konkurs pn.: SZKLANA GALERIA GLASSOLUTIONS POLSKA.
Konkurs skierowany jest szczególnie do studentów: wydziałów architektury politechnik, prywatnych szkół architektonicznych i akademii sztuk pięknych oraz do magistrów i inżynierów ww. szkół – maksymalnie 5 lat po studiach.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
L’ART de la LUMIERE, vitraux et sculptures en verre, France-Pologne (Sztuka światła, witraże i rzeźby ze szkła, Francja-Polska) to tytuł wystawy, która zostanie zaprezentowana w Bibliotece Polskiej w Paryżu, w dniach od 11.10 do 15.11 tego roku.
Wystawa ta, zorganizowana przez Société Historique et Littéraire Polonaise, we współpracy z polsko-francuskim stowarzyszeniem WITRAŻE 2000 z okazji Prezydentury polskiej w Radzie Europy w drugiej połowie 2011 roku, wpisze się w cykl S’il te plaît, dessine-moi la Pologne (Proszę Cię, narysuj mi Polskę).
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Dobra grzechotka to podstawa wyposażenia warsztatu. Stanowi serce każdej skrzynki narzędziowej. KAMASA TOOLS, w oparciu o najnowsze rozwiązania technologiczne, stworzyła grzechotkę K 4133, która pozwala na znaczny skok gwintu tylko przy 5° obrocie.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Hałas to jeden z problemów współczesnego świata. Żyjąc w mieście otoczeni jesteśmy dźwiękami, które często mają tak wysokie natężenia, że utrudniają nam pracę i sen.
Bezpieczne szkło laminowane akustyczne SGG STADIP SILENCE firmy SAINT-GOBAIN GLASS chroni przed nadmiernymi decybelami. Folia PVB Silence znajdująca się pomiędzy dwiema szybami skutecznie tłumi wszelkie dźwięki dochodzące z zewnątrz, dzięki czemu możemy spać i pracować spokojnie.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 10/2011
Przeznaczone do mocowania szyldów, tablic informacyjnych. Wykonane z aluminium w kolorach: błyszczący chorom, aluminium anodowane, imitacja szczotkowanej stali nierdzewnej, poza tym na zamówienie czerwony, niebieski, złoty, czarny błyszczący. Dostępne rozmiary: Φ 25 x h 25 mm (dystans szyldu do ściany).
Uchwytami można mocować szkło lub pleksi o grubości 8 mm.